یکی از آسیب های زانو کشیدگی یا پارگی لیگامان
متقاطع (صلیبی) خلفی (پشتی) است.
لیگامان متقاطع خلفی در
وسط مفصل زانو قرار گرفته است و مانع از لغزیدن بالای ساق به سمت عقب میشود. صدمه این
لیگامان مانند آسیب به دیگر لیگامان های زانو شایع نیست. آسیب معمولا خفیف بوده و کشف
آن ممکن است مشکل باشد و ممکن است همراه با صدمه به دیگر لیگامان های زانو یا آسیب
به منیسک یا
غضروف مفصلی باشد. اگر آسیب فقط محدود به لیگامان متقاطع خلفی باشد معمولا نیاز
ی به عمل جراحی نبوده و درمان غیر جراحی است. شامل استفاده از سرمای موضعی در روی زانو، استراحت،
بالا نگه داشتن زانو و کمپرس خفیف زانو با بستن آن است. زانو باید مدتی با
یک زانوبند مناسب بسته شود تا از حرکات نامناسب زانو جلوگیری شود. در این
مدت باید با استفاده از عصا مانع اعمال نیروی وزن به اندام آسیب دیده شد. بعد از مدتی با استفاده از فیزیوتراپی باید دامنه حرکات کامل زانو را مجدداً بدست آورده و با انجام نرمش های بخصوصی قدرت عضلات ران بخصوص عضله چهارسر ران را افزایش
داد. در صورتی که بجز لیگامان متقاطع خلفی دیگر لیگامان های زانو نیز
آسیب دیده باشند و یا در مواردی که این پارگی همراه با شکسته شدن و کنده شدن تکه استخوانی
از استخوان تیبیا باشد، ممکن است پزشک ارتوپد تصمیم به استفاده از عمل جراحی بگیرد. پارگی های لیگامان متقاطع خلفی معمولا با بخیه زدن ساده بهبود نمیابند.
درمان جراحی این پارگی را بازسازی مینامند به این علت که پزشک
ارتوپد بافت دیگری را که
معمولا یک لیگامان است از قسمت دیگری از بدن به ناحیه ای که لیگامان متقاطع خلفی بوده
است منتقل میکند تا این بافت جایگزین بافت قبلی شده و داربستی برای ترمیم لیگامان شود.
این بافت ها راگرافت مینامند. جراحی بازسازی لیگامان متقاطع خلفی امروزه بیشتر با استفاده
از آرتروسکوپ انجام میشود. جراحی
ارتروسکوپی اجازه میدهد
تا بیمار درد کمتری بعد از جراحی داشته باشد، زودتر از بیمارستان مرخص شود و طول زمان
بازپروری کمتر شود. بازگشت دوباره بیمار به کار نیازمند گذشت زمان است و این
زمان بسته به شدت آسیب و همراه بودن یا نبودن با آسیب به لیگامان های دیگر زانو متغیر
است. معمولا برای برگشت به کار پشت میز، گذشت چند هفته کافی است. باز گشت به کار بدنی
قوی نیاز به چند ماه زمان دارد و بهبودی کامل معمولا بعد از شش تا دوازده ماه اتفاق
میفتد. درمان پارگی لیگامان متقاطع خلفی چه با استفاده از عمل جراحی باشد
و چه بدون آن، بیمار نیاز به انجام فیزیوتراپی دارد. در مرحله اول فیزیوتراپی تاًکید
بر بدست آوردن حرکات کامل زانو است. در مرحله بعدی عضلات اطراف زانو تقویت میشوند و
در مرحله نهایی ورزشکار آماده میشود تا بتواند حرکات ورزشی را با اندام تحتانی به درستی
و با هماهنگی کامل انجام دهد. درمان آسیب لیگامان صلیبی خلفی زانو
درمان
غیر جراحی
درمان
جراحی
بازپروری
منبع : ایران ارتوپدی
یکی از آسیب های زانو کشیدگی یا پارگی لیگامان متقاطع (صلیبی) خلفی (پشتی) است. لیگامان متقاطع خلفی
در وسط مفصل زانو قرار گرفته است و مانع از لغزیدن بالای ساق به سمت عقب
میشود. صدمه این لیگامان مانند آسیب به دیگر لیگامان های زانو شایع نیست.
