در رفتگی مفصل زانو بندرت ایجاد میشود ولی بسیار خطرناک بوده در صورتیکه به درستی درمان نشود میتواند عوارض بسیاری را بر جای بگذارد. برای ایجاد در رفتگی زانو باید نیروی بسیاز زیادی به مفصل وارد شود تا بتواند لیگامان های متقاطع و طرفی را پاره کند. با پاره شدن این لیگامان ها زانو مهارهای اصلی خود را از دست داده و در میرود. این نیروی زیاد معمولا در تصادفات اتومبیل به زانو وارد میشود.
معمولا بعد از در رفتن زاتو، این مفصل خودبخود در همان محل حادثه جا میفتد با این حال درد و ورم زانو معمولا از علائم ثابت دررفتگی زانو است. حرکت دادن زانو دردناک است و بیمار نمیتواند روی اندام آسیب دیده وزن بگذارد. در صورتیکه زانو در همان حال در رفته باقی بماند تغییر شکل مفصل به وضوح دیده میشود.
نکته مهم در دررفتگی زانو احتمال بالای آسیب رسیدن به عروق و اعصاب اطراف این مفصل است. عروق و اعصاب در حین عبور از پشت زانو به استخوان های دو طرف مفصل بسیار نزدیک هستند و در موقع دررفتگی و جابجا شدن استخوان ها این عروق و اعصاب بشدت تحت کشش یا فشار قرار میگیرند. کشیده شدن یا تحت فشار قرار گرفتن رگ میتواند موجب آسیب و انسداد آن شود که متعاقب آن خونرسانی به ساق مختل شده و ممکن است ساق یا پا سیاه شوند. تحت فشار قرار گرفتن یا کشیده شدن اعصاب اطراف زانو هم میتواند موجب فلج شدن آنها شده و حس و حرکت پا مختل شود. به همین خاطر در هر بیمار مشکوک به دررفتگی زانو پزشک معالج به دقت وضعیت عروق و اعصاب اطراف زانو را معاینه و بررسی میکند.
|
![]() |
![]() |
در رفتگی مفصل زانو |
تشخیص قطعی این عارضه با
رادیوگرافی ساده داده میشود.
در موارد شک به آسیب عروقی پزشک معالج از روش تصویربرداری از رگ ها که به آن
آنژیوگرافی گفته میشود
استفاده میکند.
در رفتگی زانو باید هر چه سریعتر جااندازی شود. برای جااندازی این مفصل معمولا نیاز به نیروی زیادی وجود ندارد و در بسیاری اوقات میتوان جااندازی را بدون نیاز به بیحسی یا بیهوشی انجام داد. گاهی اوقات به علت گیر کردن بافت ها در بین قطعات جابجا شده، جااندازی بسته موفقیت آمیز نیست. در این موارد با استفاده از جراحی، بافت ها به کنار رفته و جااندازی انجام میشود. در مواردی هم که دررفتگی باز باشد ( زخم پوستی به سطح مفصلی ارتباط داشته باشد) و یا آسیب شریانی نیاز به ترمیم داشته باشد عمل جراحی انجام میشود.
پس از جااندازی مفصل مدتی بیحرکت شده و پس از آن فیزیوتراپی جهت افزایش دامنه حرکتی مفصل انجام میشود. پس از چند هفته تا چند ماه فیزیوتراپی ممکن است بیمار نیاز به عمل جراحی جهت ترمیم لیگامان های آسیب دیده داشته باشد.
منبع : ایران ارتوپدی
پیش زمینهمنظور از در رفتگی زانو این نیست که استخوان های دخیل در شکل گیری مفصل زانو از موقعیت آناتومیک نرمال خود در محل مفصل خارج شده و شکل مفصل تغییر کند. استخوان ها در محل مفصل توسط رباط ها به یکدیگر اتصال دارند. در زانو نیز استخون های ساق ( درشت نی و نازک نی ) توسط چندین رباط به استخوان ران اتصال دارند و این رباط ها سبب پایداری مفصل زانو و حفظ شکل و کارکرد آن می شوند. در دررفتگی زانو این رباط ها پاره شده واستخوان های ساق نسبت به استخوان ران درمحل مفصل زانو جابجا شده و زانو دچار تغییر شکل و ناپایداری می شود.
علل دررفتگی زانو• دررفتگی زانو نادر است و معمولا در زمینه ضربات شدید وارده به زانو رخ می دهد.
