در یک مطالعه که در بیمارستان جراحی های خاص در نیویورک انجام شده است نشان داده شده که شکل زانو متغیر مهمی است تا پزشک بر اساس آن تصمیم بگیرد آیا بیمارش میتواند بدنبال آسیب رباط صلیبی قدامی تحت عمل جراحی بازسازی قرار بگیرد یا خیر مطالعات
قبلی نشان داده بود که شکل مفصل زانو که در هر فرد متفاوت با دیگری است
میتواند در بعضی افراد زمینه را برای آسیب دیدن رباط صلیبی قدامی فراهم
کند. این پدیده بخصوص در ورزشکاران صادق است. مطالعه اخیر یک قدم فراتر
رفته و نشان میدهد که حتی نتیجه عمل جراحی بازسازی رباط صدمه دیده هم تا حد
زیادی به شکل آناتومیک مفصل زانو وابسته است. آسیب رباط صلیبی قدامی یکی از صدمات شایع زانو است که هر ساله در تعداد زیادی از افراد و بخصوص در ورزشکاران ایجاد شده و فشار مالی زیادی را بر دوش سیستم بهداشتی کشورها وارد میکند. آسیب رباط صلیبی در صورت عدم درمان میتواند موجب خراب شدن منیسک و پس از مدتی شروع آرتروز و ساییدگی مفصل زانو شود. با انجام بازسازی رباط میتوان تا حدود زیادی جلوی پیدایش این عوارض را گرفت. البته همه بیماران مبتلا به این آسیب نیاز به جراحی ندارند. بعضی بیماران حتی با وجود پارگی رباط، مفصل زانوی نسبتا پایداری دارند. در این افراد آسیب رباط صلیبی موجب بروز عارضه نمیشود. در
مطالعه ای که ذکر شد محققین 9 زانو را از جسد افراد متوفی گرفته و آنها را
به ماشین هایی متصل کردند. این ماشین ها زانوها را درست مانند وقتی انسان
راه میرود خم و راست کرده و نیروهایی را که براثر وزن فرد به زانو وارد
میشود هم بر زانو وارد میکردند. سپس با کارگذاشتن سنسورهایی بر روی نقاط
مختلف سطوح مفصل
زانو نیروهایی را که در حین راه رفتن و حرکات مختلف مفصل زانو بر این سطوح
وارد میشود اندازه گیری کردند. این اندازه گیری ها در دو مرحله انجام شد.
در یک مرحله زانو سالم بود و سپس در مرحله بعد رباط صلیبی قدامی زانو پاره
شده و اندازه گیری ها مجددا صورت گرفت. اندازه گیری ها نشان داد که نیروهای وارده به سطح مفصلی قبل و بعد از پاره شدن رباط صلیبی قدامی با هم متفاوت است. به بعضی نقاط مفصل قبل از پارگی رباط نیروها و فشارهای کمتری وارد میشد که بعد از پارگی این نیروها بیشتر میشدند و در بعضی دیگر از نقاط هم این رویه برعکس بود. با این حال این تغییرات در زانوهای مختلف متفاوت بود. تنها تغییر ثایت این بود که بعد از پارگی، فشار به سطح خلفی پلاتوی تیبیا
( پلاتوی تیبا سطح فوقانی استخوان تیبیا یا درشت نی است که با سطح پایینی
استخوان ران مفصل میشود) در همه نمونه ها افزایش پیدا کرد. با این حال فشار
به سطح جلویی یا قدامی پلاتوی تیبیا در بعضی زانوها بیشتر و در بعضی دیگر
کمتر شد. بطور مثال در کسانی که پلاتوی تیبیای آنها گودی بیشتری داشت مفصل
زانو پایدارتر بود و بعد از پاره شدن رباط صلیبی قدامی فشار وارده به قسمت
قدامی سطح مفصلی افزایش پیدا نکرد. شیب پلاتوی تیبیا هم متغیر تاثیرگذار
دیگر بود. در کسانی که این شیب زیاد بود بعد از پارگی نیروهای بیشتری به
مفصل وارد میشدند. این مطالعه نشان میدهد که پزشک ها میتوانند با رادیوگرافی
از مفصل زانو و بررسی شکل آن مشخص کنند که در کدام دسته از بیماران آسیب
رباط صلیبی قدامی میتواند موجب افزایش فشارهای وارده به سطح غضروفی مفصل و
در نتیجه خراب شدن زود هنگام آن شود. این دسته از بیماران نیاز بیشتری به
درمان زود هنگام آسیب دارند.
منبع : ایران ارتوپدی |
|
• در ۳ هفته اول بعد از عمل از انجام فعالیت های ورزشی سنگین ( که ضربان قلب شما را تند کند ) و نیز خم شدن به جلو و یا بلند کردن بار بیش از ۵ کیلوگرم خودداری کنید. در پایان هفته سوم به تدریج می توانید فعالیت های معمول را از سر بگیرید.
