آیا کنترل درمان پوکی استخوان یا استئوپوروز لازم است

بسیاری از کسانی که تحت درمان پوکی استخوان قرار میگیرند مرتبا به مراکز رادیوگرافی فرستاده میشوند تا پیشرفت بیماری و یا نتیجه درمان بررسی شود ولی باید دانست که درمان پوکی استخوان نیازی به کنترل نتیجه آن با انجام مکرر تست سنجش تراکم استخوان DXA ندارد چون

• سنجش مکرر تراکم استخوان بعد از شروع درمان ممکن است اعداد متفاوتی را نشان دهد که بیشتر از اینکه نشانه تاثیر یا عدم تاثیر دارو باشد نشانه خطاهای اندازه گیری دستگاه است

• هدف از درمان دارویی پوکی استخوان کم کردن احتمال شکستگی در آینده بیمار است. ممکن است با مصرف این داروها تراکم استخوان تغییر زیادی نکند ولی احتمال شکسته شدن استخوان کاهش یابد. پس حتی اگر تست DXA افزایش تراکم استخوان را نشان ندهد دلیلی برای قطع دارو نیست

• حتی اگر یک سنجش تراکم استخوان نشان دهد که بعد از شروع دارو تراکم استخوان بهتر نشده است معلوم نیست تغییر دارو یا افزایش دوز آن تغییری در تراکم استخوان ایجاد کند

تصویر بالا سمت چپ در مقایسه با تصویر پایین                    نشان میدهد که چگونه در پوکی استخوان                              تراکم استخوان کاهش میابد

• حتی اگر بعد از مصرف دارو، تست سنجش تراکم نشان دهد که تراکم استخوان کم شده ممکن است اگر بیمار دارو را مصرف نمیکرد این تراکم بسیار بیشتر کم میشد

• زنانی که در آنها تراکم استخوان در یکسال اول مصرف دارو زیاد میشود معمولا در دوسال بعد از آن دچار یک کاهش در تراکم میشوند و زنانی که در یکسال اول بعد از شروع دارو دچار افت تراکم میشوند معمولا در دو سال بعد از آن افزایش تراکم پیدا میکنند. پس تراکم استخوان در دوره مصرف دارو کم و زیاد میشود و این تغییرات متناسب با منفعتی که بیمار از دارو میبرد( منظور کاهش احتمال شکستگی است) نیست.

بنا به دلایل بالا گرچه ممکن است برای بیماران و حتی پزشکان قدری عجیب باشد ولی تکرار تست سنجش تراکم استخوان بعد از شروع درمان تاثیری در تصمیم گیری برای تغییر درمان نداشته پس نیازی به آن نیست.

منبع : ایران ارتوپدی

درمان دارویی پوکی استخوان یا استئوپوروز 3

داروهای دیگری که در کنترل پوکی استخوان بکار برده میشوند عبارتند از

کلسیتونین

کلسیتونین Calcitonin با نام تجاری میاکلسیک Miacalcic نوعی داروی ضد پوکی استخوان است که فقط در زنانی که حداقل 5 سال از شوع یائسگی آنها گذشته است مصرف میشود. این دارو بیشتر در کاهش احتمال شکستگی های ستون مهره موثر است تا شکستگی های لگن.

کلسیتونین بصورت اسپری بینی مصرف میشود و عوارض احتمالی آن افزایش آبریزش بینی، سردرد، کمردرد و خون دماغ است.

در تصویر بالا تراکم استخوان از مهره بالا به سمت                 مهره پایین بتدریج کمتر شده است

رالوکسیفن

رالوکسیفن Raloxifene که با نام های تجاری رالوفن یا اویستا Evista عرضه میشود از دسته داروهای ضد پوکی استخوان است. این دارو فقط در زنان یائسه بکار برده میشود. این دارو بصورت قرص های 60 میلیگرمی با یا بدون غذا مصرف میگردد. رالوکسیفن تراکم استخوان را در ستون مهره افزایش داده و احتمال شکستگی در آن را کاهش میدهد ولی در مورد تاثیر آن در لگن مدارک محکمی در دست نیست. این دارو احتمال بروز سرطان سینه در زنانی که احتمال بروز این سرطان در آنها زیاد است را کم میکند.

