اگر شما هم جزو افرادی هستید که لبنیات دوست ندارید یا به هر دلیلی نمیتوانید از محصولات لبنی استفاده کنید باید بدانید که میتوانید از طریق مواد غذایی دیگر نیازهای خود را برطرف کنید و مراقب استخوانهایتان باشید. پس نگران نباشید.
به گزارش نیک صالحی به نقل از تبیان ؛ حتماً شما هم میدانید که برای داشتن استخوانهای محکم و پیشگیری از ابتلا به پوکی استخوان مصرف لبنیات بسیار مهم است. با وجود اینکه مصرف لبنیات از اهمیت زیادی برخوردار است اما باید بدانید که صِرف مصرف 3 محصول لبنی در روز نمیتوانید خطر بیماری پوکی استخوان را محدود کنید. به عقیدهی محققان جذب کلسیم برای حفظ سلامت استخوانها لازم است اما کافی نیست. برای مقابله با این بیماری لازم است که حتماً ورزش را هم در برنامهی روزانهتان داشته باشید. مشکلی که وجود دارد سرعت دفع کلسیم از بدن ماست. میدانید که کلسیم به میزان خوبی در محصولات لبنی وجود دارد.
متخصصان معتقدند که مصرف زیاد پروتئینهای حیوانی باعث افزایش دفع کلسیم از طریق ادرار میشود. نتایج پژوهشها نشان میدهد افرادی که مواد غذایی گیاهی مصرف میکنند کمتر دچار شکستگی و پوکی استخوان میشوند این در حالی است که این افراد کلسیم خیلی کمی هم دریافت میکنند. با ما همراه باشید تا بگوییم چگونه میتوان بدون مصرف محصولات لبنی مراقب استخوانها بود!
جایگاه محصولات لبنی
در مورد محصولات لبنی حرف و حدیث زیاد است. برخی حتی معتقدند که شیر میتواند باعث افزایش خطر ابتلا به دیابت شود. باید بدانید که شیر مادر کلسیم زیادی ندارد (فقط 30 میلی گرم) و این مسئله هم مانع رشد خوب کودک نمیشود. محصولات لبنی حاوی ترکیبات آلرژی زا، لاکتوز (که بدن برخی افراد به عدم تحمل این ترکیب دچار است)، هورمونهای رشد، آنتیبیوتیکها، میزان زیادی ویتامین D و کلسترول بد میباشد. از این گذشته شیر حاوی آهن بسیار کمی میباشد و در عین حال باعث دفع این ترکیب از طریق روده میشود. اما اگر شما هم جزو افرادی هستید که لبنیات دوست ندارید یا به هر دلیلی به عنوان مثال مشکل عدم تحمل لاکتوز یا غیره نمیتوانید از محصولات لبنی استفاده کنید باید بدانید که میتوانید از طریق مواد غذایی دیگر نیازهای خود را برطرف کنید و مراقب استخوانهایتان باشید. پس نگران نباشید.
جایگزینهای مناسب محصولات لبنی کدام است؟
خیلی از افراد زمانی که مصرف محصولات لبنی را متوقف میکنند بعد از 2 تا 3 هفته شاهد بهبودی خوبی در وضعیت سلامت خود میشوند. این افراد تغییرات زیر را تجربه میکنند:
* کاهش میزان کلسترول خون
* توقف مشکلاتی مانند اسهال، یبوست یا نفخ
* بهبود مشکلات پوست
* کاهش وزن
* بهبود آسم
اگر نمیخواهید که طعم شیر از غذاهایتان کم شود اما در عین حال نمیتوانید شیر حیوانی مصرف کنید به راحتی میتوانید از شیر سویا، شیر بادام، شیر نارگیل یا شیر برنج استفاده کنید. میتوانید از این شیرهای گیاهی برای مصرف غلات صبحانه و همچنین پخت و پز استفاده کنید.
اگر طرفدار سسهای خامه دار و غلیظ هستید میتوانید به جای خامه های چرب از توفو استفاده کنید و روی غذاهایتان مقداری مخمر آب جو بپاشید.متخصصان معتقدند که مصرف زیاد پروتئینهای حیوانی باعث افزایش دفع کلسیم از طریق ادرار میشود.
