تیزانیدین(سیردالود)چیست؟

تعریف:تیزانیدین یک داروی شل کننده عضلات اسکلتی با اثر مرکزی است.

فارماکوداینامیک:تیزانیدین یک شل کننده عضلات اسکلتی با اثر مرکزی بوده و سایت اختصاصی اثر آن نخاع می باشد و عمدتاً بصورت Spinal وSupraspinal عمل می کند. این دارو آگونیست رسپتور 2- آدرنرژیک بوده و با تحریک گیرنده های پیش سینا پسی2- آدرنرژیک سبب مهار آزاد سازی آمینواسیدهای تحریکی که موجب تحریک رسپتور NMDA(N-Mathyl-D-Asparte) می گردد شده و باعث مهار انیترنورونهای تحریکی و کاهش تون عضلات می شود. هم چنین بدلیل خواص شل کنندگی عضلانی یک اثر ضد دردی مرکزی متوسط نیز ایجاد می نماید.

مواردمصرف:تیزانیدین برای درمان علامتی اسپاسم همراه مولتیپل اسکلروزیس و اسپاسم های مزمن همراه با بیماریها و صدمات نخاعی و نیز در درمان علامتی اسپاسم دردناک حاد عضلات در اختلالات اسکلتی_عضلانی بکار می رود. این دارو سبب کاهش مقاومت بهPassivw Movement  و شدت اسپاسم و Clonus شده و مقاومت ارادی(Voluntary Strength) را پیشرفت می دهد.

فارماکوکاینتیک:تیزانیدین بخوبی از دستگاه گوارش جذب می شود و پس از مصرف خوراکی، اوج غلظت پلاسمایی(MPC) طی 1 تا 2 ساعت حاصل می گردد. دارای اثر عبور اول(FPE) گسترده ای می باشد و توسط CYP1 A 2  که یکی از ایزو آنزیم های CYP450 می باشد، به متابولیت های غیر فعال تبدیل و توسط ادرار دفع می شود. پیوند به پروتئین های پلاسمای آن(PB) حدود 30 درصد می باشد. حجم ظاهری توزیع دارو پس از تجویز(IV) ,vdnd برابر Kg/ L2.6 است.

مقدار مصرف:درمانSpasticity در بزرگسالان، از راه خوراکی، با مقدار اولیهmg 4-2شروع شده و به تدریج با Interval های 4-3 روزه، مقدار 4-2 میلی گرم به دوز اولیه افزوده می شود تا اثر مناسب و مورد نظر حاصل شود. حداکثر دوز مجاز روزانه این دارو(MDD) برابر 36میلی گرم می باشد که می توان این مقدار را در 3 یا 4 دوز منقسم مصرف کرد.

عوارض جانبی:این دارو ممکن است سبب خواب آلودگی، خشکی دهان،سرگیجه، ضعف عضلانی، خستگی، اضطراب، سر درد، برادی کاردی، کاهش فشار خون و ضعیتی، تهوع و اختلالات گوارشی شود. بسیاری از این عوارض وابسته به دوز بوده و با اتخاذ دوز مناسب و قابل تحمل برای بیمار، ظاهر نمی شوند. هم چنین تیز انیدین سبب افزایش سطح آنزیم های کبدی می شود.

تداخل های دارویی:اثرات تیزانیدین در اثر تجویز همزبان با داروهای مضعف CNS افزایش می یابد. اثرات کاهنده فشار خون آن و نیز برادی کاردی در صورت تجویز همزمان با داروهای B-Blocker(بتابلاکر) و دیگو کسین ممکن است افزایش یابد. در صورت تجویز همزمان با دارو هایی که سبب طولانی شدن فاصله T در الکتروکاردیوگرام می شوند، احتیاط های لازم انجام شود. در خانم هایی که OCP مصرف می کنند،کلیرانس تیزانیدین کاهش می یابد. مصرف همزمان تیزانیدین با داروهای مهار کنندهCyp450 نظیر فلووکسامین(Fluvoxamine) سبب افزایش غلظت پلاسمایی آن و افزایش احتمال بروز عوارض جانبی می گردد.

نکات قابل توصیه به بیمار

_ دارو با معده خالی مصرف شود، اما در صورت تحریک گوارشی می توان آن را همراه غذا میل کرد.

_بدلیل ایجاد کاهش فشار خون وضعیتی، از تغییر ناگهانی وضعیت بدن پرهیز شود.

_برای کاهش خشکی دهان، آدامس های فاقد قند یا مقادیر کم آب یا قطعات کوچک یخ استفاده شود.

_از رانندگی و کار با ماشین آلاتی که نیاز به هوشیاری دارند پرهیز شود.

_در صورت بروز خواب آلودگی شدید، زرد شدن پوست بدن یا چشم ها یا تیره رنگ شدن ادرار، بلافاصله به پزشک معالج مراجعه شود.

_ بدلیل وجود لاکتوز به عنوان«Excipient»، در افرادی که دارای اختلالات ارثی نظیرLactase deficiency هستند با احتیاط مصرف شود.