• از هفته ۴ تا ۶ بعد از عمل می توانید ورزشهای بدون برخورد ( نرمش ، دو
، کوه نوردی سبک ، پینگ پونگ و …. ) را انجام دهید. انجام ورزشهای دارای
برخورد ( فوتبال ، والیبال
، ورزشهای رزمی ، …. ) تنها پس از گذشت حداقل شش ماه از عمل مجاز است.
شستشو و استحمام
• شتشوی بدن از گردن به پائین از ۳-۲ روز بعد از عمل مجاز است. سر را می
توان ۵ روز بعد از عمل شست به شرطی که صورت و بویژه چسب و قالب بینی مرطوب
نگردد. پس از برداشته شدن قالب بینی ( روز دهم ) ، شستشوی صورت نیز بلا
مانع خواهد بود.
• پس از خارج شدن تامپون ( فتیله ) ، بینی خود را با سرم نمکی به آهستگی و بدون دستکاری و با استفاده از سرنگ تمیز ( بدون سوزن ) شستشو دهید ( روزانه ۳-۲ بار ) . اینکار در تمیز کردن و باز کردن راههای هوائی بینی مفید است.
• پس از برداشته شدن قالب ( اسپلینت ) بینی ، می توانید داخل لبه سوراخ های بینی را با گوش پاک کن مرطوب به آهستگی تمیز کرده و با پماد آنتی بیوتیک ( جنتامایسین چشمی یا اریترومایسین چشمی ) چرب کنید. هرگز گوش پاک کن را فراتر از حد پنبه دار آن بداخل سوراخهای بینی فرو نبرید.
• پس از برداشته شدن کامل قالب ( اسپلینت ) و چسب ، می توانید پوست بینی را با صابون ملایم شستشو دهید. در صورت خشکی پوست بینی می توانید از کرمهای مرطوب کننده استفاده کنید. استفاده از مواد آرایشی روی پوست بینی مانعی ندارد.
شنا ، سونا
• بهتر است تا دو ماه پس از عمل از شنا در استخر حاوی آب کلر دار ( مثل
استخر های عمومی ) خودداری گردد ، چون کلر آن ممکن است به بینی آسیب
برساند.
• بدلیل بی حس بودن بینی و امکان سوختگی ، استفاده از سونای خشک یا تر ، تا دو ماه پس از عمل توصیه نمی شود.
خونریزی
• در صورت بروز خونریزی روشن و شدید از بینی ( به نحوی که مجبور شوید
پانسمان جلوی بینی را زود تر از هر نیم ساعت تعویض کنید ) اقدام زیر
راانجام دهید : خونسردی خود را حفظ کرده و آرام بنشینید ؛ با دو انگشت دو
طرف بینی را گرفته و فشار دهید و سر خود را به بالا و عقب خم کنید. حدود ۱۵
دقیقه صبر کنید. با اینکار در اکثر موارد خونریزی کنترل خواهد شد و جای
نگرانی ندارد.
در صورتیکه خونریزی با این روش کنترل نشود و یا پس از توقف ، مجددا شروع شود، سریعا به پزشک خود اطلاع دهید.در صورتیکه خونریزی کنترل شد ، اصراری بر تمیز کردن فوری بینی و خارج کردن لخته های خون نداشته باشید . اینکار موجب خونریزی مجدد می گردد. بهتر است حداقل چند ساعتی بینی را دستکاری نکنید.
منبع : سایت پزشکان ایران
سندروم ایلیوتیبیال Iliotibial band syndrome بیماری است که بیشتر در ورزشکاران دوچرخه سوار، دونده و کسانی که مسافت های زیادی را راه می روند ایجاد میشود. این بیماری موجب درد در قسمت خارجی زانو درست بالای مفصل می گردد.
سندروم ایلیوتیبیال باند معمولا با احساس درد در سمت خارجی زانو درست بالاتر از مفصل زانو شروع میشود. درد بعد از فعالیت های بدنی مثل راه رفتن، دویدن و دوچرخه سواری شدیدتر شده و ممکن است به بالا در ران و یا به پایین در ساق تیر بکشد. دویدن طولانی بر روی زمین ناهموار و یا دویدن با کفش نامناسب بخصوص کفشی که در اثر استفاده زیاد دچار سایش در قسمت خارجی کفی شده میتواند شدت درد را افزایش دهد. گاهی اوقات بیمار در سمت خارج زانو و با خم و راست شدن آن احساس صدا و تقه میکند.
![]() شکاف در قسمت پایینی ایلیوتیبیال باند در حین عمل جراحی |
مهمترین اقدامات درمانی عبارتند از
در صورتیکه بعد از چند ماه استفاده از روش های ذکر شده پاسخ درمانی مناسبی گرفته نشود پزشک ارتوپد ممکن است تصمیم به استفاده از جراحی بگیرد. در عمل جراحی که برای این بیماری انجام میشود بورس بین ایلیوتیبیال باند و کندیل خارجی استخوان ران برداشته شده و با انجام شکاف هایی در ایلیوتیبیال باند طول آن بلندتر میگردد.