عواملی که باعث از بین رفتن کلسیم میشوند
نتایج پژوهشهای متعدد نشان میدهد که گیاهخواران استخوانهای محکمتری دارند. استخوانهای این افراد در مقایسه با افرادی که از مشتریان دائم گوشت قرمز و محصولات حیوانی هستند کمتر دچار شکستگی میشوند. دلیل این امر پروتئینهای دریافتی است. هر چه میزان دریافت پروتئین بیشتر باشد میزان دفع کلسیم نیز بیشتر میشود. بدانید که مصرف زیاد پروتئینهای حیوانی برای بدن چندان مفید نیست. در حالی که مصرف کافی میوه و سبزیجات باعث حفظ کلسیم در استخوانها میشود. نباید فراموش کنیم که کلسیم حاصل از منابع گیاهی میتواند منبع فوقالعادهای برای ساخت و حفاظت از استخوانها باشد. واقعیت این است که سبزیجات سبز رنگ و لوبیاها خدمت بیشتری به استخوانهای ما میکنند.
اگر میخواهید بدون محصولات لبنی استخوانهای محکمی داشته باشید:
در این قسمت با چند مادهی غذایی مفید و سرشار از کلسیم آشنا میشوید. میزان کلسیم اشاره شده برای هر 100 گرم از این مواد غذایی است:
شیرِ برنج 300 میلی گرم
کلم پیچ 266 میلی گرم
توفو 253 میلی گرم
بادام 240 میلی گرم
دانهی سویا 175 میلی گرم
لوبیا سفید 161 میلی گرم
انجیر خشک 140 میلی گرم
نخود 80 میلی گرم
سیب زمینی شیرین 76 میلی گرم
لوبیا قرمز 63 میلی گرم
پرتقال 60 میلی گرم
آرد گندم سبوس دار 41 میلی گرم
کشمش 48 میلی گرم
هویج 40 میلی گرم
توجه داشته باشید اگر به هر دلیلی نمیتوانید از محصولات لبنی استفاده
کنید حتماً مواد غذایی ارائه شده در لیست بالا را در برنامهی غذایی خود
بگنجانید. از این گذشته سعی کنید حتماً روزانه به طور مرتب ورزش کنید، در
مصرف پروتئینهای حیوانی احتیاط کنید و مصرف میوه و سبزیجات را بالا ببرید.
همهی این عوامل دست به دست هم میدهند تا شما بدون نیاز به مصرف محصولات
لبنی استخوانهای محکمی داشته باشید و خطر ابتلا به پوکی استخوان را از خود
دور کنید.
منبع : نیک صالحی
استئوپروز یا پوکی استخوان
تعریف :استئوپورز بیماری است که در آن استخوان ضعیف و شکننده میشود . به حدی که با کوچکترین استرس مثل سرفه یا خم شدن میشکند . این شکستگی بیشتر در لگن ، مچ دست و ستون فقرات اتفاق میافتد . استخوان یک بافت زنده و پویا است و دائما در حال جذب و جایگزین شدن است اما در استئو پورز بافتی که جایگزین یا جدید شده ، کیفیت استخوان قدیمی یا جذب شده را ندارد .
پوکی استخوان هم در آقایان و هم در خانم ها دیده میشود. اما در خانم های نژاد سفید آسیایی مخصوصا بعد از سن یائسگی شایعتر است .
داروها ، مکمل های غذایی و ورزشهایی که در آنها وزن بدن تحمل میشود میتوانند باعث تقویت بافت استخوانی بشوند .
علایم :
در مراحل اولیه بیمار هیچ علایمی ندارد (به همین علت بیماری خاموش گفته میشود ) اما با پیشرفت پوکی استخوان یکسری علایم ظاهر میشود .
1- درد های پشت به علت شکستگی های ریز و مکرر مهره ها
2- ایجاد شکستگی با نیروهای خیلی کوچک و کمتر از حد انتظار
3- قامت خمیده
4- کوتاه شدن قد
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد ؟
1- خانم ها در ابتدای دوران یائسگی
2- افرادیکه دچار شکستگی غیر طبیعی استخوان شده اند .
3- افرادیکه کوتاه شدن قد را تجربه میکنند . (بعد از سنین میانسالی )
4- افرادیکه یک دوره طولانی داروهای کورتیکواستروئید مصرف میکنند
5- افرادیکه سابقه خانوادگی پوکی استخوان دارند .