موارد منع مصرف:منع مصرف خاصی ندارد،بجز حساسیت مفرط به تیزانیدینenter اشکال دارویی، قیمت، بسته بندی و پوشش بیمه ای در ایران:

_قرص4 میلی گرم

_بسته بندی حاوی سه بیلیستر ده عددی(30عدد)

_قیمت هر بسته 30 عددی000/108ریال

_غیر بیمه ای

کارخانه و کشور سازنده

شرکت داروسازیNovartis، سوئیس.

نام تجاری دارو در بازار ایران:Sirdalud

نام ژنریک:Tizanidine

مرجع:

                                                                                                  1.British pharmacopoeia(BP)

2.Tranian national formulary

3.Katzung Basic shinica pharmacologt

4.Martindle The complete Drug references

5.U.S. pharmacopoeia(usp)
دکتر پیمان ایمانی
برچسب‌ها: تیزانیدین, سیردالود, چیست, اثرات تیزانیدین, عوارض تیزانیدین

آشنائی با بانداژ و Taping در آسیب های ورزشی و ودرد های اسکلتی وع

ضایعات سیتم عضلانی اسکلتی ( نظیر ضایعات لیگامانی ، عضلانی وتاندونی ) درزمره شایع ترین آسیب های ورزشی می باشند .