• افتادن روی زانو از علل مهم است .
• صدمات ناشی از تصادفات رانندگی نیز از علل مهم است .
• معمولا اعمال نیروی شدید یا پر سرعت به زانو سبب دررفتگی آن می شود.
• در زانوی جابجا شده ( در رفته ) امتداد مستقیم بین ران و ساق از بین می رود و زانو دچار تغییر شکل شده است.
بیومکانیک ورزشی
مکانیسم آسیب به سر در ورزش هایمختلف متفاوت است . مکانیسم احتمال آسیب دیدگی شامل نیروهای فشارنده ( اصابت ضربه به سر سبب آسیب مغز در محل مورد اصابت ناشی از فشرده شدن مغز درآن ناحیه ) یا نیروی کششی وارده به سر ( سبب آسیب مغز در سمت مقابل جهت کشیده شده سر ) و یا نیروی چرخشی اعمال شده روی سر ( مثل پرتاب شدن از روی موتور وغلت زدن ) . تمام مکانیسم های ذکر شده سبب تغییر درخونرسانی – کارکرد و نیازبه انرژی مناطق خاصی از مغز شده و سبب اختلال عملکرد بخش صدمه دیده می شوند.
|
شرح حال• معمولا بدنبال ضربه به سر و آسیب مغزی حالت بهت زدگی و گیجی در فاز حاد وجود داشته است.
• امکان دارد فرد نتواند به سوالات ساده پاسخ بدهد یا با تاخیر جواب دهد و حالت هیجانی متغییری را تجربه کند .
• بسیاری از ورزشکاران بدنبال ضربه دچار سر درد می شوند.
• امکان دارد علائم بینایی مثل تاری دید ، دوبینی یا جرقه های بینایی وجود داشته باشد.
• امکان دارد فراموشی زمان قبل از ضربه یا بعد از آن وجود داشته باشد و فرد مکانیسم صدمه به سر را به خاطر نیاورد. که البته این فراموشی فقط زمان اندکی قبل از صدمه و زمان متغییری بعد از صدمه را شامل می شود.
معاینات و بررسی های لازم
• انجام عکس رادیوگرافی برای بررسی هرگونه شکستگی احتمالی در زانو لازم است که انجام شود.
• بررسی نبض : آسیب عروق درناحیه زانو بدنبال دررفتگی زانو شایع است و پزشک حتما باید نبض را بررسی کند چراکه عروقی که به ساق پا خون می دهند از ناحیه پشت زانو عبور می کنند.
• در برخی موارد انجام آنژیوگرافی یا سونوگرافی داپلر برای بررسی سلامت عروق پا لازم است.
• بررسی اعصاب پا : امکان دارد بدنبال دررفتگی زانو اعصابی که به زانو و بدنبال آن ساق و پا می روند و حس و حرکت پا را تامین می کنند دچار صدمه دیدگی شوند. پزشک باید حتما حرکات پا مثل بالا آوردن و پائین آوردن پا در محل مچ و چرخاندن پا به داخل و خارج در محل مچ پا را تست کند همچنین می بایست حس پا و ساق را بررسی کند. بی حسی در این نواحی صدمه به آسیب را متحمل می سازد.
درمان
درمان در خانه :
این آسیب نباید در خانه درمان گردد و باید به سرعت به بیمارستان مراجعه شود می توانید آب سرد یا یخ را روی محل صدمه دیده قرار داده تا درد و تورم کاهش یابد و به پزشک مراجعه شود.درمان طبی :
جا اندازی : پزشک این امر را انجام خواهد داد .
بی تحرک سازی : برای جلوگیری از صدمات بیشتر و کمک به تسریع بهبودی هم زانو توسط یک آتل یا یک وسیله بی تحرک سازی دیگر تحت حمایت قرار می گیرد چرا که خم شدگی زانو می تواند به صدمه بیشتر منجر گردد.
ارجاع : از آنجا که دررفتگی زانو معمولا با پارگی های متعدد رباطی همراه است معمولا پس از کاهش تورم بیمار باید به یک اورتوپد یا جراح زانو جهت انجام جراحی ترمیمی رباط ارجاع گردد.
پیش گیری
• تلاش برای جلوگیری از ایجاد صدمات شدید به زانو در ورزش ( استفاده از زانوبند در ورزش های پر خطر )
• اجتناب از حرکاتی مثل پریدن از ارتفاع زیاد روی سطوح سخت .