آسیب معمولا خفیف بوده و کشف آن ممکن است مشکل باشد و ممکن است همراه با
صدمه به دیگر لیگامان های زانو یا آسیب به منیسک یا غضروف مفصلی باشد. زانو بزرگترین مفصل بدن است. این مفصل از کنار هم قرار گرفتن سه استخوان تشکیل شده است. قسمت پایینی استخوان ران،
قسمت بالایی استخوان ساق و استخوان کشکک. قسمت انتهای پایینی ران روی ساق
حرکات لولایی دارد و کشکک در فرورفتگی شیار مانند پهنی که در جلوی انتهای
پایینی ران قرار دارد میتواند به طرف بالا و پایین حرکت کند. مفصل زانو
لیگامان های قوی دارد که استخوانها را به یکدیگر متصل میکند. این
لیگامان ها مانع میشوند که استخوان های تشکیل دهنده مفصل در هر جهتی حرکت
کنند. به زبان دیگر وظیفه آنها اجازه و تسهیل حرکت استخوان ها فقط در جهت
های خاص است. مهم ترین جهتی که لیگامان های زانو اجازه حرکت میدهند خم و
راست شدن زانو است گرچه زانو در جهات دیگر هم حرکات خفیفی دارد. زانو چهار
لیگامان مهم دارد که عبارتند از لیگامان متقاطع قدامی یا ACL لیگامان
متقاطع خلفی یا PCL لیگامان کلترال داخلی یا MCL لیگامان کلترال
خارجی یا LCL آسیب
این لیگامان ممکن است بصورت فقط یک کشیدگی باشد و یا ممکن است لیگامان
دچار پارگی ناقص یا پارگی کامل شود. پارگی ناقص معمولا شایعترین اتفاق است
و اکثراً خودبخود بهبود میابد. لیگامان متقاطع خلفی لیگامان قوی است و برای
پارگی آن نیروی زیادی مورد نیاز است. این لیگامان با مکانیسم های متفاوتی
پاره میشود. ضربه مستقیم داشبورد اتومبیل به جلوی زانو در هنگام تصادف
میتواند موجب به عقب رفتن قسمت بالایی ساق در محل مفصل زانو شده و این
لیگامان را پاره کند. موقعی
که یک فوتبالیست روی زانوی خم شده اش به زمین میخورد این لیگامان ممکن است
پاره شود. چرخش شدید زانو یا بیش از حد صاف شدن زانو هم ممکن است موجب
آسیب این لیگامان شود. کسانی که دچار فقط پارگی این لیگامان شده اند و قسمت
های دیگر زانویشان صدمه ندیده است معمولا زانوی پایداری داشته و میتوانند
به فعالیت ورزشی بازگردند. درد و تورم بلافاصله بعد از آسیب رباط صلیبی پشتی بوجود میاید. زانو دچار محدودیت حرکت شده و راه رفتن برای بیمار مشکل میشود. مهمترین
راه های تشخیص این آسیب توسط پزشک اطلاعاتی است که وی از علائم بیمار و
نحوه ایجاد آسیب میگیرد و معاینه ایست که وی از زانوی بیمار بعمل میاورد.
با این حال دیگر روش های تصویربرداری مانند رادیوگرافی ساده و ام آر آی
MRI هم میتواند به تشخیص این آسیب کمک کند. اگر زمانی بیش از سه ماه از
آسیب به این لیگامان گذسته باشد ممکن است روش های تصویربرداری نتوانند
اطلاعات مفیدی در اختیار قرار دهند. آناتومی زانو
آسیب رباط صلیبی پشتی چه انواعی دارد
علائم آسیب
تشخیص آسیب رباط صلیبی خلفی زانو
منبع : ایران ارتوپدی
بسیاری از پارگی های لیگامان متقاطع قدامی با بخیه زدن ساده بهبود
نمیابند. درمان جراحی این پارگی ها چیزی بیش از بخیه زدن ساده آنها است و
آنرا بازسازی مینامند به این علت که پزشک ارتوپد
بافت دیگری را که معمولا یک لیگامان است از قسمت دیگری از بدن به ناحیه ای
که رباط متقاطع قدامی بوده است منتقل میکند تا این بافت جایگزین بافت قبلی
شده و داربستی برای ترمیم لیگامان شود. این بافت ها راگرافت مینامند.