● آشنائی ضایعات سیتم عضلانی اسکلتی ( نظیر ضایعات لیگامانی ، عضلانی وتاندونی ) درزمره شایع ترین آسیب های ورزشی می باشند . درمراحل ابتدائی بروز ضایعات فوق بی حرکتی موضوع آسیب دیده ازاهمیت بسیارزیادی برخورداراست به گونه ای که از آن به عنوان اولین اقدام درمانی نام می برند.یکی از روشهای بی حرکتی درضایعات سیستم عضلانی اسکلتی استفاده ازتکنیک های بانداژو Taping ( کاربرد نوارهای چسبنده ) می باشد. البته درموارد استثنائی نظیر شکستگی ها ، در رفتگی ها وضایعات عصبی از آتل یا اسپیلینت برای بی حرکت ساختن موضع استفاده می شود. اما درآسیب های مفاصل لیگامانها ، عضلات ، تاندونها ( وترها ) و.... تکنیک های مختلف بانداژ کاربرد زیادی دارد.برای مثال درضایعه لیگامانی ( رباط ) ، بکاربردن نوارهای چسبنده غیر ارتجاعی ( غیر الاستیک ) لیگامان آسیب دیده را بیحرکت ساخته ، ازحرکات ناخواسته مفصلی درموضع ضایعه پیشگیری می کند ویا درضایعه عضلانی استفاده ازنوارهای چسبنده الاستیک ضمن حفظ گردش خون موضع ، حمایت مناسبی را ازعضله به عمل می آورد.یکی ازمهمترین اقدامات درمانی برای پیشگیری ازضایعات و نیز حفاظت موضوع آسیب دیده استفاده از روش های گوناگون بانداژ ( بانوارهای چسبنده الاستیک یاغیر الاستیک ) می باشد. بانداژ، موضع ضایعه را ازصدمات بیشترمحافظت می کند،ضمن اینکه اجازه حرکات دردامنه مناسب وکنترل شده به ورزشکار می دهد.علاوه براین بانداژ درکاهش تورم وتسریع روند ترمیم نقش مهمی را ایفاء می کند. همچین درحین رقابت های ورزشی ، بانداژ امکان بازگشت سریع ورزشکار را به میادین مسابقه فراهم می سازد. ● اهداف بانداژ جهت کسب اهداف ذیل از بانداژ استفاده می شود ۱) حفاظت موضع ضایعه ۲) پیشگیری از بروز آسیب های ورزشی ۳) محدود ساختن حرکات غیرطبیعی ونامناسب مفاصل ۴) اجازه انجام حرکات بادامنه کنترل شده وبدون درد ۵) بازگشت سریع ورزشکار به فعالیت ورزشی ● منافع بانداژ استفاده از تکنیک های بانداژ درمواقع مناسب دارای منافع زیادی برای ورزشکاراست که دراینجا به طورفهرست واربه برخی از آنها اشاره می کنیم : ۱) افزایش جریان خون موضع بانداژ شده درحین حرکت ۲) کنترل تورم ۳) کاهش درد ۴) پیشگیری ازافزایش شدت ضایعه ۵) پیشگیری ازبروز آسیب درمناطق دیگر ( مخصوصا" نواحی اطراف محل ضایعه ) ۶) کاهش ترس وافزایش اعتماد به نفس ورزشکار دربرابر بروز آسیب های ورزشی ۷) افزایش کارایی وعملکرد ورزشکار منافع بانداژ زمانی کسب می شود که شدت ووسعت ضایعه به درستی ارزیابی شده وازتکنیک های صحیح بانداژ برای آن استفاده گردد. بدیهی است که تکنیک های نادرست بانداژ موجب بروز کشیدگی و Strain درنواحی مجاور محل ضایعه گشته ، التهاب آن نواحی را درپی دارد. به علاوه شدت ضایعه را درموضع اولیه آسیب افزایش داده ، روند بهبودی آن را به تأخیر می اندازد. به منظور اجتناب ازچنین عوارضی باید اهداف بانداژ وموقعیت ضایعه را درنظر داشت. ● وسایل مورد نیاز بانداژ Taping برای به کاربردن روش های گوناگون بانداژ و Taping به نوارهای متعدد وخاصی نیاز است که باید درکیف یا جعبه کمک های اولیه موجود باشد. توصیه می شود که برای موفقیت درکسب اهداف درمانی بانداژ باید نوارهای لازم ا ازبهترین نوع موجود انتخاب نمود. دراینجا بابرخی نوارهای موجود آشنا می شویم : ▪ نوارهای چسبنده الاستیک ( الاستو پلاست Elastoplast ) این نوارها ضمن چسبنده بودن دارای خاصیت ارتجاعی ( الاستیک ) نیز می باشند. از آنها به منظورکسب اهداف ذیل استفاده می شود. ـ حفظ فشارموضعی درمنطقه ضایعه ـ حفظ فشار حداکثر ( ماکزیمم ) درضایعات لیگامانی ـ حفظ بی حرکتی درضایعات عضلانی ـ حفظ ارتز یا آتل درموضع آسیب لازم به ذکر است که قبل ازانجام بانداژ یا Taping درموضع خراشیدگی ، پارگی ، زخم های باز ، تاول ها و... باید سطح زخم ها را بامحلول ضد عفونی کننده ( بتادین ) تمیزکرد وازپمادهای آنتی بیوتیک یا اسپری های ضد قارچ درسطح آن استفاده نمود. ▪ نوارهای سفید اکسید روی ( White Zinc Oxide Tape) این نوارها ، نوارهای غیر ارتجاعی وچسبنده بوده که حاوی مواد داروئی اکسید زینک ( اکسید روی ) می باشند واز آنها برای پوشاندن سطح زخم ها وبرخی التهابات پوستی می توان استفاده کرد. بدیهی است که کلیه نوارهای حاوی مواد داروئی راباید درجای خشک وخنک نگهداری نمود. ▪ اسپری های چسبنده (Adhesive Spray ) اسپری های چسبنده حاوی مواد آئروسل مانندی است که بلافاصله پس از استفاده مستقیم برسطح پوست ، لایه حفاظتی وچسبنده ای را درموضع ایجاد می کنند ، این لایه مانع تماس مستقیم نوارهای چسبنده با پوست شده ، به علاوه مانع لغزیدن وپائین آمدن نوارهای چسبنده ازموضع می گردند. ▪ مواد لوبریکانت مواد لوبریکانت یا لغزنده کننده نظیر وازلین یا ژل K.Y باعث کاهش اصطکاک بین سطح پوست ونوار می شوند . بکاربردن مواد لغزنده کننده درمناطقی که اصطکاک زیادی وجود داد نظیر پاشنه پا یا ناحیه تاندون آشیل ضرورت دارد. ▪ پد پاشنه پا نوارهای نازک چهارگوشی هستند که موجب کاهش اصطکاک پوست ونوارهای چسبنده می شوند . این پدها مخصوص ناحیه پاشنه پا تهیه می شوند. ▪ گاز استریل درصورت وجود زخم های باز ، از گاز استریل همراه بامحلول های ضد عفونی کننده جهت تمیز کردن سطح زخم استفاده می شود. همچنین ازگازهای استریل برای حفاظت تاول ، زخم های باز و بریدگی ها نیز استفاده می گردد. ▪ گاز غیراستریل گاز غیر استریل جهت تمیز کردن نواحی اطراف محل زخم وبریدگی کاربرد داد. همچنین برای اعمال فشار روی بافتهای اطراف زخم برای قطع خونریزی ازگاز استریل استفاده شود. از دیگر موارد استفاده گاز غیراستریل برای پوشاندن مناطق شکستگی و دررفتگی هنگام بکارگیری آتل است. ▪ باندهای الاستیک باندهای الاستیک دراشکال ، رنگها واندازه های مختلف تهیه شده ودارای خاصیت ارتجاعی می باشند. مهمترین موارد کاربرد باندهای الاستیک برای حفاظت نواحی مختلف درآتل ، نگهداری یخ درموضع ضایعه ، نگهداری اندام های آسیب دیده ،اعمال بانداژ فشاری هنگام آسیب بافتهای نرم وحفاظت ازمفاصل و... است. ـ اندازه ۱۵ سانتیمتر آن برای نواحی ران وکشاله ران ـ اندازه ۱۰ سانتیمتری آن برای بازو ، شانه وساق پا ـ اندازه ۸ سانتمتری آن برای مچ پا ـ اندازه ۵ سانتیمتری آن برای مچ دست واندام های کودکان ورزشکار است. ● فوم های لاستیکی فومها لایه هائی نازک ازلاستیک فشرده است که درنواحی بسیار دردناک ، کبود ویا ضرب دیده بکارمی رود وپس ازآن موضع بانداژ می شوند. برای مثال درشاین اسپلینت ( Shin Splint) قبل ازبانداژ ساق ازفوم روی موضع استفاده می شود. ▪ نوارچسب سفید ( لکو پلاست ) از لکوپلاست دراندازه های مختلف برای ثابت کردن بانداژ روی موضع آسیب استفاده می شود ▪ نوارهای ضد آب ( Water Proof ) درمواردی ه ورزش درشرایط بارانی یاهوای مرطوب یا درآب انجام می گیرد ازنوارهای واتر پروف برای موضع ضایعه استفاده می شود. ▪ باند سه گوش ازاین باند برای آویزان نمودن اندام ( خصوصا" درضایعات اندام های فوقانی ) ویاجهت نگهداری آتل یا اسپیلینت استفاده می شود.

