هالوکس ریجیدوس شایعترین علت آرتروز و درد و خشکی شست پا است

ایعترین محل آرتروز یا سائیدگی مفصلی در کف پا در انگشت شست است درست در مفصلی که بین شست و کف پا وجود دارد و به آن مفصل متاتارسوفالانژیال Metatarsophalangeal میگویند. این مفصل بسیار مهم است چون در حین راه رفتن باید مرتباً خم و راست شود و در صورت مشکل دار شدن راه رفتن واقعاً دردناک میشود.

 گاهی اوقات غضروف این مفصل از بین رفته و مفصل دچار سائیدگی میشود. استخوان های اضافه در اطراف آن تشکیل شده و مفصل دچار درد و محدودیت شدید حرکتی میشود. هم درد و هم محدودیت حرکت در این مفصل موجب میشود بیمار بسختی راه برود. به این بیماری هالوکس ریجیدوس Hallux rigidus یا شست خشک میگویند. این بیماری علت عمده درد و خشکی شست پا بخصوص در سنین بالا است. هالوکس ریجیدوس معمولاً در سنین 60-30 سالگی دیده میشود. کسی به درستی علت ایجاد آنرا نمیداند ولی ضربه به مفصل شست میتواند موجب آن شود.

علائم آرتروز شست پا

درد در موقع حرکت دادن شست و در موقع راه رفتن مهم ترین علامت این بیماری است. به علت اینکه در حین راه رفتن درد در زیر شست پا بیمار را آزار میدهد بسیاری بیماران روی لبه خارجی پا راه میروند. در این بیماری مفصل متاتارسوفالانژیال یعنی مفصل بین شست و کف پا متورم و بزرگ و برجسته میشود. مفصل ذکر شده همچنین دچار خشکی و محدودیت حرکت شده و خوب خم و راست نمیشود. در رادیوگرافی کاهش فضای مفصل و ایجاد استخوان اضافه در اطراف آن دیده میشود.

درمان آرتروز شست پا 

 درمان هرچه زودتر شروع شود احتمال موفقیت آن بیشتر است. اصول درمان عبارتند از

• استفاده از داروهای ضد التهاب مانند بروفن یا سلکوکسیب

• سرد کردن محل با کیسه حاوی خرده های یخ ممکن است شدت درد را کاهش دهد.

• کفش های با پنجه گشاد و پاشنه کوتاه بپوشید. کف کفش هرچه سفت تر باشد بهتر است چون موجب میشود مفصل شست پا در حین راه رفتن کمتر خم و راست شود. کفش های با کف نرم و قابل انعطاف شدت درد را بیشتر میکنند.

• دو تشت آب یکی سردترین آبی که میتوانید تحمل کنید و دیگری گرمترین آبی که میتوانید تحمل کنید آماده کنید. ابتدا 30 ثانیه پایتان را در آب سرد گذاشته و سپس بلافاصله آنرا برای 30 ثانیه در آب گرم بگذارید. به مدت پنج دقیقه به تناوب این کار را تکرار کرده و با آب سرد آنرا تمام کنید. این کار را روزی سه بار انجام دهید. اگر پوستتان حساس است از آب خیلی سرد یا خیلی گرم استفاده نکنید.

آرتروز مفصل متاتارسوفالانژیال اول

در صورت عدم جواب درمان های ذکر شده پزشک ارتوپد ممکن است تصمیم به استفاده از عمل جراحی بگیرد. این اعمال عبارتند از

کیلکتومی Cheilectomy

این جراحی در موارد نه چندان شدید بیماری انجام میشود. در این نوع جراحی، استخوان های اضافی اطراف مفصل متاتارسوفالانژیال و حتی قسمتی از خود مفصل خارج میشود تا مفصل بتواند بهتر حرکت کند.

آرترودز یا خشک کردن مفصل Arthrodesis

در حالات شدید پزشک جراح دو استخوانی را که مفصل متاتارسوفالاتژیال را درست میکنند به یکدیگر جوش میدهد. با این کار حرکت این مفصل شست پا کاملاً از بین میرود یعنی شما دیگر نمیتوانید آن مفصل را خم و راست کنید ولی درد آن هم از بین میرود.

