کمبود ویتامین دی در چه کسانی ایجاد میشود

کمبود ویتامین دی عامل مهمی در حفظ سلامت کلی بدن و داشتن استخوان های قوی و سالم است. کمبود ویتامین دی مشکل شایعی است. این ویتامین در پوست بدن و براثر تابش نور آفتاب ساخته میشود. اکثر غذاها حاوی مقادیر اندکی از ویتامین دی هستند. کمبود خفیف ویتامین دی میتواند موجب درد کلی در بدن شود و وقتی این کمبود شدیدتر میشود موجب بروز راشیتیسم در کودکان و استئومالاسی در بزرگسالان میگردد. در بعضی افراد مانند زنان باردار، بچه های زیر پنج سال و افراد بالای 65 سال، کسانی که تحت تابش کافی نور خورشید نیستند، افراد با پوست تیره و وجود بعضی بیماری های گوارشی، کبدی و کلیوی احتمال کمبود ویتامین دی زیاد است.

کمبود ویتامین دی در سه حالت ایجاد میشود

• نیاز بدن به ویتامین دی افزایش پیدا کرده باشد

• بدن نتواند مقادیر کافی از ویتامین دی را بسازد

• ویتامین دی کافی در غذا وجود نداشته باشد

افزایش نیاز به ویتامین دی

در بچه های در حال رشد، زنان باردار و زنان شیرده نیاز بدن به ویتامین دی افزایش میابد. در زنانی که فاصله بین بارداری های آنان کوتاه بوده و زایمان های متوالی داشته اند کمبود ویتامین دی بیشتر دیده میشود چون در این افراد ذخایر ویتامین دی بدن بسرعت خالی میشود. در بچه های شیرخواری که مادر آنها کمبود ویتامین دی دارد و یا مدت زیادی شیر داده است هم معمولا کمبود ویتامین دی ایجاد میشود.
البته شیردادن بچه توسط شیر مادر آنچنان مهم و مفید است که کمبود ویتامین دی هیچگاه نباید بهانه ای برای شیر ندادن مادر به بچه باشد. این وضعیت ها به راحتی با مصرف مکمل های ویتامین دی حل میشوند.

در افراد چاق نیاز به ویتامین دی بیشتر میشود. ویتامین دی در چربی بدن ذخیره میشود پس هر چه چربی بدن بیشتر باشد ویتامین دی بیشتر به سمت چربی رفته و مقدار آن در جریان خون کم میشود. پس این افراد به مقادیر بیشتری از ویتامین نیاز دارند.

افرادی که مبتلا به بیماری های مزمن هستند هم نیاز بیشتری به ویتامین دی دارند

عدم توانایی بدن در ساخت مقادیر کافی ویتامین دی

این عدم توانایی میتوان به علل مختلفی ایجاد شود

• تولید ناکافی ویتامین دی در بدن به علت زندگی در محیط های سربسته، پوشیده بودن قسمت اعظم پوست بدن در هنگام مواجهه به نور آفتاب، داشتن پوست تیره، استفاده بی رویه از کرم های ضد آفتاب

• تولید ناکافی ویتامین دی در پوست افراد مسن

• وجود بیماری هایی مانند کرون، سلیاک و بیماری های کبدی و کلیوی

• اختلال در تولید ویتامین دی در پوست و یا جذب آن در دستگاه گوارش

• استفاده از داروهایی مانند کربامازپین، فنی توئین، پیریمیدون، باربیتورات ها و بعضی داروهای ضد ایدز

کمبود ویتامین دی در رژیم غذایی

این کمبود در بعضی افراد گیاه خوار و یا در کسانی که اصلا از غذاهای دریایی استفاده نمیکنند دیده میشود

کمبود ویتامین دی چقدر شایع است

کمبود ویتامین دی شیوع زیادی دارد. بیش از نصف مردم به این کمبود مبتلا هستند. در اغلب این افراد کمبود ویتامین یا علامت ظاهری نداشته و یا با یک درد پراکنده همراه است که بیمار از علت آن بی اطلاع میماند

منبع :ایران ارتوپد

ویتامین دی چیست

ویتامین دی یک مولکول شیمیایی است که در سلامتی بدن نقش مهمی دارد. ویتامین ها دسته ای از مواد هستند که معمولا بدن قادر به تولید آنها نیست و باید از طریق مواد غذایی به بدن برسند. این مواد در تنظیم واکنش های شیمیایی بدن انسان مهم بوده و نقش حیاتی دارند. برخلاف ویتامین های دیگر که باید از طریق غذا تامین شوند بدن انسان میتواند خودش سازنده این ویتامین باشد. پس ویتامین دی یک ویتامین واقعی نیست و بسیاری از محققین آن را بیشتر یک هورمون میدانند تا یک ویتامین.