عوارض احتمالی رالوکسیفن بصورت گرگرفتگی، درد ساق، لخته شدن خون در ورزیدهای ساق، علائم شبیه آنفلوانزا است. این دارو را نباید در کسانی که در خطر سکته مغزی هستند و یا ریتم نامنظم قلبی یا فشارخون بالا دارند مصرف کرد.

تری پاراتید

تری پاراتید Teriparatide نوعی هورمون پاراتیروئید است که در درمان پوکی استخوان زنان و مردان بکار برده میشود. این دارو بیشتر در کاهش احتمال شکستگی های ستون مهره موثر است. استفاده از تری پاراتید از طریق یک آمپول به شکل یک قلم است که برای یک ماه دارو دارد و بیمار خودش هر روز مقداری از آن را تزریق میکند. حداکثر مدت استفاده از این دارو دو سال است.

عوارض احتمالی مصرف تری پاراتید بصورت احساس سرگیجه و درد ساق است.

منبع : ایران ارتوپدی

علائم و درمان سندروم ایلیوتیبیال باند

سندروم ایلیوتیبیال Iliotibial band syndrome بیماری است که بیشتر در ورزشکاران دوچرخه سوار، دونده و کسانی که مسافت های زیادی را راه می روند ایجاد میشود. این بیماری موجب درد در قسمت خارجی زانو درست بالای مفصل می گردد.

علائم سندروم ایلیوتیبیال باند چیست

سندروم ایلیوتیبیال باند معمولا با احساس درد در سمت خارجی زانو درست بالاتر از مفصل زانو شروع میشود. درد بعد از فعالیت های بدنی مثل راه رفتن، دویدن و دوچرخه سواری شدیدتر شده و ممکن است به بالا در ران و یا به پایین در ساق تیر بکشد. دویدن طولانی بر روی زمین ناهموار و یا دویدن با کفش نامناسب بخصوص کفشی که در اثر استفاده زیاد دچار سایش در قسمت خارجی کفی شده میتواند شدت درد را افزایش دهد. گاهی اوقات بیمار در سمت خارج زانو و با خم و راست شدن آن احساس صدا و تقه میکند.

شکاف در قسمت پایینی ایلیوتیبیال باند در حین عمل جراحی

درمان سندروم ایلیوتیبیال باند چگونه است

مهمترین اقدامات درمانی عبارتند از

• نرمش های کششی بر روی ایلیوتیبیال باند

• تقویت عضلات گلوتئال در لگن

• استفاده از گرما یا سرمای موضعی برای کاهش درد

• استفاده از کفش مناسب در حین ورزش

• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی

• تزریق کورتیکواستروئید در بورس زیر ایلیوتیبیال باند

در صورتیکه بعد از چند ماه استفاده از روش های ذکر شده پاسخ درمانی مناسبی گرفته نشود پزشک ارتوپد ممکن است تصمیم به استفاده از جراحی بگیرد. در عمل جراحی که برای این بیماری انجام میشود بورس بین ایلیوتیبیال باند و کندیل خارجی استخوان ران برداشته شده و با انجام شکاف هایی در ایلیوتیبیال باند طول آن بلندتر میگردد.

نرمش های کششی ایلیوتیبیال باند چگونه انجام می شوند

دو نرمش کششی اصلی برای ایلیوتیبیال باند عبارتند از

کشش در حالت ایستاده : در این نرمش کششی فرد سر پا ایستاده و دو اندام تحتانی را بصورت ضربدری بر روی زمین قرار میدهد. به این معنی که کف پای راست را در سمت چپ کف پای چپ قرار میدهد. سپس تنه را به سمت مقابل لگن گرفتار خم میکند و یا با فشار دست بر روی طرف سالم لگن، آن را به سمت لگن گرفتار هل میدهد.