پیش آگهی
• به طور کلی این آسیب دیدگی بسیار جدی محسوب می شود.
• اغلب صدمات ناشی از این آسیب نیاز به جراحی دارد.
• صدمه به شریان ( سرخرگ ) در 32 – 21 % موارد رخ می دهد که نیاز به جراحی فوری دارد .
• بعد از جراحی نتیجه معمولا خوب است و زانو در اغلب موارد حرکات نرمال خود را باز می یابد.
عارضه
• ناپایداری زانو
• درد مزمن که در 46 % موارد ایجاد می شود.
منبع :www.sportmedicine.ir
پیش زمینهمنظور از جابه جایی یا همان دررفتگی شانه خارج شدن سر استخوان بازو از حفره، مفصلی شانه می باشد که نسبت به افراد عادی در ورزشکاران بشدت شایع است و از علل شایع درد شانه در ورزشکاران است. مفصل شانه شایعترین مفصل بدن است که دچار در رفتگی و جابجایی میگردد. 96% موارد جابجایی در اثر ضربه ایجاد می شوند.جابجایی شانه می تواند به سمت جلو، بالایا پائین یا عقب باشد که در 85% موارد سر استخوان بازو به سمت جلو جابه جا می گردد.جابه جایی شانه 50-45% از موارد جابه جایی مفاصل بدن را تشکیل می دهد. ![]() مفصل شانه از قرارگیری سربزرگ استخوان بازو داخل حفره گلنوئید استخوان کتف بوجود می آید این مفصل توسط کپسول مفصلی پوشیده می شود. حفره مفصلی شانه توسط دو لایه عضلات سطحی و عمقی پوشیده می شود لایه عمقی را عضلات گرداننده شانه ( Rotator cuff ) می سازند که 4 عضله کوچک می باشند که سبب چرخش به داخل و خارج مفصل شانه می شوند و مفصل را از اطراف حمایت هم می کنند. تاندونهای این عضلات با کپسول مفصل شانه در هم می آمیزند. لایه سطحی را عضله دلتوئید تشکیل می دهد بیومکانیک ورزشی هر نیروی وارده در ورزش به مفصل شانه امکان دارد منجر به در رفتگی شانه شود.میزان ریسک بروز این مسأله در صورت وجود سابقه قبلی در رفتگی یا شلی مفصلی افزایش می یابد. در بهم خوردن شدید در ورزش ریسک این مسأله زیاد است. بطور کلی هر نوع ورزشی که در آن در سرعت بالا ناگهان سرعت کم شده و نیرو به بازو منتقل شود احتمال دررفتگی زیاد است مثل دوچرخه سواری، شیرجه. شرح حال بطور معمول با شرح حال می توان نوع دررفتگی را براحتی مشخص نمود. معاینه چنانچه دررفتگی وجود داشته باشد فرد درد شدیدی دارد و ممکن است نتوان مفصل را حرکت داد. در دررفتگی قدامی می توان سر بازو را لمس نمود و دامنه حرکات کاهش دارد. بخصوص در حرکت به خارج ( abduction ) و چرخش به داخل ( internal rotation ) . فرد معمولاً بازو را در حالت کمی دور از بدن و چرخش به خارج نگه می دارد. تصویربرداریرادیوگرافی:
بازگشت به تمرینات • نباید تا زمان رفع کامل علائم و محدودیتهای حرکتی مفصل شانه بعد از در رفتگی به رقابت بازگشت که این امر معمولاً دو الی سه ماه زمان نیاز دارد. •استعداد به در رفتگی های مکرر : به خصوص در افراد زیر 18 سال چنانچه یک بار در رفتگی قدامی رخ دهد بسیار مستعد به بروز مجدد آن هستند و چنانچه این امر سه الی چهار بار تکرار گردد نیاز به جراحی برای پایدار کردن مفصل شانه داریم. پییش آگهی سن بروز این آسیب مهمترین فاکتور بیان کننده بروز مجدد است. افراد جوان بیشتر مستعد بروز مجدد می باشند. اگر در دوران نوجوانی رخ دهد احتمال بروز مجدد تا 90% می رسد در افراد بالای 40 سال ریسک بروز مجدد 15-10% می باشد.اغلب بروزهای مجدد در عرض 2 سال اول بعد از آسیب اولیه رخ می دهد.