6- وجود بیماریهای همزمان دیابت ، تیروئید
علل پوکی استخوان :
تا سن 20 سالگی میزان توده استخوانی به حداکثر خودمیرسد . از آن به بعد با افزایش سن میزان برداشت استخوان از تشکیل آن بیشتر میشود . به عنوان یک قانون هر چقدر توده استخوانی در جوانی بیشتر باشد احتمال ابتلا به پوکی استخوان در سنین بالا کمتر است .
عوامل خطر (risk factorS )
1- سن
2- نژاد
3- جنس
4- جثه
5- سبک زندگی افراد (روش زندگی بی تحرک )
6- وضعیت پزشکی فرد
7- اختلالات هورمونی مثل مشکلات تیروئید ، پرکاری پارا تیروئید و غدد فوق کلیوی
8- وضعیت تغذیه ای : کلسیم کم رژیم غذایی – اختلالات غذا خوردن مثل انورکسیا
9- جراحی جهت کاهش وزن
10- مصرف داروهایی مثل کورتون ها ، داروهای ضد تشنج ، ضد افسردگی ، ضد ریفلاکس معده و ...
11- مصرف زیاد الکل – دخانیات و ...
عوارض پوکی استخوان :
شکستگی های استخوان مخصوصا در لگن و ستون فقرات
تشخیص :
شایعترین روش اندازه گیری دانسیته استخوان (DXA ) Dual energy X –ray absorptiometry
درمان:
مهمترین پایه درمان تغییر سبک زندگی است مثل : ورزش – عدم مصرف سیگار – اجتناب از مصرف زیاد الکل ، پیشگیری از زمین خوردن و سقوط مثل نپوشیدن کفشهای پاشنه بلند ، راه رفتن روی سطوح هموار
با توجه به اینکه افراد د استئوپروتیک نمیتوانند همه نوع ورزشی انجام دهند و تجویز ورزش بر اساس شرایط بیماران فرق میکند لذا توصیه و تجویز ورزش در کنار درمان در حیطه خدمات متخصصان طب فیزیکی و توانبخشی میباشد
سه فاکتور پیشگیری مهم جهت حفظ سلامتی استخوانها :
1-دریافت کلسیم کافی
2- دریافت روزانه V.TD به اندازه کافی
میزان نیاز روزانه به کلسیم از سن 18 تا 50 سالگی 1000mg روزانه و در خانم ها بالای 50 سال و آقایان بالای 70 سال 1200 mg میباشد .
ویتامین D جهت جذب کلسیم لازم است . نیاز روزانه به کلسیم 600تا 800 واحد بین المللی است اما در افرادیکه بر اساس آزمایشات سطح ویتامین D خونشان پایین است ممکن است به vit.D روزانه بیشتری نیاز داشته باشند .
3- ورزش منظم
درمان دارویی :
- بیس فسفونات ها ا مثل آلندرونات – ریزودرونات- زولندرونیک اسید و ...
- هورمون درمانی (HRT ) مثل رالوکسفین در خانم و تستوسترون در آقایان
و داروهای دیگر
منبع:انجمن طب فیزیکی و توانبخشی
البته با بالا رفتن سن استئوپروز در همه افراد بوجود میاید و همه افراد مسن تا حدودی پوکی استخوان دارند ولی اینکه این روند در چه سنی شروع شود و شدت آن به چه اندازه باشد تا حدودی قابل کنترل است و با رعایت اصولی میتوان شروع آنرا به تاخیر انداخت و یا از شدت آن کاست و یا حداقل از پیشرفت سریع آن جلوگیری کرد مهمترین این موارد عبارتند از :
در سنین رشد بدن ما به مقادیر فراوانی از کلسیم برای ساختن استخوان نیاز دارد. در سنین جوانی تا آنجا که ممکن است باید سعی کنیم تا بدن ما استخوان بیشتری بسازد و این یک سرمایه گذاری ارزشمند برای آینده ما است. هرچه در جوانی بدن ما استخوان کمتری بسازد در سنین پیری زودتر به استئوپروز دچار میشویم.
البته سن ما هر چه باشد بدن ما برای حفظ سلامت استخوان هایش نیاز به کلسیم دارد. بعد از سنین رشد، بدن روزانه مقداری کلسیم خود را از دست میدهد و این مقدار باید به توسط تغذیه مناسب جایگزین شود. اینکه بدن شما به چه مقدار کلسیم نیاز دارد بسته به سن شما و دیگر عوامل متغیر است. بطور متوسط
مهمترین منبع طبیعی کلسیم لبنیات است. بطور متوسط یک لیتر شیر یا یک لیتر ماست حاوی 1000 میلیگرم
کلسیم است.
