شکستگی استرسی استخوان چیست
این
نوع شکستگی که با عناوین دیگری از قبیل March Fracture ( شکستگی ناشی از
رژه در ارتش) و Fatigue Fracture (وارد شدن نیروی غیر طبیعی روی استخوان
طبیعی) و insufficiency Fracture (وارد شدن نیروی طبیعی روی استخوان ضعیف)
هم از آن نام برده می شود هنگامی بروز می کند که نیروی بیش از حدّ ظرفیّت
استخوان به طور مکرر در طی هفته ها روی استخوان نرمال و یا نیروی کمتری روی
استخوان ضعیف وارد شود. هر یک از این نیروها به تنهایی باعث شکستگی نمی شوند، ولی جمع آن ها در طی زمان باعث تسلیم شدن استخوان و در نتیجه شکستگی آن می گردد.
این
ضایعه در زنان ورزشکار بیش از مردان ورزشکار دیده شده، با افزایش سن
ورزشکاران نیز احتمال بروز آن بالا می رود و در نژاد سفید بیش از نژادهای
دیگر مشاهده میشود.
از نظر علائم کلینیکی معمولاً شروع آن با دردی مبهم پس از تمرینات ورزشی و یا رژه رفتن در حین تمرینات نظامی است که شدت آن روز به روز بیشتر می شود تا این که فعالیّت ورزشی ورزشکار را متوقف می کند. در معاینه، درد، قرمزی و تورّم موضعی به چشم میخورد.
در رادیوگرافی (عکس برداری ) تصویر جوش خوردگی
نسبی را به صورت Periosteal new bone formation with sclerosis (استخوان
سازی جدید مجاور غلاف روی استخوان) می بینیم. این علامت در صورت بروز، در
حدود هفته سوم بعد از تروما دیده میشود ولی در حدود 67% موارد رادیوگرافی
های اولیّه منفی بوده و نکته مثبتی را نشان نمی دهند.
مهّم ترین یافته ی تکمیلی، Bone Scan (اسکن استخوان) است که در 72-48 ساعت اوّل می تواند مثبت شود و از شش ماه تا دو سال مثبت باقی می ماند.
باید
توجّه داشت که در Bone Scan حدود 50% از ورزشکاران، نواحی متعدد جذب بدون
علائم کلینیکی دیده می شود. این نواحی مربوط به شکستگی های قبلی هستند که
علائم کلینیکی و درد آنها از بین رفته ولی اسکن آن ها همچنان مثبت باقی
مانده است.
MRI در تشخیص نقش مهمی را ایفا می کند.
منبع : ایران ارتوپدی
شکستگی پاتولوژیک Pathologic fracture یا مرضی به شکستگی میگویند که بر اثر وارد شدن ضربه به استخوانی که به هر علتی ضعیف شده ایجاد میشود. گاهی اوقات استخوان به حدی ضعیف میشود که بدون اینکه ضربه ای به آن وارد شود و صرفا بر اثر نیروهایی که در زندگی روزمره به آن وارد میشود دچار شکستگی میگردد.
علائم این شکستگی مانند علایم دیگر شکستگی ها است. گاهی بیمار مدتی قبل از اینکه شکستگی ایجاد شود از درد اندام احساس ناراحتی میکرده است. بیماری که استخوان را ضعیف کرده ممکن است قبل از ایجاد شکستگی برای بیمار معلوم باشد و یا ممکن است بعد از شکستگی تشخیص داده شود.
بیماری هایی که میتوانند استخوان را در حدی ضعیف کنند که دچار شکستگی پاتولوژیک شود عبارتند از
پیکان سفید تومور سر استخوان بازو را نشان میدهد و پیکان سیاه رنگ به شکستگی مرضی گردن استخوان بازو اشاره میکند |
شکستگی پاتولوژیک مچ دست بدنبال تومور استخوانی
شایعترین بیماری هایی که بطور موضعی استخوان را ضعیف کرده و مستعد شکستگی پاتولوژیک میکنند تومورهای متاستاتیک هستند. این تومورها معمولا مهره های کمری و قسمت های بالایی استخوان های ران و بازو را گرفتار میکنند ولی میتوان گفت که تقریبا هیچ استخوانی از درگیری این تومورها در امان نیست. کیست های ساده استخوانی هم از علل شایع شکستگی مرضی هستند. شایعترین بیماری که استخوان ها را بطور منتشر ضعیف میکند استئوپروز یا پوکی استخوان است. شکستگی های پاتولوژیک ناشی از پوکی استخوان بیشتر در مهره های کمر، بالای استخوان ران و مچ دست هستند.