این وضعیت را چند ثانیه حفظ کرده و سپس مجددا به حالت اول بازمیگردد. حرکت چند مرتبه تکرار میشود. این حرکت را میتوان به روش های متفاوتی انجام داد.

کشش در حالت نشسته : در این نرمش کششی فرد بر روی زمین نشسته و در حالیکه لگن طرف مبتلای خود را بر روی یک استوانه یا رول نرم قرار میدهد کف پای طرف سالم را در جلوی ساق طرف مبتلا گذاشته و هر دو کف دست را بر روی زمین قرار میدهد. سپس با کمک فشار دو دست و کف پای سالم که بر روی زمین قرار گرفته اند سعی میکند با راست و چپ بردن تنه خود، استوانه یا رول را در طول ران یعنی بین لگن و زانو بغلطاند.

منبع : ایران ارتوپدی

سندروم ایلیوتیبیال باند

سندروم ایلیوتیبیال Iliotibial band syndrome بیماری است که بیشتر در ورزشکاران دوچرخه سوار، دونده و کسانی که مسافت های زیادی را راه میروند ایجاد میشود. این بیماری موجب درد در قسمت خارجی زانو درست بالای مفصل میگردد. آناتومی ایلیوتیبیال باند Iliotibial band   ITB یک تاندون بلند و پهن در سطح خارجی ران است. این تاندون در بالای ران به عضله تنسور فاسیا لاتا Tensor fascia lata متصل شده و در پایین در زیر زانو به سطح خارجی استخوان تیبیا یا درشت نی متصل میشود. ایلیوتیبیال باند در حین پایین آمدن از روی سطح خارجی کندیل خارجی استخوان ران عبور میکند. در حین خم و راست شدن زانو، ایلیوتیبیال باند بر روی این برجستگی ساییده شده و به جلو و عقب میرود. بین ایلیوتیبیال باند و کندیل خارجی استخوان ران یک بورس وجود دارد. بورس یک کیسه بافتی نازک است که در داخل آن حجم مختصری از مایعی بنام مایع سینوویال وجود دارد. برای تجسم بهتر بورس یک کیسه پلاستیکی نازک موسوم به کیسه فریزر را تهیه کرده و در داخل آن کمی روغن مایع بریزید و در آن را گره بزنید. کف دو دست خود را بر روی هم قرار داده و کیسه پلاستیکی را بین آن دو قرار دهید. حال شروع به مالش دو کف دست بر روی هم کنید. متوجه میشوید که کف دو دست شما به راحتی بر روی هم میلغزند و حرکت میکنند. در واقع این کیسه پلاستیکی مانند یک بورس بین دو سطحی که بر روی هم مالش دارند قرار گرفته و موجب تسهیل حرکت این دو و کاهش اصطکاک میشود. بورس بین کندیل خارجی استخوان ران و ایلیوتیبیال باند دقیقا همین کار را انجام میدهد. علت سندروم ایلیوتیبیال باند چیست وقتی زانو بطور مداوم و مکرر خم و راست میشود مانند دویدن، دوچرخه سواری و یا راه رفتن زیاد و طولانی، ایلیوتیبیال باند بر روی برجستگی کندیل خارجی استخوان ران بطور مکرر به جلو عقب حرکت میکند. این حرکات ممکن است بیش از حد تحمل بورس بین این دو باشد و نتیجه آن التهاب بورس است.  گیر کردن ایلیوتیبیال باند به برجستگی خارجی زانو موجب بروز علائم میشود این التهاب موجب بروز درد میشود. بعضی محققین عقیده دارند پرانتزی بودن زانو میتواند احتمال سایش بین ایلیوتیبیال باند و کندیل خارجی استخوان ران را بیشتر کند. بعضی تغییر شکل های کف پا مانند انحراف کف پا به داخل هم ممکن است موجب بروز بیشتر این بیماری شود. ضعیف بودن یا خسته شدن عضله گلوتئوس مدیوس در ناحیه باسن هم میتواند موجب بروز این بیماری شود. این عضله موجب چرخش ران به خارج میشود. وقتی عضله کارش را خوب انجام ندهد ران به داخل میچرخد و این چرخش موجب سفت شدن ایلیوتیبیال باند بر روی برجستگی کندیل خارجی استخوان ران میشود. این سفتی سایش را بیشتر کرده و موجب بروز علائم میگردد.