سی تی اسکن چیست و چگونه انجام میشود

سی تی اسکن یا توموگرافی کامپیوتری (Computed Tomography scan (CT scan یکی از روش های پیشرفته تصویربرداری پزشکی است. بعد از  رادیوگرافی ساده ، سی تی اسکن بیشترین کمک را به بررسی ضایعات سیستم حرکتی بدن انسان بخصوص استخوان ها میکند. امروزه استفاده از سی تی اسکن جزء جدایی ناپذیر در تشخیص و حتی درمان  بسیاری از بیماری ها شده است.

سی تی اسکن چگونه انجام میشود

برای انجام سی تی اسکن از اشعه ایکس استفاده میشود. در این روش باریکه نازکی از اشعه ایکس (مانند باریکه اشعه لیزر) به اندام بیمار تابانده میشود. این اشعه از تمامی بافت هایی که سر راه آن قرار دارند عبور کرده و مقداری از آن که از طرف مقابل اندام خارج میشود به توسط دتکتور Detector یا آشکارساز های حساسی دریافت میگردد. این دتکتورها اشعه را به جریان الکتریکی تبدیل میکنند. این فرایند هزاران بار از زوایای گوناگون تکرار میشود یعنی باریکه اشعه ایکس از زوایای گوناگون به درون اندام تابانده شده و خروجی آن در طرف مقابل اندام اندازه گیری میشود.

بدین ترتیب تعداد زیادی اطلاعات بصورت میزان های مختلف شدت جریان الکتریکی که متناسب با شدت اشعه و جذب آن در بدن است گردآوری شده و به کامپیوتر مرکزی سی تی اسکن ارسال میشود. این کامپیوتر اطلاعات را پردازش کرده و نتیجه آن بصورت تصاویر متعددی که سطح مقطع اندام را نشان میدهند بر روی مانیتور دستگاه مشخص میشود. در صورت لزوم این تصاویر بر روی فیلم چاپ میشوند.

 تصاویر سی تی اسکن با دقت بسیار بیشتر از تصاویر رادیوگرافی ساده ، شکل استخوان ها و حتی بسیاری از بافت های دیگر اندام را نشان میدهد. با استفاده از این تکنیک میتوان داخل استخوان را هم مشاهده کرد.

          یک دستگاه سی تی اسکن            یک تصویر که با استفاده از سی تی اسکن تهیه شده است

در انجام سی تی اسکن بیمار باید به چه نکاتی توجه کند

چون در سی تی اسکن از اشعه ایکس استفاده میشود قبل از تهیه آن پزشک معالج باید در جریان باردار بودن بیمار قرار گیرد. استفاده از این روش تصویربرداری در سه ماهه اول بارداری ممکن است مشکلاتی را برای جنین بوجود آورده پس ممنوع است.

دستگاه سی تی اسکن در داخل اطاق بزرگی قرار دارد که هوای داخل آن نسبتا خنک است. این دستگاه به شکل یک حلقه بزرگ است که یک تخت در درون آن قرار گرفته است. برای تهیه تصاویر سی تی اسکن، بیمار بر روی تخت دراز کشیده و سپس تخت در داخل حلقه حرکت میکند. منبع اشعه ایکس در اطراف حلقه قرار دارد.

این منبع اشعه ایکس را از یک طرف حلقه به درون بدن بیمار تابانده و در طرف دیگر حلقه گیرنده یا دتکتور میزان اشعه دریافتی را اندازه میگیرد.  در حین عکسبرداری منبع اشعه ایکس در داخل حلقه گردش میکند. این گردش با صدایی همراه است که طبیعی است و آسیبی به بیمار نمیرساند

ممکن است قبل از انجام سی تی اسکن دارویی به بیمار تزربق شود. اگر بیمار به بعضی داروها حساسیت دارد حتما قبل از تزریق دارو باید آن را به اطلاع پرسنل پزشکی حاضر در اطاق سی تی اسکن برساند. اگر بعد از تزریق بیمار احساس بدحالی کرد باید آن را فورا به پرسنل پزشکی اطلاع دهد.