شکستگی پاتولوژیک در تومور منتشر استخوان بازو |
اینکه
آیا یک شکستگی پاتولوژیک جوش میخورد یا خیر تا حد زیادی وابسته به نوع
بیماری است که موجب ضعیف شدن استخوان شده است. در بیماری هایی که کل سیستم
اسکلتی را ضعیف میکنند معمولا شکستگی ها جوش میخورند ولی آهسته تر از زمان
معمول. در مورد شکستگی های پاتولوژیک در محل تومورهای خوش خیم و کیست های
استخوانی هم همین روال وجود دارد.
در شکستگی های مرضی که بر روی یک
عفونت استخوانی یا تومور بدخیم استخوان ایجاد شده اند تا موقعی که بیماری
زمینه ای وجود دارد شکستگی یا جوش نمیخورد و یا جوش خوردن آن با تاخیر
زیادی همراه است.
توانایی ترمیم و جوش خوردن
استخوان در کسی که دچار شکستگی پاتولوژیک شده است وجود دارد و شکستگی های
این افراد جوش میخورند گرچه ممکن است این اتفاق با کمی تاخیر صورت پذیرد.
تصمیم گیری درمانی برای این شکستگی ها بر حسب محل شکستگی و مقدار جابجایی و دیگر معیارها همانند کسانی است که بدون بیماری زمینه ای دچار شکستگی شده اند.
در کیست های استخوانی که دچار شکستگی پاتولوژیک شده اند ممکن است بعد از جوش خوردن شکستگی، کیست بطور خودبخود پر شود. البته ممکن است این اتفاق نیفتد و بعدا برای درمان کیست نیاز به پیوند استخوانی وجود داشته باشد.
در
مواردی که به علت بیماری زمینه ای استخوان به حدی ضعیف شده است که احتمال
شکستگی پاتولوژیک قریب الوقوع است پزشک معالج قبل از اینکه شکستگی ایجاد
شود استخوان را با پلاک یا نیل (میله داخل استخوانی) تقویت میکند
منبع : ایران ارتوپدی
امروزه بسیاری از شکستگی
ها با عمل جراحی درمان میشوند و در اغلب این شکستگی ها برای بیحرکت کردن قطعات شکسته
شده از وسایل فلزی استفاده میشود که به آنها ایمپلنت Implant میگویند. از انواع مختلفی
از ایمپلنت ها استفاده میشود که در باره آنها به تفصیل در مقالات دیگر صحبت شده است
ولی آیا این وسایل فلزی بعد از جوش خوردن شکستگی باید همچنان در بدن باقی بمانند یا
باید خارج شوند.
در ابتدا بهتر است این نکته روشن شود که گرچه بسیاری از مردم به
این وسایل فلزی، پلاتین میگویند ولی جنس این ایمپلنت ها از پلاتین یا طلای سفید نیست.
این وسایل اکثرا از آلیاژی از فولاد بنام فولاد ضد زنگ Stainless steel ساخته شده که
ترکیبی از آهن، کروم و نیکل است. بدن انسان با این آلیاژ سازگار بوده و نسبت به آن
واکنشی نشان نمیدهد. این آلیاژ همچنین در داخل بدن انسان دچار خوردگی نمیشود. گاهی
از اوقات از تیتانیوم هم برای ساختن ایمپلنت ها استفاده میشود.
ایمپلنت هایی که قسمت اعظم آنها در خارج از بدن انسان قرار دارند عموما بعد از جوش
خوردن شکستگی خارج میشوند.
![]() اکسترنال فیکساتور |
اکسترنال فیکساتور ها از این دسته اند. این وسایل معمولا بعد از گذشت چند هفته تا چند ماه به توسط پزشک معالج و در کلینیک ( بدون نیاز به بیهوشی) خارج میشوند.
وسیله دیگر پین است که پزشک جراح از آن برای بیحرکت کردن شکستگی ها استفاده میکند. گاهی اوقات بخصوص در شکستگی های دست، بعد از جراحی سر پین در خارج از پوست باقی میماند. در این موارد پس از گذشت چند هفته که قطعات شکسته شده به اندازه کافی به یکدیگر میچسبند پین ها در کلینیک به توسط پزشک ارتوپد خارج میشوند.