آرتروپلاستی Arthroplasty

این جراحی در بیماران مسن تر که کمتر راه میروند مفید است. در این نوع عمل جراحی مفصل متاتارسوفالانژیال برداشته شده و به جای آن یک مفصل مصنوعی گذاشته میشود.

منبع :ایران ارتوپد

هالوکس والگوس یا قوز شست چیست. برجستگی یا کجی شست پا چگونه درمان

 انحراف شست پدیده شایعی در انگشتان پا است و در 90 درصد موارد در زنان اتفاق میفتد.

علت برجسته شدن شست پا یا هالوکس والگوس چیست

این بیماری ممکن است زمینه خانوادگی داشته باشد. بیمار ممکن است همین مشکل را در پدر یا مادر یا خواهر و برادر خود هم ببیند. پوشیدن کفش نامناسب مثل کفش هایی با پنجه تنگ و باریک و کفش های پاشنه بلند از مهم ترین علل ایجاد کننده این بیماری است. متاسفانه 90 درصد زنان کفش هایی میپوشند که برایشان تنگ است.

کفش تنگ همچنین میتواند مشکلات عدیده دیگری مثل انگشت چکشی، میخچه یا هالوکس ریجیدوس را هم ایجاد کند. انحراف شست موجب میشود مفصل متاتارسوفالاتژیال Metatarsophalangeal یعنی مفصلی که شست را به کف پا متصل میکند به طرف داخل برجسته شده و یک برآمدگی در سطح داخلی پنجه پا بوجود آید. به این برجستگی بونیون Bunion میگویند.

 گاهی بر اثر فشار کفش بر روی این برجستگی روی آن قرمز و دردناک میشود. هرچه این برجستگی بزرگتر میشود راه رفتن هم برای بیمار مشکل تر میشود. بتدریج انگشت شست به طرف انگشت دوم منحرف شده و حتی ممکن است به زیر آن برود. پوست زیر پنجه پا بتدریج کلفت و دردناک میشود. ممکن است بر اثر فشار شست، انگشت دوم هم منحرف شود و به روی انگشت سوم برود.

 با شدید شدن انحراف شست، راه رفتن دشوار شده و بیمار دچار لنگش میشود، درد مزمن شده و ممکن است سائیدگی مفصل بوجود آید.
انحراف شست پا ممکن است در سنین نوجوانی و در حدود سنی 15-10 سال بخصوص در دختران بوجود آید.

درمان هالوکس والگوس

 اغلب موارد انحراف شست پا بدون نیاز به عمل جراحی قابل درمان هستند. پزشک ارتوپد معمولاً در ابتدا سعی میکند بدون انجام عمل جراحی این عارضه را درمان کند و تنها در صورت عدم موفقیت، ممکن است تصمیم به استفاده از جراحی بگیرد. طبق یک قاعده کلی اگر انحراف شست پا درد نداشته باشد لزوما نیاز به عمل جراحی ندارد. حتی در مواردی که این انحراف همراه درد باشد در بسیاری اوقات میتوان با پوشیدن کفش مناسب درد را از بین برد.

در پوشیدن کفش به نکات زیر دقت کنید.

• هیچوقت معیار شما برای انتخاب اندازه کفش شماره ای که روی آن نوشته شده است نباشد. این اندازه ها بر حسب شکل و سازنده کفش متفاوت است. همیشه کفش را به پا کرده و امتحان کنید.

• کفشی را انتخاب کنید که تا حد امکان به شکل پایتان باشد.

• در بسیاری افراد یک پا بزرگتر از پای دیگر است. کفشتان را برحسب پای بزرگترتان انتخاب کنید.

• کفش را در عصر ها بخرید چون در این موقع از روز پای شما در حداکثر اندازه خود است.