منبع :www.sportmedicine.ir |
پیش زمینه
• در رفتگی آرنج شایعترین در رفتگی در اطفال و دومین در رفتگی در بالغین بعد از شانه است.
• پایداری مفصل آرنج بر خلاف سایر مفاصل بدن توسط یک قاب استخوانی و کمتر توسط رباطها تامین می گردد.
• نیروی لازم برای ایجاد این آسیب آرنج باید قابل توجه باشد تا آنرا ایجاد کند.
• ورزش عامل 50% از در رفتگی های آرنج است که عمدتاً در نوجوانان و جوانان ورزشکار ایجاد می شود.
• دو نوع در رفتگی آرنج داریم : در رفتگی به عقب که در 90% موارد مشاهده می شود و در رفتگی به جلو که در 10% موارد رخ می دهد
• در اطفال علت عمده در رفتگی آرنج لغزندگی سر استخوان زند زبرین است.
فرکانس • 100000 / 13-6 در طول عمر
• مردان < زنان
• 50% ناشی از ورزش و صدمات ورزشی
• 90% از نوع در رفتگی به عقب
آناتومی کاربردی
• آرنج مفصلی با حرکات باز و بسته شدن می باشد که دامنه حرکات آن از زاویه صفر درجه تا 150 درجه می تواند تغییر کند.
• مفصل آرنج را دو استخوان بازو و زند زیرین شکل می دهند که مفصلی با یک ساختار استخوانی قوی می باشد و توسط سر استخوان زند زبرین و زائده منقاری حمایت می گردد و لذا به همین خاطراست که در رفتگی آن نیاز به نیروهای شدید دارد.
• پایداری رباطی مفصل را دو رباط جانبی داخلی و جانبی خارجی تامین می کنند. این رباطها آرنج را در برابر نیروهایی که از جوانب به آرنج وارد می شود حمایت می کنند.
• از آنجا که در رفتگی به عقب شایعتر است آسیبهای بافت نرم ( عصب, عضله , عروق ) هم شایعتر است چرا که اغلب در نوع در رفتگی به عقب آسیب بافت نرم همراه داریم.
بیومکانیک ورزشی
بصورت تئوریکال ورزشهایی مثل دوچرخه سواری و ژیمناستیک ریسک در رفتگی و درد آرنج را افزایش می دهند اما هنوز قطعا ثابت نشده است.
شرح حال در رفتگی خلفی:
• فرد اغلب سابقه ای از افتادن روی دست را بیان می کند ( سقوط از روی دوچرخه )
• وضعیت دست هنگام سقوط در حالتی بوده که بازو دور از بدن و آرنج بازبوده است.
• می تواند در رفتگی در وضعیتهای رخ دهد که آرنج بیش از حد در مقابل فشاری باز شود. ( وزنه برداری ) در رفتگی قدامی: • عمدتاً ناشی از ضربه مستقیم به پشت آرنج و اغلب شکستگی همزمان استخوانی داریم.
معاینه بالینی
• درد شدید در لمس ناحیه آرنج
• تورم و محدودیت حرکات آرنج
• تغییر شکل واضح در شکل مفصل
• بررسی آسیب همراه در رباطهای جانبی آرنج در زاویه 20 درجه خم شده آرنج
• در صورت وجود شکستگی همراه احتمال دارد قطعه شکسته در لمس آرنج زیر دست حس گردد.
• بررسی حس در پائین آرنج
• بررسی حرکت عضلات در پائین آرنج
• بررسی نبض و خونرسانی در ناحیه پائین آرنج
علل در رفتگی
• بر خلاف در رفتگی شانه در رفتگی قبلی آرنج یک عامل مستعد کننده برای آسیب مجدد نیست.
• عمدتاً ناشی از سقوط بر روی دست است.
• لغزندگی سر استخوان زند زبرین در اطفال علت مهمی است.
تصویربرداری
• قبل از جا انداختن باید یک عکس AP و lat رادیوگرافی گرفته شود.
• بعد از جا انداختن هم باید رادیوگرافی صورت گیرد و وضعیت بررسی گردد.
• CT اسکن می تواند در ارزیابی کامل و گسترده شکستگی های همراه با در رفتگی مفید باشد.
• MRI کاربرد کمی دارد.
درمان
فاز حاد
• جا انداختن سریع و بدون درنگ همراه با بررسی بعد از جا انداختن بوسیله رادیوگرافی است.