پیچ ها اگر به تنهایی در داخل استخوان ها بکار برده شوند معمولا
نیازی به خارج شدن نداشته و میتوانند تا آخر عمر بدون ایجاد مشکلی در بدن باقی بمانند.
در مواردی که سر پیچ زیر پوست باشد و بیمار را اذیت کند ممکن است نیاز به خارج کردن
آن باشد. بعضی از پیچ ها همیشه بطور موقت گذاشته میشوند و بعد از مدتی باید خارج شوند.
مثلا در دررفتگی مفصل پایینی بین تیبیا و فیبولا پزشک جراح این دو استخوان را پس از
جااندازی با یک پیچ به یکدیگر متصل میکند. این پیچ معمولا پس از شش هفته از مچ پا خارج
میشود.
دو عدد پین در مچ دست
![]() انواع پلاک |
بنابراین پس از جوش خوردن شکستگی نیروهایی که به استخوان وارد میشود همچنان به توسط پلاک روی استخوان جذب میشود. این پدیده موجب میشود تا در دراز مدت استخوان تحت فشار و نیروهای خارجی قرار نگیرد. در ظاهر امر این چیز خوبی است ولی اینطور نیست.
استخوان
ها برای قوی ماندن نیاز دارند تا مرتبا تحت فشار و نیروهای خارجی ( نیروی
وزن و عضلات) قرار گیرند و در صورتیکه این نیروها به استخوان وارد نشوند
در آنها پوکی ایجاد میشود. علت پوکی استخوان در کسانی که مدت زیادی در بستر استراحت میکنند و یا در فضانوردانی که کمتر تحت تاثیر نیروی جاذبه هستند هم همین است.
بنابراین
باقی ماندن پلاک در اندام به مدت زیاد موجب پوکی استخوان میشود. این
پدیده بخصوص در ران و ساق دیده میشود و در لگن، بازو و ساعد کمتر وجود
دارد. بنابراین تمام پلاک های ران و ساق بعد از اینکه شکستگی آنها جوش خورد و محکم شد باید خارج شوند. این زمان معمولا بین یک و نیم تا دوسال است. پس از این مدت پزشک جراح از استخوان عکس برداری میکند و اگر تشخیص داد که شکستگی به اندازه کافی محکم شده و دیگر نیازی به پلاک ندارد باید آنرا از بدن خارج کرد.
در
مورد اندام فوقانی این روند صورت نمیگیرد. پلاک های بازو یا ساعد حتی بعد
از جوش خوردن شکستگی نیازی به خارج شدن ندارند مگر اینکه بیمار ورزش های
سنگین و ضربه ای مانند ورزش های رزمی را انجام دهد. در این بیماران بهتر
است پلاک های بازو و ساعد هم خارج شوند.
گاهی اوقات خارج کردن پلاک بازو یا ساعد از گذاشتن آنها مشکل تر بوده و به علت نزدیک بودن پلاک و عصب اندام،
در موقع خارج کردن پلاک ممکن است به عصب آسیب برسد. بنابراین حتی الامکان
از خارج کردن پلاک های بازو و ساعد اجتناب میشود مگر اینکه واقعا نیاز به
این کار باشد.
نیل ها یا میله های داخل استخوانی
در ران و ساق هم مانند پلاک ها بهتر است بعد از جوش خوردن کامل شکستگی
خارج شوند. البته این ایمپلنت ها مانند پلاک ها موجب پوکی استخوان نمیشوند
و تاکید زیادی برای خارج کردن آنها از ران و ساق نیست.
![]() میله داخل استخوانی درشت نی |
در موارد زیر جدای از اینکه از چه ایمپلنتی استفاده شده است بعد از جوش خوردن شکستگی، ایمپلنت را خارج میکنند
اگر قسمتی از ایمپلنت از استخوان بیرون زده و برجسته باشد و این بیرون زدگی زیر پوست لمس شده و بیمار را اذیت کند یا بر روی مفصل کناری یا عروق و اعصاب یا تاندون ها یا عضلات اطرافش فشار آورده، مانع کارکرد مناسب آنها شود این ایمپلنت باید به توسط عمل جراحی از بدن خارج شود.