• وقتی برای امتحان کردن کفش سرپا می ایستید باید حدود یک سانتیمتر در جلوی بلندترین انگشت پایتان در داخل کفش فضای خالی وجود داشته باشد.

• مطمئن شوید پنجه کفشتان به اندازه پنجه پایتان است. پنجه پهن ترین قسمت پا و کفش است.

• هیچوقت کفش تنگ نخرید و فکر نکنید کفش بتدریج و با پوشیدن جا باز میکند.

• پاشنه پا در عین اینکه باید در کفش احساس راحتی کند، باید فیت هم باشد. پشت کفش باید پاشنه پایتان را کاملا دربر گرفته و اجازه سرخوردن و حرکت در کفش را به آن ندهد.

• با کفش چند قدم راه بروید تا مطمئن شوید اندازه پای شما است.

1- پاشنه کفش باید یه اندازه پاشنه پای شما باشد
2- پنجه کفش طوری باشد که جا برای خم و راست شدن انگشتان باشد
3- در جلوی کفش حدود یک سانتیمتر فضای اضافه باشد

گاهی اوقات اگر کفشی اندازه شما است و فقط یک قسمت آن تنگ است کفاش میتواند آن قسمت را برای شما کشش داده و گشادتر کند.

آیا جراحی انحراف شست پا به شما کمک میکند

قاعده کلی، شروع درمان با روش های غیر جراحی است. اگر این روش ها موثر واقع نشدند عمل جراحی میتواند به شما کمک کند. 90-85 درصد کسانی که برای درمان انحراف شست جراحی شده اند از نتیجه درمان راضی هستند. در حالات زیر معمولاً شما نیاز به عمل جراحی دارید.

• درد شدید در پنجه پا که مانع از انجام فعالیت های روزمره زندگی میشود. درد یکه نمیگذارد شما خوب راه بروید و کفش بپوشید ( البته منظور کفش های راحت است).

• تورم و التهاب مفصل شست پا که با استراحت و دارو خوب نمیشود.

• در مواقعی که شست پا کاملاً به طرف دیگر انگشتان پا منحرف شده است.

• خشکی و محدودیت حرکت در شست پا

• وقتی درد با داروی مسکن و پوشیدن کفش مناسب بهبود نمیابد.

• گاهی انحراف شست پا در سنین نوجوانی در حدود سنی 15-10 سال بخصوص دختران بوجود میاید. در این سنین اصلاً توصیه به عمل جراحی نمیشود چون احتمال عود زیاد است.

منبع :ایران ارتوپد

درمان استئوژنز ایمپرفکتا چگونه است

استئوژنز ایمپرفکتا یا استخوانسازی ناقص بیماری است که در آن ژن خاصی کار خود را خوب انجام نمیدهد و موجب میشود استخوان خوب و قوی ساخته نشود. نتیجه آن اینست که استخوان ها به راحتی شکسته میشوند.

درمان استئوژنز ایمپرفکتا

این بیماری درمان نمیشود ولی میتوان با انجام اقداماتی زندگی بهتری را برای بیمار فراهم کرد. مهمترین اقدامات عبارتند از

• داروهایی به نام بیس فسفونات مانند آلندرونات ممکن است کیفیت استخوان این بیمارن را بهتر کنند.

• وقتی استخوان شکسته میشود باید بطور مناسبی با گچ یا بریس درمان شود. بیمار باید تشویق شود تا هرچه زودتر راه برود. استراحت طولانی مدت استخوان های وی را ضعیف تر کرده و احتمال شکستگی را بیشتر میکند.

• جراحی : وقتی یک استخوان بیمار مکرراٌ شکسته میشود یا شکستگی در یک استخوان جوش نمیخورد یا به علت شکستگی های مکرر در یک استخوان شکل آن تغییر میکند ممکن است نیاز به انجام عمل جراحی باشد. در درمان جراحی این استخوان ها معمولاٌ از میله های داخل استخوانی استفاده میشود. گاهی اوقات با بالا رفتن سن این بچه ها ممکن است تعداد دفعات شکستگی کمتر شود. این بیماری بعد از سن یائسگی و در مردان بعد از سن 60 سالگی ممکن است شدیدتر شود. در صورت ایجاد اسکولیوز ممکن است بیمار نیاز بخ عمل جراحی داشته باشد.