در حین کارکردن دستگاه بیمار باید بیحرکت باشد تا تصاویر واضحی تهیه شوند.سی تی اسکن درد ندارد. ممکن است در حین انجام سی تی اسکن تکنیسین رادیولوژی از بیمار بخواهد تا برای چند ثانیه نفس خود را در سینه حبس کند.

سی تی اسکن درد ندارد.

در حین انجام سی تی اسکن لباس روی اندامی که مورد آزمایش قرار میگیرد باید حتی الامکان ساده و نازک باشد و هیچ جسم فلزی در آن نباشد.

هزینه تهیه سی تی اسکن و مدت زمات تهیه آن بیش از رادیوگرافی ساده است و مقدار اشعه ایکس که در حین سی تی اسکن به بدن بیمار تابیده میشود بیش از رادیوگرافی ساده است. پس نمیتوان از این روش در هر بیمار استفاده کرد. از این روش پرهزینه که خطرات آن هم از رادیوگرافی ساده بیشتر است باید تنها زمانی استفاده کرد که اطلاعات بدست آمده از آن قطعا به تشخیص و یا درمان بیمار کمک کند.

سی تی اسکن فقط در مراکز تشخیصی و درمانی بزرگ وجود دارد.

منبع : ایران ارتوپد 

برچسب‌ها: سی تی اسکن, دستگاه سی تی اسکن, توموگرافی کامپیوتری, مراحل سی تی اسکن,متخصص طب فیزیکی و توانبخشی

تراکم سنجی استخوان

تراکم سنجی استخوان جهت اندازه‌گیری محتویات معدنی استخوان استفاده می‌شود و این اندازه‌گیری کاهش توده استخوانی را بخوبی نشان می‌دهد.

تراکم سنجی استخوان جهت تشخیص پوکی استخوان و تعیین ریسک شکستگی استخوان بسیار مفید است. اغلب روشهای اندازه‌گیری مواد معدنی استخوان bone mineral density (BMD) بسیار سریع و بدون درد می‌باشد.
روشهای در دسترس BMD شامل DEXA و استفاده از x،CT-Scan ستون فقرات، مچ دست، بازو و یا ساق پا (Quantity CT or (QCT ، Osteo CT، و یا Ultrasoundمی‌باشند.

برای mass screening purposes (اهداف غربالگری عمومی) یک نوع روش رسپتومتری قابل حمل و پرتابل وجود دارد. در این روش از یک وسیلهDexa x-ray یا واحدquantitative ultrasound استفاده می‌شود. هر دو نوع این آزمایشات موبایل، مچ دست انگشتان یا پاشنه پا را مورد آزمایش قرار می‌دهد.
روشهای موبایل دانسیتومتری دقت تکنیک‌های ثابت و غیر موبایل را ندارند چون تنها یک استخوان را مورد آزمایش قرار می‌دهند.
استخوانی که مواد معدنی خود را از دست داده ضعیف می‌شود و احتمال شکستگی بالایی دارد وbone densitometry قبل از شکستگی و احساس ضعف در استخوان این کاهش را نشان می‌دهد.
DEXA رایج‌ترین روش دنسیتومتری است. این روش بی‌درد بوده و احتیاج به هیچ تزریق، روش تهاجمی، مسکن یا رژیم خاص و مراقبت‌های ویژه ندارد.
در طی این آزمون بیمار روی تخت دراز کشیده و سیستم قسمتهای مورد نظر بدن را اسکن می‌کند (به طور معمول مهره‌های پایینی ستون فقرات و لگن) مدت زمان اسکن تنها چند دقیقه است. اشعه x مورد استفاده در DEXAکمتر ازChest x-ray است. دانسیته استخوانی هر بیمار با نمودار افراد سالم مقایسه می‌شود و نتیجه اعلام می‌شود.
روش جدید اندازه‌گیری استئوپروز استفاده از اولتراسوند است. سیستم اولتراسوند اندازه‌گیری مواد معدنی استخوان، بسیار کوچکتر و ارزانتر ازDexa است و زمان انجام این کار حدود 1 دقیقه می‌باشد.

