تغذیه دانش آموزان

تغذیه دانش آموزان

دانش آموزان آینده سازان جامعه میباشند و برای پی ریزی جامعه ای سالم و پویا لازم است که بدانیم چگونه تغذیه بر یادگیری دانش آموزان تاثیر مستقیم دارد؟ پروتئین ،انرژی،ویتامین و مواد معدنی باعث رشد ذهنی و جسمی می شود .موادپروتئینی ،ویتامین ها و مواد معدنی در گو شت ها و سبزیجات و میوه ها یافت می شود .کم خونی فقر آهن بیماری شایع در کودکان است که باعث بی تفاوتی ،خستگی و بی حسی و کاهش قدرت یادگیری دانش آموز می شود.

گروه های غذایی :

گروه نان وغلات : این گروه شامل : انواع نان ، برنج ، ماکارونی ، رشته ، گندم ، جو ، و ...است .مصرف این گروه برای تامین انرژی ،رشد و سلامت سیستم عصبی لازم است

 گروه میوه ها و سبزیجات: میوه ها شامل : طالبی زردآلو ، انواع مرکبات ، توت ، سیب ، انگور ، کیلاس ، و.... سبزیها شامل انواع سبزی خوردن ، سبزیهای برگی مانند کاهو ، هویج ، خیار ، گوجه فرنگی ، سیب زمینی ، کدو و .... می باشد . مصرف این گروه برای حفظ مقاومت بدن در برابر عفونت ها ،ترمیم زخم ها ،دید در تاریکی ،و سلامت پوست ضروری است

گروه گوشت وتخم مرغ و مغزهاو حبوبات :این گروه شامل : گوشت قرمز ، ماهی ، مرغ ، دل و جگر ، تخم مرغ عدس ، نخود ، لوبیا ، بادام ، گردو و.... است، مصرف این گروه برای رشد، خون سازی و سلامت سیستم عصبی لازم است

گروه شیر و لبنیات :این گروه شامل : شیر ، ماست ، پنیر ، کشک و بستنی است و منبع غنی از کلسیم می باشد. مصرف این گروه برای استحکام استخوان ها ،دندان ها ،رشد وسلامت پوست بدن لازم است

تغذیه صحیح و مناسب درسلامت و کارآیی دانش آموزان نقش بسیار مؤثری دارد

توصیه هایی به والدین دانش آموزان:

 توصیه می کنیم دانش آموزان را ،به خوردن انواع غذاها عادت بدهید.

 اگر سه گروه آخر مصرف نشود یا کم مصرف شود بدن دچار کمبود ویتامین و مواد معدنی می شود و در نتیجه مقاومت بدن نسبت به بیماریها کم شده و عوارضی مانند بی اشتهایی ،پوکی استخوان و پوسیدگی دندان و خراب شدن پوست و مشکل اجابت مزاج را به دنبال دارد

 اگر گروه نان و غلات کم مصرف شود فرد لاغر و اگر زیاد مصرف شود فرد چاق می شود

 در صورت مصرف بیش از حد روغن ها ،انواع غذاهای چرب یا شیرین و شیرینی و تنقلات و نوشابه این مواد جایگزین غذای اصلی شده در نتیجه دانش آموز بی اشتها و کاهش وزن پیدا می کند ودر برخی از دانش آموزان منجر به چاقی کاذب می شود

دانش آموزان  هر روز به 4تا 6لیوان مایعات (آب ،چای ،سوپ ،شربت و.....)نیاز دارند

 مصرف مداوم نوشابه باعث پوکی استخوان می شود در حالی که می توان به جای آن از آب یا دوغ استفاده نمود

 اگر تنقلات (چیپس و پفک ) هر روز مصرف شود به دلیل داشتن رنگدانه های شمیایی و نمک وروغن زیاد باعث حساسیت و آسیب به سلول های بدن می شودو مصرف بی رویه تنقلات کم ارزش مثل چیپس و پفک و یخمک و مواد قندی پر چرب (شیرینی و شکلات) که از عوامل موثر در بروز چاقی در نوجوانان است پرهیز شود

 دانش آموزان باید هر روز صبحانه کامل بخورند (چه روزهای تعطیل و چه روزهای غیر تعطیل ) بنابراین توصیه می شود شام را زودتر مصرف کنند و در ساعت معینی بخوابند تا صبح بتوانند زودتر بیدار شوند و وقت و اشتهای کافی برای خوردن صبحانه داشته باشند.در وعده صبحانه نوجوانان می توانند نان،کره ،عسل ، مربا،خرما را برای تامین انرژی ،پنیر یا تخم مرغ را به عنوان منبع پروتئین و شیر و پنیر را برای تامین کلسیم استفاده کنند.غذاهایی مانند نان و پنیر و گردو ،نان و تخم مرغ ،نان و کره و مربا ، نان و پنیر و خرما  همراه شیر ، انواع غذاهای سنتی مثل عدسی با نان ، خوراک لوبیا با نان و حلیم برای صبحانه مفید هستند

 میان وعده هایی که دانش آموز می تواند استفاده کند شامل غلات بو داده مثل برنجک ،گندم برشته ،عدس برشته ،ذرت بو داده ،انواع بیسکویت و ویفر ،کیک و کلوچه ،انواع مغزها ، (پسته ،بادام ،گردو،فندق ) ،شیر پاکتی ،بستنی ،نان و پنیر و سبزی ،نان و پنیر و گردو ،نان و پنیر و گوجه ،نان و پنیر و خیار ،نان و تخم مرغ و گوجه ،انواع کوکو و کتلت ،نان و حلوای شکری ،نان و پنیر و خرما ،نجیر خشک ،توت خشک ،بادام ،پسته ،گردو ،برگه زرد آلو ،کشمش و خرما،انواع  میوه ها نظیر سیب ،پرتقال ،نارنگی ،هلو ،زرد آلو ،انگور ،لیمو شیرین و سبزیجاتی نظیر هویج و کاهو و......