       
     عمل جراحی ران یک بچه مبتلا به استئوژنز ایمپرفکتا
و کارگذاری میله داخل استخوانی برای صاف کردن استخوان

چگونه با بچه های با بیماری استئوژنز ایمپرفکتا رفتار کنیم

• از بغل کردن یا لمس این بچه ها نترسید ولی مراقب باشید. هیچوقت سعی نکنید این بچه ها را با گرفتن بازو یشان بلند کنید. هیچوقت بازوی آنها را نکشید. در حین عوض کردن لباس یا پوشک این بچه ها مچ پا یشان را نچرخانید. برای بلند کردن این بچه ها انگشتان دستانتان را از هم باز کرده و سپس یک دست را زیر باسن و ران ها و دست دیگر را زیر شانه ها و سر و گردن بچه قرار داده و او را بلند کنید

• اگر استخوانی از بچه شکست خود را گناهکار نکنید. هر کاری کنید این بچه ها بالاخره دچار شکستگی میشوند

• صندلی اتومبیل این بچه ها باید راحت باشد، طوری باشد که بتوانید بچه را راحت در آن گذاشته و درآورید، داخل صندلی پارچه و ابر بگذارید تا زاحت تر شود

• راه رفتن و شنا برای این بچه ها مفید است

• سیگار نکشید چون دئد آن روی استخوان بچه اثر منفی دارد

منبع :ایران ارتوپد

استئوژنز ایمپرفکتا یا استخوانسازی ناقص نوعی بیماری ژنتیکی در بچه

استئوژنز ایمپرفکتا یا استخوانسازی ناقص Osteogenesis Imperfecta بیماری است که در آن ژن خاصی کار خود را خوب انجام نمیدهد و موجب میشود استخوان خوب و قوی ساخته نشود. نتیجه آن اینست که استخوان ها به راحتی شکسته میشوند.

 علت بیماری استئوژنز ایمپرفکتا

 بیماری استئوژنز ایمپرفکتا گاهی از والدین به فرزند منتقل میشود ولی ممکن است شدت علائم در این دو نفر با هم متفاوت باشد. گاهی هم بیماری در والدین وجود ندارد و به علت موتاسیون در یک ژن و بصورت اولین بار در بچه ایجاد میشود. مشکل اصلی در این بیماری اینست که ژن خاصی که باید دستور ساخت پروتئین بخصوصی را در بدن بدهد وجود ندارد.

در نتیجه پروتئین ذکر شده ساخته نمیشود یا بد ساخته میشود. این پروتئین، نوع یک کلاژن type I collagen بوده که از عناصر مهم تشکیل دهنده استخوان است. این پروتئین همچنین در ساختن بافت های لیگامان ها، دندان و سفیدی چشم نقش دارند و به همین علت در این بافت ها هم ممکن است نواقصی بوجود بیاید.

علائم بیماری استخوان سازی ناقص

تغییرات استخوانی در استئوژنز ایمپرفکتا

 این بیماری شایع نیست. در موارد شدید گاهی میتوان جنینی را که این بیماری را دارد در شکم مادر و با استفاده از سونوگرافی تشخیص داد. گاهی اوقات آزمایشات ژنتیکی میتواند به تشخیص بیماری کمک کند. معمولاٌ اولین علامت بیماری شکستگی استخوان است که ممکن است با ضربه خفیفی یا حتی بدون ضربه ای ایجاد شود.

استخوان این افراد مکرراٌ دچار شکستگی میشود ولی جوش خوردن آن طبیعی و خوب است. این افراد معمولاٌ قد کوتاهی داشته و صورتشان به شکل مثلث است. ممکن است دچار مشکلات تنفسی و یا کاهش شنوایی شوند. چهار نوع استئوژنز ایمپرفکتا وجود دارد.