ورود ویتامین دی از طریق غذا به بدن انسان معمولا بصورت ویتامین D3 یا کوله کلسیفرول cholecalciferol و یا ویتامین D2 یا ارگوکلسیفرول ergocalciferol است. در کبد ویتامین دی به کلسی دیول Calcidiol تبدیل میشود. کلسی دیول همان ماده ای است که مقدار آن در خون در آزمایشگاه اندازه گیری میشود و به عنوان معیاری برای بررسی میزان ویتامین دی بدن از آن استفاده میگردد. ویتامین دی در کلیه به کلسی تریول Calcitriol تبدیل میشود که شکل فعال ویتامین دی است. کلسی تریول یک هورمون است و میزان کلسیم و فسفر بدن را تنظیم میکند. بنابراین ویتامین دی از طریق کلسی تریول بر روی میزان کلسیم بدن و تمامی کارکردهای مبتنی بر آن مانند سلامت استخوان ها و عضلات موثر است.

تولید ویتامین دی در بدن پستانداران براثر تابش نور خورشید بر پوست صورت میگیرد. این خوب است چون غذاها معمولا مقدار کافی ویتامین دی ندارند.

جزء B نور ماوراء بنفش کلسترول را در پوست به ویتامین دی تبدیل میکند. در یک فرد با پوست روشن تابش روزانه 20-15 دقیقه نور آفتاب در ساعات میانه روزهای تابستان به پوست صورت و ساعدها 3-2 بار در هفته میتواند مقدار کافی از ویتامین دی را ایجاد کند. البته در افراد با پوست تیره و یا در افراد مسن مدت تابش مورد نیاز برای ساخت مقادیر کافی از ویتامین دی بیشتر است. نوری که از پنجره عبور کرده تاثیر کافی در تولید ویتامین دی ندارد. در فصول دیگر سال غیر از تابستان که اشعه خورشید مایل تر میتابد پوست برای ساختن ویتامین دی باید مدت بیشتری تحت تابش آفتاب باشد.

البته به علت اینکه در معرض قرار گرفتن در معرض نور خورشید به مدت زیاد ممکن است موجب بروز سرطان پوست شود معمولا مدت زمان خاصی برای ماندن زیر آفتاب و به منظور بهره مندی از آن برای تولید ویتامین دی توصیه نمیشود.

بدن ما چه نیازی به ویتامین دی دارد

نقش اصلی ویتامین دی در بدن کمک به جذب کلسیم و فسفر از طریق روده است. وجود کلسیم و فسفر در بدن برای سالم و قوی ماندن استخوان های ضروری است. پس ویتامین دی برای سالم و قوی بودن استخوان ها ضروری است. این ویتامین در سلامت عضلات بدن هم نقش موثری دارد. دلایلی وجود دارد که نشان دهنده نقش ویتامین دی در پیشگیری از سرطان، دیابت و بیماری های قلبی است.