مزایای استفاده از اولتراسوند دنسیتومتری1- هیچ اشعه یونسازی وجود ندارد
2- امکان تکرار تصاویر ناحیه مورد نظر
3- مشخص شدن میزان مواد معدنی ناحیه مورد نظر(Region of interest (ROI به همراه حدود هندسی آن
4- دقت 5/0%
5- کنترل اتوماتیک درجه حرارت برای معتبرترین اندازه‌گیری
6- کالیبراسیون دقیق و کنترل داخلی
7- سرعت بالای آزمون 3ms
8- نمایش رنگی تصاویر برای ارزیابی بهتر دانسیته
9- قیمت کم نسبت به تجهیزات DEXA
10- ذخیره‌سازی تصاویر بیماران برای مدت طولانی به منظور پیگیری
11- دسترسی آسان به تصاویر برای اپراتور
12- ضبط تصاویر پاشنه
13- مقایسه بین چندین تصویر

DEXA equipment

دو نوع سیستمDEXA وجود دارد: وسیله مرکزیCentral device و فرعیPeripheral device.Central DEXAدانسیته استخوانی را در استخوانهایhip (لگن) و مهره‌ها اندازه می‌گیرد در حالیکهPeripheral device دانسیته را در مچ دست و پاشنه و انگشتان اندازه‌گیری می‌کند.
سیستم مرکزی در بیمارستان و مراکز پزشکی استفاده می‌شود در حالیکه پریفرال در داروخانه‌ها و مراکز موبایل پزشکی قابل استفاده است.
 Central یک میز تخت و بزرگ و یک بازو آویزان دارد که بازو به جلو و عقب قابل حرکت است و بنابراین تخت می‌تواند به عنوان تخت درمان یا صندلی آزمایش برای بیماران ویژه استفاده شود.
Peripheral device فقط 30 کیلوگرم وزن دارد و شامل یک جعبه متحرک است که فضایی برای قرارگیری با جهت تصویربرداری دارد.
سیستمDEXA یک بیم اشعه باریک و غیر قابل رؤیت اشعهx با دز کم دارد و انرژی را به سمت استخوان می‌فرستد. اشعهx در دو انرژی با دو پیک مجزا وجود دارد یک پیک به طور عمده بوسیله بافت نرم جذب می‌شود و دیگری بوسیله استخوان. میزان جذب شده بوسیله بافت نرم در نهایتSubtract (تفریق) شده و آنچه باقی می‌ماند دانسیته بافت استخوانی است اشعه استفاده شده در این روش 1/0 اشعه استانداردChest x-ray است.
آزمونDEXA بین 10 تا 30 دقیقه طول می‌کشد که البته به نوع تجهیزات و قسمتی از بدن که مورد آزمایش قرار می‌گیرد بستگی دارد.
در طی آزمون دتکتورها به آرامی روی ناحیه مورد نظر حرکت کرده و تصاویر را روی مونیتور ثبت می‌کنند.
نتایج آزمون
آزمون تراکم استخوان با دو حد مطلوب یا معیار مقایسه می‌شود: افراد بالغ و جوان سالم(T-
     Score) و افراد همسن (Z-Score)
نتیجهBMD شما با نتایجBMD افراد بالغ 25 تا 35 ساله هم جنس و هم اقلیم شما مقایسه می‌شود. میزانStandard deviation (SD)(انحراف از وضعیت استاندارد) تفاوت بین BMDشما و آن گروه افراد سالم است. این نتیجهT-Score شماست.
T-Scoreمثبت نشان می‌دهد که استخوان شما قویتر از وضعیت نرمال است وT-Score منفی بیانگر ضعیف بودن استخوان شما نسبت به حالت نرمال است.
YN=young normal طبق بیان سازمان بهداشت جهانی استئوپروز طبق جدول زیر تعریف می‌شود:معیاری برای پوکی استخوان در زنانT-Score:
نرمال   1/0
کاهش کم تراکم استخوانBMD بینSD 5/2- تا 0/1- زیر رنج افراد جوان بالغ است
پوکی استخوان >BMD5/2- پایین‌تر از رنج افراد سالم جوان
پوکی استخوان شدید>BMD 5/2- پایین‌تر از رنج افراد سالم جوان است و بیماران دو یا چند شکستگی دارند.به طور معمول احتمال شکستگی استخوان با هرSD زیر نرمال دو برابر می‌شود بنابراین شخصی با یکBMD ،1SD زیر نرمال یعنیT-Score=-1 نسبت به یک شخص باBMD نرمال، دو برابر احتمال شکستگی استخوان دارد و یک شخص با 2-T-Score= 4 برابر فرد سالم احتمال شکستگی دارد وقتی این اطلاعات بدست می‌آید، فرد با احتمال بالای شکستگی می‌تواند به هدف جلوگیری از شکستگی‌های آینده درمان شود.
از جهت دیگرBMD شما با یک معیار سنی مقایسه می‌شود. این موردZ-Score نام دارد که در این مرحله نتیجهBMD شما با فرد همسن، هم جنس، هم وزن و هم قد شما مقایسه می‌شود.