نوع یک استئوژنز ایمپرفکتا

این نوع شایعترین و خفیف ترین نوع بیماری است. ساختمان پروتئین کلاژن در این بیماران درست است ولی کلاژن به اندازه کافی در بدن این بیماران ساخته نمیشود. تغییر شکلی در استخوان این افراد وجود نداشته یا تغییر شکل کمی وجود دارد ولی استخوان ها شکننده بوده و به راحتی شکسته میشوند. دندان های این بیماران به راحتی پوسیده و شکسته میشوند. رنگ سفیدی چشم این بیماران ممکن است به آبی یا خاکستری متمایل شود.

 نوع دو استئوژنز ایمپرفکتا

این نوع شدیدترین نوع بیماری است. پروتئین کلاژن در این بیماران ساختمان غیر طبیعی دارد. اغلب این بیماران با شکستگی بدنیا میایند. قد این بیمارن کوتاه است. ممکن است رنگ سفیدی چشم آنها تغییر کند. این بیماران ممکن است دچار تغییر شکل در ستون فقرات، مشکلات تنفسی شوند. دندان های این بیماران هم اغلب شکننده است.

 نوع سه استئوژنز ایمپرفکتا

در این نوع هم ساختمان پروتئین کلاژن ساخته شده معیوب است. این بیماران هم شکستگی های متعدد پیدا میکنند. معمولاٌ با شکستگی بدنیا میایند. قدشان کوتاه و رنگ سفیدی چشم آنها متمایل به آبی است. بیماران ممکن است دچار تغییر شکل در ستون فقرات، مشکلات تنفسی شوند. دندان های این بیماران هم اغلب شکننده است.

 نوع چهار استئوژنز ایمپرفکتا

شدت متوسط دارد. استخوان به راحتی میشکند. رنگ سفیدی چشم طبیعی است. ممکن است قد کوتاه و دندان های شکننده داشته باشند. تغییر شکل و دفرمیتی استخوان کم یا متوسط است.

منبع :ایران ارتوپد

نرمی غضروف کشکک یا کندرومالاسی کشکک چگونه درمان میشود - قسمت سوم

کندرومالاسی کشکک Chondromalacia patella شایعترین علت درد مزمن زانو است. این بیماری در واقع نوعی نرم شدن غضروف کشکک است و علت این نرم شدن در اکثر اوقات حرکت نامتعادل کشکک روی مفصل زانو، رفتار نامناسب با زانو در حین فعالیت های بدنی یا ورزشی، ضربه و یا ضعف عضلات ران است.

اگر با انجام اقدامات درمانی که در مقالات قبل ذکر گردید درد و ناراحتی شما برطرف شد یا تا حد زیادی کم شد باید تمام آنها را (بجز قسمت مربوط به مصرف دارو) تا آخر عمر رعایت کرده و انجام بدهید وگرنه مشکلات شما ممکن است مجدداً برگردد. بعد از گذشت 2-1 ماه از شروع درمان های ذکر شده میتوانید مجدداً فعالیت های ورزشی خود را شروع کنید منتها مراقب باشید این بار شدت و مدت انجام ورزش ها را خیلی با احتیاط افزایش دهید. شروع ناگهانی ورزش با شدت زیاد ممکن است موجب برگشت ناراحتی شما شود. نکات دیگری که در درمان بلند مدت باید به آنها توجه کنید عبارتند از

وزن خود را کاهش دهید

وزن خود را کاهش دهید حتی اگر وزنتان متعادل است. کاهش وزن را میتوانید از همان روزهای اول درمان هم شروع کنید. کاهش حتی یک کیلوگرم هم میتواند موجب کاهش فشار بر روی زانوی شما شود و دردتان را کمتر کند. در کاهش ورن به نکات زیر توجه کنید.