اگر ایمپلنت از جای خود جابجا شود و بعد از جابجایی مشکلات حالت قبل را بوجود آورد باید خارج شود
گاهی اوقات محل جراحی عفونت میکند. در این موارد میکروب ها به سطح فلزی ایمپلنت چسبیده و غشایی در اطراف خود ترشح میکنند که مانع از نفوذ آنتی بیوتیک ها میشود. این پدیده موجب میشود درمان عفونت مشکل شود. در این موارد اگر ایمپلنت در جای خود محکم باشد و قطعات شکسته شده را به خوبی در جای خودشان نگه داشته باشد و شکستگی جوش نخورده باشد پزشک جراح ایمپلنت را خارج میکند.
در مورد ذکر شده اگر شکستگی هنوز جوش نخورده باشد پزشک معالج صبر میکند تا جوش خوردگی کامل شود و سپس ایمپلنت را خارج میکند. اگر ایمپلنت بکار رفته قطعات شکسته شده را محکم نگرفته باشد حتی با وجود جوش نخوردن شکستگی باید خارج شود. در این موارد پزشک جراح پس از خارج کردن ایمپلنت، برای بیحرکت کردن قطعات شکسته شده معمولا از اکسترنال فیکساتور استفاده میکند.
منبع : ایران ارتوپدی
به علت تفاوت هایی که در شکل، اندازه، مواد تشکیل دهنده، نیروهایی
که به استخوان وارد میشوند
و رفتار در بین کودکان و بزرگسالان وجود دارد شکستگی ها در این گروه سنی با بزرگسالان
قدری متفاوت است.
شکستگی ترکه تری
بافت استخوانی در کودکان قدرت ارتجاعی بیشتری نسبت به بزرگسالان
دارد. همچنین محتوای آب استخوان بچه ها از بزرگسالان بیشتر است. در بچه ها اما رفتار استخوان قدری متفاوت بوده و شبیه خم کردن یک شاخه زنده و تر و تازه درخت است. شما به سختی میتوانید این شاخه را بشکنید. شاخه در ابتدا خم میشود. با اعمال نیروی بیشتر ممکن است طرف محدب شاخه شکسته شده و فیبرهای تشکیل دهنده آن از هم جدا شوند ولی در طرف مقعر تداوم فیبرهای شاخه درخت باقی میماند . پس در این موارد شکستگی کامل نیست. شکستگی در استخوان های بلند کودکان مثل استخوان های ساعد و ساق هم معمولا به این الگو شبیه است به همین خاطر به این توع شکستگی ترکه تری یا گرین استیک Green stick میگویند.
تفاوت دیگر بچه ها با بزرگسالان اینست که پریوست یا ضریع استخوان ( پرده بافتی که دورتادور استخوان ها را میپوشاند) در بچه ها کلفت تر و محکم تر از بزرگسالان است. بنابر این در هنگام شکسته شدن استخوان بچه ها این پرده کمتر پاره شده و چون دور استخوان را گرفته از جابجا شدن قطعات استخوان جلوگیری میکند ( مانند وقتی که یک استوانه چوبی را در داخل یک شلنگ آب قرار دهیم و سپس چوب را با ضربه از بیرون از وسط بشکنیم. شلنگ آب سالم مانده و مانع از جابجا شدن دو قطعه شکسته شده چوب میشود). شکستگی های ترکه تری هم نیاز به
جااندازی دارند. بعضی از
پزشکان معتقدند برای اینکه بتوان دو استخوان شکسته شده را بطور صحیح در امتداد هم قرار
داد باید ابتدا شکستگی ترکه تری را به یک شکستگی کامل تبدیل کرده و سپس جااندازی انجام
شود. قوس برداشتن استخوانبه علت ساختار ویژه بافت استخوانی در بچه ها، وقتی نیرویی از خارج به یک استخوان بلند وارد میشود ممکن است بجای شکستن آن موجب شود استخوان در تمام طول خود بصورت یک کمان درآمده و قوس بردارد. به این وضعیت تغییر شکل پلاستیکی Plastic deformity میگویند. درمان این شکستگی ها معمولا بصورت بسته انجام شده و نیازمند مانورهای خاصی است. شکستگی استخوان ناشی از فشار طولیگاهی اوقات نیروی بیرونی در امتداد طولی به استخوان بچه وارد میشود. در استخوان های رادیوس ( زند اعلی) و تیبیا ( درشت نی)
این نیروهای طولی میتوانند موجب شکل خاصی از شکستگی شوند که به آن شکستگی