• باید هر چه سریعتر بعد از جا انداختن حرکات آهسته مفصلی صورت گیرد. در مطالعات دیده شده که بی حرکت 3 هفته ای بعد از جا انداختن می تواند منجر به قفل شدن مفصل گردد. لذا هر چه سریعتر باید حرکت مفصلی بصورت باز و بسته کردن آرنج صورت گیرد.
• در صورت وجود علائم عصبی – عروقی نیاز به جراحی وجود دارد. فاز بهبودی • افرادی که در پیگیری آسیب قبلی دچار کاهش دامنه حرکات مفصلی شده اند نیاز به یک دامنه فیزیوتراپی شدید دارند تا دامنه حرکات بهبود یابد. در این فاز باید تقویت عضلات موثر روی مفصل هم صورت گیرد.
بازگشت به رقابت
• اغلب افراد 3 هفته بعد از آسیب دیدگی می توانند به فعالیت ورزشی باز گردند.
• در صورت عمل جراحی این زمان بیشتر خواهد شد.
• قبل از بازگشت به تمرین باید معاینه کامل از نظر قدرت عضلانی, دامنه حرکات و وضعیت عصبی- عروقی توسط متخصص پزشکی ورزشی صورتگیرد.
پیشگیری
• در ورزشهای با ریسک بالا می توان از محافظهای آرنج استفاده نمود.
• در کودکان نباید آنها را از ساعد یا مچ دست بطرف خود کشید یا بلند کرد.
پیش آگهی
• 50% از افراد دچار در رفتگی بهبودی کامل و دامنه حرکات طبیعی مفصلی پیدا می کنند.
• 35% از افراد دچار در رفتگی دچار درجاتی از کاهش دامنه حرکت مفصلی می شوند
منبع :www.sportmedicine.ir
.
تعریف :جراحتی است که در ناحیه عضله یا تاندون رخ می دهد و درواقع جابجا شدن استخوانهای دو طرف مفصل را نسبت به هم گویند در این حالت عضله یا تاندون کشیده شده و یا پاره می شود.
علل
1.پیچش یا کشش بسیار شدید در عضلات و تاندون ها
2.بلند کردن جسمی سنگین به روشی غلط
3.ادامه یک رفتار یا حرکت غلط با عضله در طول زمان
4. کم عمق یا غیر طبیعی بودن مادر زادی سطوح مفصلی
5. آرتریت روماتویید یا سایر بیماری های رباط ها و بافت اطراف مفصل
عوارض در رفتگی
1.عفونت در دررفتگی باز
2.ضایعات بافتهای نرم و شریان ها و اعصاب
3.عدم استحکام دائم که منجر به دررفتگی مجدد می شود.
4.خشکی مفصل ناشی از چسبندگی داخل مفاصل و اطراف
5.آسیب مفصل به دلیل آسیب غضروف مفصلی
نواحی که بیشتر درگیر هستند
1. عضلات ناحیه ران و پشت ران
2. ناحیه پشت و ساق پا در ورزشهایی مانند فوتبال، هاکی، بوکس و کشتی
3. آرنج و بازو در ورزشهایی چون ژیمناستیک، والیبال، تنیس، گلف
علائم
1. درد
2.تغییر شکل مفصل
3.تغییر رنگ اطراف مفصل
4. تفاوت ظاهری با مفصل سالم
5.حساسیت به لمس
7. تشنج و اسپاسم در ناحیه عضله
8. ضعف عضله
9. تورم اطراف مفصل
10. انقباض عضله
11. مشکل به هنگام استفاده از عضله
12.عدم توانایی در تحمل وزن بدن بر روی اندام تحتانی
اقدامات اولیه
v دررفتگی شدید هرمفصلی ممکن است به شکستگی استخوانهای آن مفصل نیزمنتهی شود در بسیاری از موارد،افتراق دررفتگی ازشکستگی بسته ممکن است مشکل باشد.اگر ذرهای شک داشتید، آسیب را با فرض شکستگی درمان کنید.
1.بررسی نبض و پر شدگی مویرگی
v در اندام هایی مانند دست و پا نبض را پایین تر از محل آسیب بررسی نمایید ،اگر نبض وجود ندارد،
خطر شکستگی یا دررفتگی جدی است.
2.ثابت کردن عضو آسیب دیده
3.عدم حرکت مفصل به دلیل امکان آسیب عروق و اعصاب
4.عدم اقدام به جا انداختن مفصل
منبع :www.sportmedicine.ir