معمولترین گرافت های مورد استفاده در این جراحی عبارتند از : میدانیم که تاندون کشکک بین استخوان کشکک در بالا و قسمت بالایی استخوان درشت نی
در پایین قرار گرفته است. در این روش یک سوم میانی تاندون کشکک را همراه
با قسمتی از استخوان کشکک و قسمتی از استخوان درشت نی از خود بیمار جدا
میکنند. از این روش بیشتر در ورزشکاران حرفه ای و در کسانی که در طول روز
زانویشان زیاد با زمین تماس ندارد استفاده میشود. احتمال
موفقیت در این روش زیاد است ولی از عوارض مهم آن درد ناحیه کشکک بعد از
عمل جراحی است. بیمار ممکن است در حین زانو زدن درد داشته باشد. احتمال
اینکه زانو بعد از این عمل دچار قدری خشکی شود وجود دارد. در این روش
جراحی احتمال شکستگی استخوان کشکک وجود دارد. عضلات همسترینگ
دسته ای از عضلات در قسمت داخلی و پشتی ران هستند. قسمتی از بخش تاندونی
این دسته عضلانی، به نام تاندون سمی تندینو Semitendinosus برای پیوند بکار
برده میشود. بعضی جراحان از تاندون گراسیلیس Gracilis tendon هم استفاده
میکنند. در این روش احتمال عارضه درد کشکک و احتمال خشکی زانو بعد از جراحی
کمتر از روش قبلی است. شکاف جراحی کوچکتر است و دوره بازپروری بعد از
جراحی کوتاه تر است. البته در این نوع جراحی ممکن است قدرت تاندون پیوند شده بعد از جراحی،
کمتر از روش قبل باشد. در کسانی که شلی لیگامانی در کل بدن دارند احتمال
مشکل ذکر شده بیشتر است. چون این تاندون در قسمت داخلی زانو قرار داشته و
به پایداری این قسمت کمک میکند بعضی جراحان عقیده دارند اگر بیمار همراه با
آسیب لیگامان متقاطع قدامی، آسیب لیگامان کلترال داخلی Medial collateral
هم داشته باشد از این نوع پیوند استفاده نشود چون ممکن است ناپایداری قسمت
داخلی زانو را بیشتر کند. آلوگرافت
ها پیوند هایی هستند که از افراد فوت شده اخذ میشوند. این بافت های پیوندی
را از همان محل های پیوند های قبلی که ذکر شد، ولی از فرد متوفی میگیرند.
مزایای استفاده از این روش یکی اینست که از خود فرد پیوندی گرفته نمیشود و
در نتیجه مشکلی در ناحیه دهنده پیوند ندارد. طول عمل کوتاه تر است و شکاف
جراحی هم کوچکتر است. از
عوارض این عمل، احتمال انتقال بیماری ها از طریق بافت پیوند زده است. بعضی
جراحان هم معتقدند این گرافت ها ممکن است قدرت کمتری از گرافت هایی که ار
خود شخص گرفته میشوند داشته باشند. به نظر میرسد احتمال موفقیت در این روش
در مقایسه با روش های قبلی کمتر است. در مطالعات جدید احتمال موفقیت در
پیوند هایی که از خود فرد گرفته میشوند 95 درصد و در پیوند های آلوگرافت
حدود 70 درصد است.پیوند از تاندون کشکک
پیوند از تاندون همسترینگ
پیوند از تاندون کوادری سپس
آلوگرافت Allograft
منبع : ایران ارتوپدی
در پارگی های
رباط متقاطع قدامی زانو،
روش تصمیم گیری برای انتخاب نوع درمان معمولا بصورت زیر است. اگر ناپایداری شدید بدنبال پارگی این لیگامان بوجود آید میتواند
در دراز مدت موجب آسیب های ثانویه به قسمت های دیگر زانو شود.
پارگی لیگامان متقاطع قدامی بدون انجام عمل جراحی بهبود نمیابد.