منبع : ایران ارتوپدی

علائم و درمان التهاب تاندون عضله چهارسر

 التهاب عضله چهارسر ران یا تاندنیت کوادری سپس یک از علل درد بالای زانو بخصوص در ورزشکاران است. این بیماری بیشتر در ورزشکارانی که فوتبال یا والیبال میکنند یا میدوند دیده میشود. این بیماری بیشتر در سنین بین 50-30 سال ایجاد میشود

علائم التهاب تاندون چهارسر

 مهمترین علامت این بیماری درد است. دیگر خصوصیات بیماری عبارتند از

• درد در بالای کشکک احساس میشود و بیشتر در مواقعی است که بیمار زانوی خود را خم و راست میکند.

• درد با فشار به محل اتصال تاندون چهارسر به کشکک بیشتر میشود.

• ممکن است محل تاندون متورم شود.

• ممکن است در این محل سوزش و داغی احساس شود.

• احساس درد و خشکی زانو ممکن است در هنگاه صبح بعد از برخاستن از خواب بیشتر باشد و یا هنگامی که زانوی بیمار برای مدتی بیحرکت مانده و سپس میخواهد حرکت کند ممکن است شدت درد در چند دقیقه اول زیاد بوده و بعد بتدریج کم شود.

		تورم بالای زانو در اثر تاندنیت چهارسر

در اوایل بیماری شدت درد کم است ولی بعد از مدتی ممکن است آنقدر زیاد شود که جلوی ادامه ورزش ورزشکار را بگیرد. تشخیص این بیماری بعد از صحبت پزشک با بیمار و معاینه وی و سپس تصویر برداری است. در رادیوگرافی ساده ممکن است در محل اتصال تاندون چهارسر به کشکک رسوب کلسیم دیده شود. تشخیص قطعی این بیماری با استفاده از سونوگرافی و ام آر آی داده میشود.

درمان

درمان این بیماری در ابتدا با استفاده از روش های غیر جراحی است و در صورتیکه این روش ها جواب ندهند ممکن است نیاز به استفاده از روش ها جراحی باشد.

روش های غیر جراحی

مهمترین اقدامات برای درمان این بیماری عبارتند از

• بیمار باید برای مدتی سطح فعالیت های بدنی خود را کاهش داده یا آنها را قطع کند.

• استفاده از داروهای ضد التهاب

• استفاده از سرمای موضعی، ماساژ، اولتراسوند و تحریک الکتریکی به توسط فیزیوتراپ

• انجام نرمش های کشش و تقویتی برای عضلات اندام تحتانی

• استفاده از بریس زانو بصورت زانوبند های مخصوص در اطراف زانو و یا استفاده از تیپینگ Taping

درمان جراحی

بیماران بندرت نیاز به درمان جراحی پیدا میکنند. اگر بعد از مدت طولانی درمان های غیر جراحی بهبودی در وضعیت بیمار ایجاد نشود ممکن است درمان های جراحی بتوانند موثر واقع شوند. هدف از این درمان ها تحریک موضع آسیب دیده برای بهبودی است. در این جراحی ها بافت های آسیب دیده و خراب شده خارج شده و سعی میشود تا تنش و سفتی بافت نرم اطراف زانو بازسازی شود.

منبع : ایران ارتوپدی