بدن شما برای سالم نگه داشتن استخوان هایش روزانه به 800-400 واحد ویتامین دی نیاز دارد. در صورتیکه به اندازه کافی در معرض نور آفتاب قرار میگیریم بدن ما میتواند این مقدار از ویتامین دی را بسازد وگرنه باید از مواد غدایی و یا مکمل ها برای دریافت این مقدار از ویتامین دی استفاده کنیم.
همانطور که عضلات بدن برای قوی ماندن نیاز به کلسیم دارند استخوان ها هم به این ماده نیازمندند. در هر سنی که باشید بدن شما به فعالیت بدنی و ورزش نیاز دارد. ورزش هایی که در آنها سرپا هستیم مانند راه رفتن و دویدن و کوه نوردی در حفظ تراکم استخوان ها بسیار مفیدترند.
منبع : ایران ارتوپدی
یکی از عوارض مصرف طولانی مدت کورتون (به مدت بیش از سه ماه) بروز استئوپروز یا پوکی استخوان است. با اتخاذ اقداماتی میتوان میزان این عارضه را کاهش داد. در مواردی که کورتون به توسط پزشک آگاه تجویز شده باشد مصرف آن لازم بوده و بیمار نباید مصرف آن را قطع کرده و یا دوز آن را به ناگهان کاهش دهد. با این حال باید کاری کرد که عوارض آن به حداقل برسد.
کورتون یا کورتیکواستروئیدها نام دسته ای از داروها است که از آنها عمدتا برای کاهش التهاب استفاده میشود. این داروها ممکن است بصورت خوراکی، تزریقی، تنفسی و یا موضعی استفاده شوند. کورتون ها در درمان بیماری های روماتیسمی، آسم، بیماری های خود ایمنی، بعضی انواع سرطان ها و بسیاری از بیماری های دیگر مورد استفاده قرار میگیرند. پر مصرف ترین کورتون خوراکی پردنیزولون است.
همه استخوان های بدن بخصوص استخوان های اسفنجی خلل و فرجی دارند. در استئوپروز یا پوکی استخوان این خلل و فرج زیاد شده، تراکم استخوان کاهش یافته و ضعیف میشود. این ضعف استخوان را مستعد شکستگی میکند بطوریکه ممکن است بر اثر ضربات خفیف هم استخوان دچار شکستگی شود.
در استئوپروز خلل و فرج استخوان بیشتر میشود |
نیمی از افرادی که از کورتون به مدت طولانی استفاده میکنند دچار شکستگی های پاتولوژیک یا مرضی به علت پوکی استخوان میشوند. این پوکی استخوان معمولا بدنبال مصرف کورتون های خوراکی مانند قرص پردنیزولون ایجاد میشود. ولی مصرف اسپری های حاوی کورتون مانند بکلومتازون به مدت طولانی هم میتواند موجب پوکی استخوان شود.
در کسانی که به مدت بیش از سه ماه از کورتون خوراکی استفاده میکنند باید دانسیتومتری استخوان یا سنجش تراکم استخوان انجام شود و این سنجش در دوره های زمانی تکرار شود. برحسب تراکم استخوان فرد، پزشک معالج ممکن است همراه با تجویز کورتون اقداماتی پیشگیرانه را در دستور کار قرار دهد تا از شدت پوکی استخوان ناشی از مصرف کورتون بکاهد.
در افرادی که به مدت بیش از سه ماه کورتون خوراکی استفاده میکنند پزشک معالج برحسب مورد از اقداماتی استفاده میکند تا احتمال بروز پوکی استخوان را کاهش داده و یا از شدت آن بکاهد. مهمترین این اقدامات عبارتند از
در کنار اقدامات ذکر شده بیماری که از کورتون استفاده میکند باید مراقب باشد تا در حین فعالیت های روزمره زمین نخورد. زمین خوردن شایعترین علت شکستگی پاتولوژیک بدنبال پوکی استخوان است. مهمترین کارهایی که میتوان در این زمینه انجام داد عبارتند از
منبع : ایران ارتوپدی
محقیین اعتقاد دارند که افراد چاق و دارای اضافه وزن سطح ویتامین دی کمتری دارند .