منبع :ایران ارتوپد

داشتن استخوان سالم نیازمند دریافت ویتامین دی کافی با تغذیه مناسب

برای داشتن استخوان و عضلات قوی بدن ما نیاز به ویتامین دی دارد. بدون ویتامین دی بدن ما نمیتواند به اندازه کافی کلسیم جذب کند و کمبود کلسیم مشکلات جدی را برای استخوان ایجاد میکند. بچه هایی که ویتامین دی کافی به بدنشان نمیرسد دچار بیماری به نام راشیتیسم Rickets میشوند. ویتامین ها به دسته ای از مواد گفته میشود که بدن ما به آنها احتیاج دارد ولی نمیتواند خودش آنرا بسازد پس آنها را از طریق مواد غذایی بدست میاورد. البته پوست بدن ما وقتی در معرض تابش خورشید قرار میگیرد میتواند ویتامین دی بسازد پس این ماده را نمیتوان به واقع یک ویتامین نامید. امروزه ویتامین دی را بیشتر یک هورمون میدانند. اگر در طول روز 30-5 دقیقه نور خورشید به سر و صورت و دست ها ( با پوشیدن پیراهن آستین کوتاه) بتابد پوست بدن میتواند حدود 1000 واحد بین المللی ویتامین دی تولید کند و این مقدار  برای سلامت ما کافی است. البته شدت نور تابیده شده به بدن در مقدار ساخت ویتامین موثر است برای مثال اینکه در چه ساعتی از روز نور بتابد، در چه فصلی از سال باشیم، در چه محل جغرافیایی باشیم، هوا چقدر ابری یا غبارآلود باشد، چه مقدار از پوست بدن ما پوشیده است، پوست بدن تیره است یا روشن و یا اینکه از کرم های ضد آفتاب استفاده میکنید یا خیر همگی در مقدار ساخت ویتامین دی موثر هستند.  اگر بدن ما میتواند به این آسانی ویتامین دی بسازد پس چرا شاهد کمبود آن در بسیاری از افراد هستیم. متاسفانه زندگی اجتماعی بشر در دهه های اخیر موجب شده است تا انسان ها هر روز کمتر از قبل تابش اشعه خورشید را بر بدنشان احساس کنند. بچه ها بسیاری از ساعات را یا در کلاس درس و یا در خانه و در محیطی سربسته هستند. مسیر بین خانه و مدرسه هم که اکثراً با وسیله نقلیه طی میشود. بزرگترها هم روز ها را در محل کارشان که اکثراً محیطی سربسته است میگذرانند. بسیاری از مردم روزهای تعطیل را هم یا در خانه پای تلویزیون هستند یا به دید و بازدید آشنایان که آنها هم در منزل هستند میروند. بسیاری از ورزش ها هم امروزه در سالن های ورزشی و در محیط های بسته انجام میشوند. وقتی هم که فرصتی بدست داده تا مدتی زیر آفتاب باشیم از کرم ضد آفتاب استفاده میکنیم. متاسفانه مصرف شیر و لبنیات هم در بین مردم و بخصوص بچه ها روزبروز کمتر شده و بجای آن از نوشابه های گازدار و یا اگر خیلی مراعات کنند از آبمیوه  های صنعتی استفاده میکنند. پس جای تعجب ندارد که حتی در کسانی که در مناطق آفتابی زندگی میکنند هر روز بیش از قبل شاهد شیوع کمبود ویتامین دی باشیم. منبع :ایران ارتوپد

آنته ورژن یا چرخش استخوان ران به داخل

علت این بیماری چرخیده بودن استخوان ران به داخل در زمان جنینی است. بعد از تولد هم این مشکل تا مدتها برای بچه میماند. چون استخوان ران به داخل چرخیده است، زانو و بدنبال آن ساق و بدنبال آن مچ و کف پا هم به طرف داخل میچرخند. این دفورمیتی (تغییر شکل) مادرزادی در اغلب موارد دو طرفه بوده و در هر دو اندام تحتانی وجود دارد. مقصورد از آنته ورژن، تمایل گردن استخوان ران به جلو است. آنته ورژن در نوزاد تازه متولد شده حدود 40 درجه است و با بالا رفتن سن این مقدار کم میشود تا در انسان بالغ به حدود 15 درجه برسد. پس آنته ورژن گردن استخوان ران در همه بچه ها وجود دارد و وقتی از این بیماری صحبت میکنیم مقصود مواردی است که مقدار این زاویه بیش از حد طبیعی است. آنته ورژن ران در ده درصد همه بچه ها تا حدودی وجود دارد. این تغییر شکل، شایعترین علت به داخل گذاشتن پا در بچه های بالاتر از سه سال است و والدین بیشتر وقتی بچه در سنین 6-4 سالگی است متوجه آن میشوند. این تغییر شکل استخوانی در دختران دو برابر پسران شیوع دارد. این بچه ها موقع نشستن روی زمین ساق هایشان را در دو طرف بدن قرار میدهند و به اصطلاح به شکل W یا قورباغه مینشینند. به نظر نمیرسد ممانعت بچه از این طریقه نشستن تاثیری در روند بهبودی داشته باشد پس بهتر است بچه را آزاد بگذاریم تا هر طور که مایل بود بنشیند.        چرخش استخوان کشکک به داخل وقتی بچه سر پا می ایستد و از جلو به او نگام میکنیم میبینیم که استخوان کشکک در طرف مبتلا به سمت داخل چرخیده و به نظر میرسد کشکک به سمت جلو نیست بلکه به سمت زانوی دیگر متمایل شده است. در موارد دو طرفه بنظر میرسد هر دو کشکک به طرف هم متمایل و نزدیک شده اند. در این بچه ها بنظر میرسد ساق ها قوس بیشتی دارند ولی در واقع اینطور نیست و به خاطر به داخل آمدن کشکک و چرخش ساق ( بدنبال چرخش ران) این تصور ایجاد میشود. درمان چرخش استخوان ران چیست این تغییر شکل استخوان ران در تقریبا همه بچه ها ( حدود 99 درصد موارد) با بالا رفتن سن و تا سن 10-8 خوب میشود. بنظر نمیرسد اگر تا این سن چرخش ران به حد طبیعی نرسد بعد از آن بهبودی ایجاد شود. در صورت ماندگار شدن این تغییر شکل، ممکن است احتمال ایجاد کندرومالاسی یا نرمی کشکک در سنین بالاتر بیش از معمول باشد. اسپلینت، کفش های مخصوص و ورزش و نرمش هیچ تاثیری بر روی این تغییر شکل مادرزادی ندارد. در صورتیکه چرخش استخوان ران تا سن ده سالگی به قدر کافی خوب نشود و بچه در این سن در راه رفتن و ورزش مشکل داشته باشد نیاز به عمل جراحی وجود دارد. معمولا وقتی در اندازه گیری هایی که پزشک متخصص از روی سی تی اسکن انجام میدهد آنته ورژن گردن استخوان ران در سن ده سالگی بیش از 50 درجه است بیمار برای تصحیح چرخش استخوان ران نیاز به جراحی دارد. جراحی که برای این بچه ها انجام میشود نوعی استئوتومی استخوان ران است. در این جراحی پزشک جراح تنه استخوان ران را میشکاند و سپس قطعه پایین را در جهت مناسب چرخانده و سپس دو قطعه بالا و پایین را با میله داخل استخوانی و یا پلاک به یکدیگر متصل میکند تا استخوان در وضعیت جدید جوش بخورند. منبع : ایران ارتوپد