دو نرمش کششی اصلی برای ایلیوتیبیال باند عبارتند از
کشش در حالت ایستاده : در این نرمش کششی فرد سر پا ایستاده و دو اندام تحتانی را بصورت ضربدری بر روی زمین قرار میدهد. به این معنی که کف پای راست را در سمت چپ کف پای چپ قرار میدهد. سپس تنه را به سمت مقابل لگن گرفتار خم میکند و یا با فشار دست بر روی طرف سالم لگن، آن را به سمت لگن گرفتار هل میدهد.
این وضعیت را چند ثانیه حفظ کرده و سپس مجددا به حالت اول بازمیگردد. حرکت چند مرتبه تکرار میشود. این حرکت را میتوان به روش های متفاوتی انجام داد.
![]() |
|
|
|
کشش در حالت نشسته : در این نرمش کششی فرد بر روی زمین نشسته و در حالیکه لگن طرف مبتلای خود را بر روی یک استوانه یا رول نرم قرار میدهد کف پای طرف سالم را در جلوی ساق طرف مبتلا گذاشته و هر دو کف دست را بر روی زمین قرار میدهد. سپس با کمک فشار دو دست و کف پای سالم که بر روی زمین قرار گرفته اند سعی میکند با راست و چپ بردن تنه خود، استوانه یا رول را در طول ران یعنی بین لگن و زانو بغلطاند.
منبع : ایران ارتوپدی
سندروم ایلیوتیبیال Iliotibial band syndrome بیماری است که بیشتر در ورزشکاران دوچرخه سوار، دونده و کسانی که مسافت های زیادی را راه میروند ایجاد میشود. این بیماری موجب درد در قسمت خارجی زانو درست بالای مفصل میگردد.
آناتومی
ایلیوتیبیال باند Iliotibial band ITB یک تاندون بلند و پهن در سطح خارجی ران است. این تاندون در بالای ران به عضله تنسور فاسیا لاتا Tensor fascia lata متصل شده و در پایین در زیر زانو به سطح خارجی استخوان تیبیا یا درشت نی متصل میشود. ایلیوتیبیال باند در حین پایین آمدن از روی سطح خارجی کندیل خارجی استخوان ران عبور میکند. در حین خم و راست شدن زانو، ایلیوتیبیال باند بر روی این برجستگی ساییده شده و به جلو و عقب میرود. بین
ایلیوتیبیال باند و کندیل خارجی استخوان ران یک بورس وجود دارد. بورس یک
کیسه بافتی نازک است که در داخل آن حجم مختصری از مایعی بنام مایع سینوویال
وجود دارد.
علت سندروم ایلیوتیبیال باند چیستوقتی زانو بطور مداوم و مکرر خم و راست میشود مانند دویدن، دوچرخه سواری و یا راه رفتن زیاد و طولانی، ایلیوتیبیال باند بر روی برجستگی کندیل خارجی استخوان ران بطور مکرر به جلو عقب حرکت میکند. این حرکات ممکن است بیش از حد تحمل بورس بین این دو باشد و نتیجه آن التهاب بورس است.
این التهاب موجب بروز درد میشود. بعضی محققین عقیده دارند پرانتزی بودن زانو میتواند احتمال سایش بین ایلیوتیبیال باند و کندیل خارجی استخوان ران را بیشتر کند. بعضی تغییر شکل های کف پا مانند انحراف کف پا به داخل هم ممکن است موجب بروز بیشتر این بیماری شود. ضعیف بودن یا خسته شدن عضله گلوتئوس مدیوس در ناحیه باسن هم میتواند موجب بروز این بیماری شود. این عضله موجب چرخش ران به خارج میشود. وقتی عضله کارش را خوب انجام ندهد ران به داخل میچرخد و این چرخش موجب سفت شدن ایلیوتیبیال باند بر روی برجستگی کندیل خارجی استخوان ران میشود. این سفتی سایش را بیشتر کرده و موجب بروز علائم میگردد. |
|
منبع : ایران ارتوپدی
التهاب عضله چهارسر ران یا تاندنیت کوادری سپس یک از علل درد بالای زانو بخصوص در ورزشکاران است. این بیماری بیشتر در ورزشکارانی که فوتبال یا والیبال میکنند یا میدوند دیده میشود. این بیماری بیشتر در سنین بین 50-30 سال ایجاد میشود
مهمترین علامت این بیماری درد است. دیگر خصوصیات بیماری عبارتند از
|
![]() |
![]() |
تورم بالای زانو در اثر تاندنیت چهارسر |
درمان این بیماری در ابتدا با استفاده از روش های غیر جراحی است و در صورتیکه این روش ها جواب ندهند ممکن است نیاز به استفاده از روش ها جراحی باشد.
مهمترین اقدامات برای درمان این بیماری عبارتند از
بیماران بندرت نیاز به درمان جراحی پیدا میکنند. اگر بعد از مدت طولانی درمان های غیر جراحی بهبودی در وضعیت بیمار ایجاد نشود ممکن است درمان های جراحی بتوانند موثر واقع شوند. هدف از این درمان ها تحریک موضع آسیب دیده برای بهبودی است. در این جراحی ها بافت های آسیب دیده و خراب شده خارج شده و سعی میشود تا تنش و سفتی بافت نرم اطراف زانو بازسازی شود.
منبع : ایران ارتوپدی