استئوپروز شایعترین بیماری متابولیک استخوان است. این بیماری با کاهش ضخامت قشر استخوان، کاهش تعداد و اندازه ترابکولهای استخوان اسفنجی (یعنی اختلالهایی که در آنها تمام اسکلت درگیر می‌شود) مشخص می‌شود. هر تغییری در سرعت تشکیل و جذب که جذب را از تشکیل استخوان بیشتر کند می‌تواند از توده استخوانی بکاهد.
این واقعیت که در بعضی از زنان با پیدایش یائسگی از بین رفتن استخوان سرعت می‌گیرد و هر گاه قبل از سن یائسگی طبیعی، تخمدانهای زنی برداشته شود ولی دچار پوکی استخوان پیش‌رس می‌شود حاکی از آن است که استروژن‌ها نقش مهم در جلوگیری از، از بین رفتن استخوان دارند.
سیگار هم یا به طور مستقیم بر استخوان سازی اثر می‌کند یا به طور غیرمستقیم بر کار تخمدانها اثر می‌نماید کاهش سطح هورمون پاراتیروئید هم در کاهش استخوان‌سازی مؤثر است.
احتمالاً خوردن اسید زیاد، خصوصاً به صورت غذای پرپروتئین، به خاطر خنثی کردن همین اسید اضافی منجر به حل شدن استخوان می‌شود. خود اسید ممکن است استدوکلاستها را فعا کند. زندگی بی‌تحرک در افرادی که عضلات کمی دارند، نیروهای مکانیکی وارده بر استخوانهایش را کم می‌کند و میل به از بین رفتن استخوان را افزایش می‌دهد.
یک نوع استئوپروز در کودکان و نوجوانان و دختر و پسر، با کار طبیعی کنار دیده می‌شود. این دسته را استئوپروز آیدیوپاتیک می‌نامند.
بسیاری از افراد استئوپروتیک از پیکر عضلانی برخوردار نبوده و وزن متوسط کمتری دارند. مصرف سیگار و الکل می‌تواند استخوان‌سازی را کاهش دهد.
در استئوپروز بی‌تحرکی موجب افزایش اختلاف بین تشکیل و جذب استخوان و تشدید ضایعه می‌شود. بین زندگی بی‌تحرک، در فرد غیرعضلانی، نیروهای مکانیکی وارد بر اسکلت را کاهش می‌دهد و تمایل به کاهش توده استخوانی بال می‌رود چون تشکیل و جذب استخوان در پاسخ به نیروهای گوناگون مکانیکی تحریک می‌شود.
در برخی موارد استئوپروز یکی از چهره‌های بیماری دیگری همچون سندرم کوشینگ می‌باشد.
استئوپروز موسوم به نوع 1 در گروهی از خانم‌ها بعد از یائسگی بین 51 تا 75 سالگی رخ می‌دهد و با کاهش شدید و نامتناسب استخوان تومرکولر نسبت به استخوان کورتیکال مشخص می‌شود.
شکستگی اجسام مهره‌ای و بخش دیستال ساعد شایعترین عوارض می‌باشد و کاهش فعالیت عمده پاراسیتروئید ممکن است در جهت جبران جذب استخوانی باشد. استئوپروز نوع 2 در جمع کثیری از خانمها و مردان بالای 70 سال یافت می‌شود. شکستگی‌های گردن ران، بخش پروگزیمال بازو بخش پروگزیمال درشت نی و لگن شایعترین شکستگی‌های این گروه است.
علایم: شکستگی مهره، مچ، (لگن) بازو و درشت نی و ...
علامت شکستگی جسم مهره عبارت است از درد پشت و تغییر شکل ستون مهره‌ها و درد بویژه بعد از خم شدن و بلند کردن جسم سنگین.
معمولاً استراحت در بستر می‌تواند موقتاً درد را متوقف کند. انتشار رو به پایین درد به طرف یک پا شایع بوده و حملات درد بعد از چند روز تا یک هفته فروکش می‌کند و بعد از 4 تا 6 هفته بیمار می‌تواند فعالیتهای عادی خود را از سرگیرد.
علایم رادیولوژیک: پیش از شکستگی و کلاپس در اجسام مهره‌ای استئوپروز، کاهش تراکم مواد معدنی افزایش وضوح خطوط عمودی (به خاطر اتلاف شدیدتر ترابکولهای افقی) و واضح شدن صفحات انتهایی را می‌بینیم. در نتیجه ضعف صفحات ساب کوندرال و اتساع دیسکهای مهره‌ای تقعر مهره‌ها از هر دو طرف به طور مداوم افزایش یافته و با اصلاح مهرهcodfish ایجاد می‌کند.
با بروز کلاپس معمولاً ارتفاع قدامی جسم مهره کاهش می‌یابد و کورتکس قدامی نامنظم می‌شود. شکستگیهای فشاری قدیمی‌تر ممکن است تغییرات واکنشی و استئوفیتهایی در حوالی لبه‌های قدامی بوجود آورند. بدون شکستگی استخوانی، رادیوگرافیهای استاندارد شاخصهای حساسی برای مشاهده کاهش توده استخوانی به شمار می‌روند زیرا تا 30% توده استخوانی فرد برای ایجاد خطر شکستگی کافی است.