با این حال در افراد مسن یا کسانی که فعالیت بدنی کمی در زندگی دارند اگر پایداری کلی
زانویشان خوب باشد پزشک ممکن است تصمیم به درمان غیر جراحی بگیرد. بدین منظور بیمار
باید مدتی از زانو بندهای مخصوصی استفاده کند و با استفاده از عصا مانع از وارد شدن
زیاد وزن به زانو شود. بعد از کاهش تورم زانو ،فیزیوتراپی میتواند با برگرداندن حرکات
زانو به وضع طبیعی و تقویت عضلات ران کمک موثری به برگشت بیمار به فعالیت های
روزمره زندگی بکند. در کسانی که پارگی ناکامل لیگامان داشته و ناپایداری در زانو ندارند،
در کسانی که پارگی کامل داشته ولی علائمی از ناپایداری در زانو نداشته و ورزش پرتحرکی
را دنبال نمیکنند، در کسانی که فعالیت بدنی کمی دارند و در بچه ها میتوان از درمان
غیر جراحی استفاده کرد. معمولترین گرافت مورد استفاده در این جراحی استفاده از قسمتی از
تاندون پاتلا (کشکک) است. این تاندون استخوان کشکک را به قسمت بالایی ساق متصل میکند.
گرافت دیگر تاندون همسترینگ
در قسمت پشتی ران یا تاندون
کوادری سپس در بالای کشکک است. گاهی اوقات از گرافتی که از فرد فوت شده گرفته میشود
برای پیوند استفاده میشود. به این نوع گرافت آلوگرافت میگویند. درمان جراحی در حدود 90 درصد موارد موفقیت آمیز است. بهبودی
حدود شش ماه طول میکشد پس گذشت تقریبی این زمان برای بازگشت ورزشکار به ورزش مورد نیاز
است. جراحی بازسازی لیگامان متقاطع قدامی امروزه بیشتر با استفاده از
آرتروسکوپ انجام میشود.
جراحی ارتروسکوپی اجازه میدهد تا بیمار درد کمتری بعد از جراحی داشته باشد، زودتر از
بیمارستان مرخص شود و طول زمان بازپروری کمتر شود. منبع : ایران ارتوپدی
درمان غیر جراحی
درمان جراحی
وقتی رباط صلیبی فردی در حین ورزش به ناگهان پاره میشود ترمیم اولیه آن عملا امکانپذیر
نبوده و موثر نخواهد بود. در این مواقع معمولا خون داخل زانوی فرد کشیده شده و
زانو برای چند هفته در یک گچ یا بریس بیحرکت میشود تا درد و تورم اولیه فروکش کند
و سپس بازسازی رباط آسیب دیده بصورت تاخیری انجام میشود.
آلوگرافت ها را میتوان از تاندون کشکک، آشیل، گراسیلیس، سمی تندینو و ... فرد متوفی
اخذ کرد. استفاده از هر کدام از این گرافت ها فواید و مضرات مخصوص به خود را دارد.
شما میتوانید قبل از جراحی راجع به نوع گرافت مورد استفاده با جراح ارتوپد خود صحبت
کنید.
معمولا عمل جراحی
پارگی لیگامان متقاطع قدامی بلافاصله بعد از آسیب انجام نمیشود مگر اینکه
این پارگی همراه با پارگی دیگر لیگامان های زانو باشد. تاخیر در بازسازی
زمان کافی را در اختیار میگذارد تا تورم زانو کم شده و حرکات زانو با انجام
فیریوتراپی به حد اولیه خود برگردد. انجام جراحی زودرس ممکن است موجب
تشکیل چسبندگی داخل مفصلی و محدودیت حرکتی شود. بازپروری
درمان پارگی لیگامان متقاطع قدامی چه با استفاده از عمل جراحی باشد
و چه بدون آن، بیمار نیاز به انجام فیزیوتراپی دارد. در مرحله اول فیزیوتراپی تاًکید
بر بدست آوردن حرکات کامل زانو است. در مرحله بعدی عضلات اطراف زانو تقویت میشوند
و در مرحله نهایی ورزشکار آماده میشود تا بتواند حرکات ورزشی را با اندام تحتانی
به درستی و با هماهنگی کامل انجام دهد.