اسکن رادیوایزوتوپ یا اسکن استخوان چیست

اسکن رادیوایزوتوپ یا اسکن استخوان از روش های پیشرفته تصویربرداری محسوب میشود. این ابزار ارزشمند کمک های فراوانی به تشخیص بسیاری از بیماری ها از جمله بیماری های مربوط به سیستم حرکتی بدن انسان میکند.

اسکن رادیوایزوتوپ چگونه انجام میشود

در این روش تصویربرداری مقادیری از یک ماده رادیواکتیو به بیمار تزریق میشود. نوع ماده رادیواکتیو استفاده شده متنوع است و انتخاب آن بسته به اینست که پزشک معالج ذر صدد تشخیص چه نوع ضایعه ای میباشد. از اسکن رادیوایزوتوپ در قسمت های مختلف پزشکی مانند تشخیص بیماری های غدد داخلی، بیماری های قلبی، بیماری های ریوی و ... استفاده میشود.

در هر کدام از این قسمت ها نوع ماده رادیواکتیو بکار برده شده متفاوت است ولی همه این مواد رادیواکتیو استفاده شده در یک مورد مشابه اند و آن اینست که بسرعت از بین میروند. از زمانیکه این مواد تولید میشوند تا زمانی که میتوان از آنها استفاده کرد مدت زمانی است که معمولا از چند روز بیشتر نیست و گاهی این زمان به چند ساعت هم تقلیل پیدا میکند. پس مراکزی که در آنها از این روش تصویر برداری استفاده میشود (که به آنها مراکز تشخیصی پزشکی هسته ای میگویند) مواد مورد نیاز خود را بطور روزانه تامین میکنند.

در تشخیص بیماری ها و ضایعات استخوان ها بیشتر از ماده رادیواکتیو تکنسیم technetium استفاده میشود.

     بیمار در درون دستگاه اسکن قرار گرفته است                    یک تصویر اسکن رادیوایزوتوپ

این ماده رادیواکتیو پس از تزریق شدن به بدن بیمار جذب محل آسیب یا ضایعه دار شده و شروع به تابش اشعه گاما میکنند. سپس بیمار را در مقابل یک دوربین مخصوص قرار میدهند که اشعه گامای تابیده شده از بیمار را دریافت کرده و آنرا تبدیل به یک عکس میکند. نقاطی از بدن که ضایعه دارند مقدار بیشتری از ماده رادیواکتیو را به خود جذب کرده و در نتیجه تابش اشعه گاما از این نقاط بیشتر است.

با بررسی شدت این بازتابش اشعه میتوان متوجه شد که چه قسمت هایی از استخوان دچار مشکل شده است. عفونت ها، تومورهای استخوانی، بیماری های روماتیسمی و شکستگی ها موجب میشوند که در محل ضایعه جذب ماده رادیواکتیو و بدنبال آن تابش بیشتر باشد.

آیا اسکن رادیوایزوتوپ برای تشخیص بیماری های خاصی بکار میرود

معمولا اینطور نیست. اسکن رادیوایزوتوپ بیشتر وجود داشتن یا وجود نداشتن ضایعه یا آسیب یا تومور و همچنین محل ضایعه احتمالی را نشان میدهد و معمولا نمیتواند علت ضایعه استخوانی را مشخص کند. برای بررسی علت بیماری، پزشک معالج از روش های دیگر استفاده میکند.

منبع :ایران ارتوپد