• کاهش وزن باید به آهستگی و بصورت ممتد انجام شود. ناگهان وزن خود را کم نکنید. مهمترین معیار برای فهمیدن اینکه وزن شما در حال کاهش است یک ترازوی خانگی است پس آنرا تهیه کنید. به حرف نزدیکان خود و یا با نگاه کردن در آینه نمیتوانید بفهمید واقعا لاغر شده اید یا خیر.

• مهمترین راه کاهش وزن رژیم غذایی است. متاسفانه شما تا مدتی نمیتوانید فعالیت های ورزشی را برای کاهش وزن انجام دهید پس تنها راه شما کم غذا خوردن است. اگر میتوانید بهتر است زیر نظر یک متخصص تغذیه باشید.

• هرگز مقدار غذا خوردن خود را با دیگران مقایسه نکنید. ممکن است فردی روزی چند کیلو غذا بخورد ولی چاق نشود و شما با خوردن یک سیر غذا هم چاق شوید پس هر مقدار غذا که میخورید باید آنرا کم کنید. بعضی ها میگویند ما بدنمان مستعد است و آب هم بخوریم چاق میشویم. اینکه چاقی زمینه ارثی و خانوادگی دارد صحیح است ولی با آب کسی چاق نمیشود. شما باید تا مدتی غذای کمتری به بدن خود برسانید تا بدنتان مجبور شود چربی های اضافی را بسوزاند. در این مدت شما احساس گرسنگی میکنید و تحمل این گرسنگی سخت است ولی مطمئن باشید تا گرسنگی نکشید بدن شما چربی های اضافه را نمیسوزاند. نگران نباشید این احساس بد گرسنگی فقط چند هفته ادامه دارد. اگر فقط چند هفته تحمل کنید به آن عادت میکنید.

• در مدتی که کم میخورید آب بیشتر بخورید و از مولتی ویتامین روزانه استفاده کنید.

ورزش کنید

سعی کنید روزی 30-15 دقیقه نرمش و ورزش هایی مثل شنا و یا راه رفتن را جزء زندگی خود قرار دهید. قبل از شروع هر ورزشی ابتدا با انجام نرمش های کششی بدن خود را به اصطلاح گرم کنید. شدت انجام هر ورزشی را کم کم زیاد کنید. از کفش مناسب ورزشی استفاده کنید.

در صورتیکه با انجام دستورات ذکر شده درد و ناراحتی شما بهبود نیابد ممکن است پزشک برای درمان شما تصمیم به استفاده از عمل جراحی بگیرد. گاهی اوقات پزشک معالج میتواند با انجام آرتروسکوپی و خارج کردن غضروف های آسیب دیده به بهبود بیماری کمک کند.
اعمال جراحی بازسازی زانو ممکن است بتواند وضعیت را بهتر کند. در این اعمال جراحی پزشک سعی میکند نحوه قرار گیری استخوان کشکک در شیار زیرش را به وضعیت آناتومیک و طبیعی برگرداند تا با این کار از اعمال فشار بیش از حد به کشکک در حین حرکت آن ممانعت به عمل آورده و بدین وسیله مانع آسیب بیشتر غضروف مفصلی شده و شدت درد را کاهش دهد.

پیشگیری از کندرومالاسی کشکک

 انجام اقدامات زیر در پیشگیری از کندرومالاسی کشکک مفید و موثر است

• باید سعی کرد جلوی افزایش وزن گرفته شود

• قبل از هر فعالیت ورزشی باید حدود پنج دقیقه بدن را به اصطلاح گرم کرده و سپس نرمش های کششی را انجام داد

• هر ورزشی را که انجام میدهیم باید شدت و مدت آن را بتدریج افزایش داده و از تغییر ناگهانی شدت و مدت ورزش باید اجتناب کرد

• برای دویدن باید از کفش هایی استفاده کرد که کفی آن توانایی جذب ضربات و شوک های وارده را داشته باشد

• عضلات چهارسر ران خود را قوی نگه دارید

• سعی کنید کمتر دوزانو و چهارزانو بنشینید و در صورت امکان کمتر از توالت های سنتی استفاده کنید

منبع :ایران ارتوپد