یکی از شایعترین آسیب های زانو، کشیدگی یا پارگی لیگامان متقاطع (صلیبی) قدامی (جلویی) است که معمولا در حین ورزش های پرتحرکی مثل فوتبال یا والیبال ایجاد میشود. زانو بزرگترین مفصل بدن است. این مفصل از کنار هم قرار گرفتن سه استخوان تشکیل شده است. قسمت پایینی استخوان ران، قسمت بالایی استخوان ساق
و استخوان کشکک. قسمت انتهای پایینی ران روی ساق حرکات لولایی دارد و کشکک
در فرورفتگی شیار مانند پهنی که در جلوی انتهای پایینی ران قرار دارد
میتواند به طرف بالا و پایین حرکت کند. مفصل زانو لیگامان
های قوی دارد که استخوانها را به یکدیگر متصل میکند. این لیگامان ها مانع
میشوند که استخوان های تشکیل دهنده مفصل در هر جهتی حرکت کنند. آسیب
لیگامان صلیبی قدامی زانو ممکن است بصورت فقط یک کشیدگی باشد و یا ممکن
است لیگامان دچار پارگی ناقص یا پارگی کامل شود. اکثر آسیب های این لیگامان
بصورت پارگی کامل است. لیگامان متقاطع قدامی با مکانیسم های متفاوتی پاره
میشود. تغییر ناگهانی وضعیت تنه روی زانو، ایستادن ناگهانی در حین دویدن،
جهیدن و رسیدن مجدد به زمین در وضعیت نامناسب و ضربه مستقیم مثل تکل در
فوتبال همگی میتوانند علل ایجاد اسیب در این لیگامان باشند. وارد شدن ضربه
شدید از جلو به پایین ران میتواند موجب پارگی رباط متقاطع قدامی شود. محل
پارگی رباط ممکن است در محل اتصال آن به استخوان های ران یا درشت نی بوده و
یا در وسط تاندون ایجاد شود. گاهی اوقات وقتی رباط صلیبی تحت کشش زیادی
قرار میگیرد ممکن است بجای پاره شدن تکه ای از استخوان را در محل چسبیدن به
ران یا درشت نی از این استخوان ها جدا کرده و پارگی خود را بدین صورت نشان
دهد. در
صورتیکه بیمار درمان مناسبی را انجام ندهد معمولا درد و تورم و محدودیت
حرکتی بعد از چند هفته یا چند ماه خودبخود خوب میشود ولی به علت پاره ماندن
رباط، زانو ناپایدار خواهد شد و بیمار هر چند وقت یکبار دچار پیچ خوردگی
زانو شده و بدنبال آن زانو متورم و دردناک میشود. آناتومی زانو
به
زبان دیگر وظیفه آنها اجازه و تسهیل حرکت استخوان ها فقط در جهت های خاص
است. مهم ترین جهتی که لیگامان های زانو اجازه حرکت میدهند خم و راست شدن
زانو است گرچه زانو در جهات دیگر هم حرکات خفیفی دارد. زانو چهار لیگامان
مهم دارد که عبارتند از لیگامان متقاطع قدامی یا ACL لیگامان متقاطع خلفی یا PCL لیگامان کلترال داخلی یا MCL لیگامان کلترال خارجی یا LCL .
لیگامان
های متقاطع در داخل زانو بصورت ضربدری در مقابل یکدیگر قرار گرفته اند
بصورتیکه لیگامان متقاطع قدامی در جلوی لیگامان متقاطع خلفی است. وظیفه
اصلی این لیگامان ها ممانعت از لغزیدن ساق به جلو و عقب نسبت به ران است.
لیگامان متقاطع قدامی در وسط مفصل زانو و بصورت مایل قرار گرفته است و مانع
از لغزیدن ساق به سمت جلو میشود. این لیگامان همچنین در حفظ پایداری چرخشی
زانو موثر است.رباط صلیبی قدامی چگونه آسیب میبیند
علائم بالینی پارگی رباط صلیبی قدامی
اگر بیمار به این
علائم بی توجه باشد و همچنان به ورزش ادامه دهد به علت ناپایداری زانو،
دیگر بافت های زانو بخصوص منیسک ها در معرض جدی آسیب قرار میگیرند.تشخیص آسیب لیگامان متقاطع قدامی
منبع : ایران ارتوپدی