بیماری اصلی حاصل کمبود ویتامین D ، راشیتیسم و استئوپروز است .
ویتامینهای D یک گروه الکلهای حلقوی مشتق از استرولها هستند که دارای خاصیت ضد بیماری راشیتیسم میباشند. استرولها الکلهای حلقوی مشتق از کربور حلقوی سیر شده و ۱۷ کربن دار به نام سیکلو پنتانو پرهیدو فنانترن میباشند. ازاستخلاف کربنهای ۱۳ و ۱۰ این ترکیب توسط دو ریشه متیل هسته ۱۹ کربندار تولید میشود. کلسترول که یک استرول جانوری است از هسته فوق مشتق میشود. ارگواسترول که در گیاهان و نیز در زنگ چاودار وجود دارد دارای فرمول شیمیایی شبیه کلسترول است.
محققان انگلیسی با بررسی ۴۲ هزار تن دریافتند افرادی که به چاقی مبتلا هستند بیشتر در معرض کمبود ویتامین D قرار دارند.
محققان در این بررسی با مطالعه شاخص توده بدنی که برای مقایسه وزن و قد فرد استفاده می شود دریافتند افزایش چربی بدن باعث می شود تا از میزان ویتامین D بدن در حدود ۴ درصد کم شود.
یکی از محققان این مطالعه گفت: ارتباط چاقی با کاهش ویتامین D در افراد نشان می دهد که باید اهمیت کنترل و درمان کمبود این ویتامین جدی گرفته شود.
محققان معتقدند: افراد باید همزمان که نسبت به جذب ویتامین D از طریق نور خورشید توجه داشته باشند نباید اجازه دهند وزنشان از میزان مطلوب بالاتر رود.
نتایج تحقیقات گذشته نیز نشان داده بود که جمع شدن چربی در ناحیه شکم و چاق شدن سریع با کمبود ویتامین D ارتباط دارد .
کاملا مشخص نیست که آیا چاقی به خودی خود باعث کمبود سطح ویتامین D می شود و یا علت دیگری دارد . اما یک مطالعه کوچک نشان می دهد که افزودن ویتامین D در رژیم غذایی کالری محدود، ممکن است به افراد چاق با سطح پایین ویتامین D کمک کند که آسان تر وزن کم کنند .
بیماری اصلی حاصل ویتامین D ، راشیتیسم یا نرمی استخوان است . این بیماری در اثر کمبود کلسیم و فسفر در زمان رشد استخوانها در کودکان است. این عوارض در استخوانهای اصلی و بلند رخ داده و فرد دچار درد و سستی عضلات میشود.
به دلیل اینکه استخوانها دارای املاح کمتری هستند، وزن را تحمل نمیکنند و انحنا مییابند. عوارض دیگر ، تشکیل برجستگیهای دکمه مانند بر روی ستون فقرات ، جمجمه بزرگ و سینه برجسته میباشد. مچ دست و پا پهن میشود که از علایم اولیه و قابل تشخیص توسط رادیوگرافی است.
استئوپروز یا پوکی استخوان یکی از بیماریهایی است که بسیاری از سالمندان خصوصا زنان بدان مبتلا میشوند.
در این بیماری استخوان از داخل تخلیه میشود و املاح استخوانی کاهش مییابد. عامل اصلی تاثیرگذار تغییرات هورمونی بدن است. در این بیماری میزان ویتامین D کاهش مییابد ولی درمان با ویتامین D تاثیر چندانی ندارد.
تنها میتوان توصیه کرد برای پیشگیری از ابتلا ، از دوران جوانی میزان کافی کلسیم و فسفر به همراه ویتامین D مصرف شود.
علاوه بر نور آفتاب که ساده ترین راه برای کسب این ویتامین است منابع غذایی از جمله ماهیهای چرب مثل قزل آلا و شاه ماهی و شیر و مشتقات آن غنی از ویتامین گروه D هستند.
ده دقیقه قرار گرفتن در معرض نور آفتاب به شکل روزانه برای تولید ویتامین دی کافی است.
میانگین نیاز روزانه بزرگسالان به ویتامین دی از طریق رژیم غذایی یا مکمل ۴۰۰ واحد بین المللی است. وضعیت ویتامین دی بر اساس سن و وزن و محل زندگی و زمان در معرض بودن آفتاب، متفاوت است.
منبع : پزشکان بدون مرز