 از سوسیس و کالباس و غذاهای آماده کمتر استفاده شود (حداقل ماهی یکبار )بهتر است پیتزا ،همبرگر ،یا ساندویچ در خانه تهیه شود

 والدین باید نسبت به عرضه مواد غیر بهداشتی و کم ارزش تغذیه ای در بوفه مدارس به مسئولین مدرسه اعتراض نمایند

 قبل از خوردن غذا حتما دست های خود را با آب و صابون بشوئید

 در خوردن غذا نباید عجله کرد و غذا باید خوب جویده شود

 هر وعده غذایی باید سر موقع مصرف شود

 گرسنگی طولانی مدت و خوردن غذای زیاد در یک وعده برای سلامتی زیان بخش است

 در هنگان غذا خوردن آرامش داشته باشید و درموقع عصبانیت غذا نخورید

 بعداز خوردن هر چیز دهان خود را حتی اگر مسواک و خمیر دندان هم نبود با آب بشوئید

 خوردن شیر و لبنیات که مهمترین منبع تامین کلسیم مورد نیاز بدن است و در تشکیل استخوان و دندان و استحکام آنها نقش مهمی دارند ضروری است .

 برای رفع تشنگی نوشیده آب ساده و سالم بهتر از هر آشامیدنی دیگری است

 مصرف انواع شکلات و آب نبات  و قند و شکر را در برنامه غذایی محدود کنید

 مصرف بی رویه شیرینی و شکلات و چیپس و چفک و نوشابه موجب سیری کاذب و کاهش اشتها و مانع دریافت کامل وعده های غذایی می شود

 خوردن صبحانه – نهار و شام به موقع و به اندازه کافی برای دانش آموزان الزامی است                            

 در طول روز بایداز کلیه گروههای غذایی استفاده شود

 رعایت بهداشت در تغذیه (مواد غذایی سالم – شرایط نگهداری سالم – شرایط پخت سالم – رعایت  بهداشت فردی ) امر بسیار مهمی می باشد                                      

 حذف یک وعده و یا یک ماده غذایی اثر جبران ناپذیری بر سلامت دانش آموزان دارد

 بعضی از دانش آموزان از خوردن گوشت امتناع می کنند ،توصیه می شود به غذاهای مورد علاقه آنها گوشت چرخ کرده اضافه شود و یا به شکل کباب و کتلت تهیه شود

 اگر دانش آموزی به خوردن شیر علاقه ندارد می توان یک قاشق چایخوری کاکائو به یک لیوان شیر افزود یا کمی عسل به شیر بیافزایید

 تشویق دانش آموزان به ورزش موجب شادابی و از چاقی آنها جلوگیری می کند

 بهترین روش برای پی بردن به وضعیت دانش آموزان اندازه گیری قد ووزن آنها ورسم نمودار می باشد

 چه خوب است اگر مسئولان مدرسه با همکاری مراقبین بهداشت مدارس امکاناتی را فراهم کنند تا به دانش آموزان صبحانه داده شود و در بوفه مدارس به جای خوراکی های کم ارزش از انواع تنقلات سنتی (نخودچی ،کشمش ،خرما ،انواع خشکبار )و نوشیدنی مثل دوغ و شیر و انواع میوه ها و غذاهای گرم مثل عدسی و خوراک لوبیا و انواع آش را در مدرسه به دانش آموزان توزیع نمایند

 دردانش آموزان شیفت بعد از ظهر صرف ناهار از اهمیت بالایی برخوردار است

 بامصرف روزانه 2 تا 3 لیوان شیر کلسیم روزانه خود را تامین کنید

تغذیه در زمان امتحانات

تغذیه صحیح و مناسب در توانمندی جسمی – فکری و اجتماعی دانش آموزان نقش موثر و اساسی

نقش تغذیه ای میان وعده ها در زمان  امتحا نا ت بسیا ر ضروری است .

ضعف تعدادی از دانش آموزان در جلسه امتحان به علت پایین افتادن قند خون آنان است .

هیجانات ناشی از امتحان موجب صرف انرژی دریافتی و احتمالآ انرژی ذخیره شده قبلی میگردد که با انتخاب مواد مغذی و سالم ، باید انرژی از دست رفته را جبران نمود .

در زمان ناشتایی طولانی ، قدرت یادگیری و تمرکز حواس کاهش می یابد .  در زمان امتحان توجه به این مسئله بسیار ضروری است .

نمونه ای از برنامه غذایی دانش آموز:

صبحانه : تخم مرغ آبپز ،نان و پنیر و گردو ،نان و عسل و خامه ،حلیم ،عدسی ،تخم مرغ نیم رو ،شیر همراه کیک یا بیسکویت

میان وعده :میوه یک عدد یا یک لیوان آب میوه همراه کیک یا کلوچه یا بیسکویت

ناهار:غذای خانواده همراه با ماست و سالاد و سبزی خوردن

میان وعده دوم:سیب زمینی سرخ کرده ،سیب زمینی آبپز شده همراه با کره،کته نرم همراه با گوشت همراه با ماست ،ساندویچ کوچک به جزء سوسیس و کالباس ،میوه یک عدد

شام: غذای خانواده همراه با ماست و سالاد و سبزی خوردن

قبل از خواب :میوه یک عدد

منبع : سایت وزارت بهداشت ودرمان