باکل یا توروس Buckle fracture یا Torus fracture میگویند. در این شکستگی
ها که در انتهای پایینی استخوان های رادیوس و تیبیای بچه ها ایجاد میشود
یک طرف استخوان در هر فرو رفته و چین برمیدارد. این شکستگی ها نیاز به جااندازی نداشته و فقط باید اندام به مدت چند هفته با گچ بیحرکت شود. شکستگی صفحه رشددر دو انتهای استخوان های بلند و در قسمتی از بسیاری از استخوان های کوتاه تر بچه ها قسمتی از استخوان بصورت بافتی شبیه غضروف است که به آن صفحه رشد میگویند. صفحه رشد در هنگام بلوغ تبدیل به استخوان شده و دیگر دیده نمیشود. قدرت صفحه رشد معمولا از خود استخوان کمتر است و هنگامی که به استخوان کودک نیروی زیادی وارد میشود ممکن است صفحه رشد دچار شکستگی شود.شکستگی ناشی از کودک آزاریمتاسفانه
کودکان گاهی اوقات مورد ضرب و شتم سرپرست خود قرار میگیرند. نزاع های
خانوادگی، معتاد بودن پدر و مادر و ناهنجاری های روحی دیگر موجب میشود تا
کودک بیشتر در معرض شکستگی های ناشی از بدرفتاری Child abuse قرار گیرد.
منبع : ایران ارتوپدی |
||||
|
شکستگی ها را میتوان از یک نظر به دو دسته باز و بسته تقسیم بندی کرد.
شکستگی های باز استخوانشکستگی
باز به دسته ای از شکستگی ها میگویند که در آنها بر اثر زخمی که ایجاد
شده، محل شکستگی به فضای بیرون راه پیدا کرده است. این فضای بیرون لزوما
بیرون از بدن نیست. بطور مثال اگر شکستگی استخوان لگن طوری باشد که استخوان
شکسته شده دیواره روده را پاره کند و به داخل فضای روده برود آنرا شکستگی
باز مینامند و یا هنگامی که یک دنده شکسته شده بافت ریه را سوراخ کرده و به
داخل کیسه های هوایی ریه برود در واقع با فضای بیرون ارتباط پیدا کرده و
نام شکستگی باز را به خود میگیرد. مثال ساده این شکستگی ها وقتی است که لبه تیز قطعه شکسته شده پوست را سوراخ کرده و از آن بیرون میزند. در این حال زخمی ایجاد شده و این زخم استخوان را به فضای بیرون ارتباط میدهد. توجه به این نکته مهم است که وجود یک زخم پوستی هر چند وسیع و بزرگ بر روی محل شکستگی اندام لزوما به معنای باز بودن شکستگی نیست. در این موارد اگر زخم پوستی به محل شکستگی راه نداشته باشد آنرا شکستگی باز نمیدانند. برعکس، ممکن است پوست روی یک استخوان شکسته شده فقط یک سوراخ کوچک داشته باشد ولی این سوراخ به محل شکستگی راه داشته باشد در این حال شکستگی را باز میدانند. اهمیت این دسته از شکستگیها اتفافا همین ارتباط فضای بیرون و داخل است چون از همین راه است که میکروبها میتوانند به محل شکستگی وارد شده و موجب عوارض متعددی مثل عفونت در آن ناحیه شوند. احتمال عفونت در شکستگی های بسته بسیار کم است مگر اینکه عمل جراحی در محل شکسته شده انجام شده باشد. خطر
دیگری که در این دسته از شکستگیها وجود دارد و اهمیت آنها را بیشتر میکند،
احتمال خونریزی از محل زخم است. به بیان دیگر این احتمال وجود دارد که
مقدار زیادی از خون بدن از طریق همین زخم از دست برود.
شکستگی های بسته استخوان در
این شکستگیها، پوست روی محل شکستگی سالم است. ممکن است در حین حادثه این
پوست کمی خراشیده شود و یا زخمی در پوست ایجاد شده باشد ولی در شکستگی
بسته، زخم به محل شکستگی راه ندارد و به بیان دیگر محل شکستگی به فضای
بیرون راه پیدا نکرده است. احتمال عفونت در این شکستگیها کم است و اگر هم
خونریزی در محل شکستگی ایجاد شود در محل میماند و از بدن خارج نمیشود.
منبع : ایران ارتوپدی |
|