اقدامات تشخیصی:

با استفاده از روشهایی همچون سنجش جذب فوتون منفرد و دوگانه، توموگرافی کامپیوتری کمی، بررسی فعال‌سازی نوترونهای کلسیم و استفاده از اولتراسوند می‌توان اتلاف مواد معدنی استخوان را نشان داد.
اقدامات درمانی: استراحت و گرمای موضعی.Corset مناسب اکسایش بیمار را به همراه می‌آورد. هورمون استروژن سرعت جذب استخوان را زیاد می‌کند. اما تشکیل استخوان بالا نمی‌رود. استروژن مانع دفع کلسیم می‌شود و اتلاف استخوان را به تعویق می‌اندازد.
تجویز 1500 میلی‌گرم کلسیم در روز وقتی بیمار نمی‌تواند استروژن بگیرد بسیار مناسب است. مصرف کلسیم اثر خوبی بر حفظ استخوان کورتیکال دارد ولی اثری روی استخوان ترابکولار ندارد. البته دریافت کلسیم گاهی قبل از 25 یا 30 سالگی ممکن است اثرات سودمندی بر نگهداری حداکثر توده استخوانی داشته باشد.

منبع:prin.ir

سنجش تراکم استخوان

چندین روش مختلف برای اندازه گیری توده استخوانی وجود دارد اما بیشترین روشی که مورد استفاده قرار می گیرد روش DXA یا جذب دوگانه اشعه ایکس میباشد. با این روش، اندازه توده استخوانی در گردن استخوان ران، ستون فقرات، مچ دست یا تمام اسکلت بدن سنجیده میشود واغلب به آن اسکن استخوان گفته میشود. ارزشی که برای توده استخوانی بوسیله اندازه گیری تولید می گردد را اصطلاحاً تراکم معدنی استخوان یا BMD می نامند و نام کلی که برای آزمایشهای اندازه گیری تراکم استخوان بکار می رود تراکم سنجی استخوان یا دانزیتومتری استخوان میباشد. جدیدترین دستگاه اسکن استخوان میتواند این اندازه گیری ها را در عرض فقط چند دقیقه انجام دهد در حالیکه دستگاههای قدیمی تر این کار را در عرض 20 یا 30 دقیقه انجام می دادند. گرچه از اشعه ایکس برای اندازه گیری استفاده میشود اما مقدار اشعه ای که بکار می رود بسیار جزئی میباشد و ضرری ندارد. بنابراین می توان از آن حتی در کودکان و خانمهای حامله هم در صورت نیاز استفاده نمود بدون اینکه خطری متوجه آنها باشد.

برای اندازه گیری توده استخوان توسط اسکن استخوان، شخص باید روی یک تخت دراز بکشد. وقتی توده استخوانی در ستون فقرات اندازه گیری میشود، یک بالش مربع شکل در زیر رانها گذاشته میشود (این کار برای مستقیم شدن قسمت پایینی ستون فقرات تا جای ممکن صورت می پذیرد). یک میله نازک فلزی بر روی محلی که قرار است انداه گیری شود بالا و پایین می رود و بر خلاف سایر دستگاههای اسکن، در اینجا هیچگونه تونلی وجود ندارد که بیمار به داخل آن برود. هیچ نیازی نیست که لباسها درآورده شود، گرچه لباسهایی که دارای اشیاء یا تکمه های فلزی هستند باید قبل از انجام اسکن درآورده شوند. همچنین هیچ تزریقی در این آزمایش انجام نمی گیرد.
روش دیگری که بوسیله آن می توان توده استخوانی را اندازه گیری نمود، استفاده از اولتراسوند (سونوگرافی) است که به آن BUA گفته میشود. از این روش معمولاً برای استخوان پاشنه پا استفاده میشود.


محدودیت های اشعه ایکس:
برای تشخیص شکستگی ها در پوکی استخوا معمولاً از اشعه ایکس استفاده میشود. با این حال، در تعیین کاهش توده استخوانی خیلی سودمند نیستند زیرا تراکم استخوان در یک دستگاه اشعه ایکس، بستگی به تعدادی عوامل تکنیکی خود اشعه ایکس و نیز مقدار واقعی استخوان دارد.
اینطور گفته میشود که کاهش توده استخوانی فقط وقتی می تواند به خوبی دیده شود که استخوانها نیمی از تراکم طبیعی خود را داشته 
باشند! بنابراین استخوانهای نازک در یک رادیوگرافی را باید جدی درنظر گرفت، اما کاهش توده استخوانی را اغلب نمی توان در یک عکس رادیوگرافی ساده تشخیص داد.
در حال حاضر، رادیوگرافی با اشعه ایکس تنها روشی است که برای تشخیص شکستگی های ستون فقرات بطور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرند. گرچه دستگاههای جدید DXA می توانند تصاویر بسیار واضحی از ستون فقرات بگیرند و ممکن است در نهایت از آنها برای تشخیص شکستگی های ستون فقرات استفاده شود. یک مزیت مهم این روش آن است که مقدار اشعه ایکسی که در روش DXA بکار می رود بسیار کمتر از دستگاههای رادیوگرافی معمولی است.

منبع :وبلاگ دکتر دقاق زاده