تعریف طب سوزنی

تعریف طب سوزنی :

ارتقاء سطح سلامت و درمان بیماریها به روش تحریک نقاط خاصی از بدن توسط سوزنهای فلزی بر مبنای الگوی پیچیده و نظام مند طب سنتی چین با سابقه ای بالغ بر 2500 سال .

سایر اجزای طب سنتی چین :

درمانهای گیاهی ، بادکش گذاری ، موکسا ( اعمال حرارت ) ، ماساژ و تمرینات هماهنگ کننده ذهن- بدن شامل چی کونگ و تای چی .

برخی از رایج ترین کاربردهای بالینی طب سوزنی :

از سال 1979 میلادی ، سازمان بهداشت جهانی (W.H.O .) به دنبال تجربیات موفق به کار گیری طب سوزنی در تکمیل درمانهای پزشکی در کشورهای اروپایی و آمریکا ، لیستی شامل حدود 40 مورد از بیماریهای قابل مدیریت توسط طب سوزنی را ارائه نموده است . امروزه ، پزشکان با استفاده از این طب ، به روند درمان غیر دارویی و بهبود کیفیت زندگی درمبتلایان به بیماریهای بسیار رایج کمک بسیاری می کنند مثالهایی از این

یماریها عبارتند از : از کمر درد ، زانو درد ، سردرد ( از جمله میگرن) ، بیماریهای گوارشی نظیر التهاب مزمن معده و نشانگان روده تحریک پذیر ، بیماریهای تنفسی مانند آسم ، اختلالات خلقی نظیر اضطراب و افسردگی خفیف تا متوسط ، اختلالات عملکردی ارگانها ناشی از استرس ( اختلالات روان تنی یا سایکو سوماتیک) ، خستگی مزمن ، تهوع ناشی از شیمی درمانی ، اختلالات دوره ماهیانه ، اضافه وزن و ضعف متابولیسم (سوخت وساز) .

مبنای نظری و علمی طب سوزنی :

بیماری ناشی از انسداد جریان طبیعی انرژی حیاتی در ارگانها و مسیرهای انتقال این جریان می باشد و طب سوزنی با تحریک مهمترین و تاثیر گذار ترین نقاط در مسیرهای دچار اختلال نظیر کمبود فعالیت یا تجمع استرس ، موجب تقویت کارکردهای طبیعی بدن و رفع انسداد یا تجمع غیر عادی تنش در ذهن و بدن می گردد . تحقیقات پزشکی متعدد مکانیسمهای مختلفی را برای نحوه تاثیر گذاری طب سوزنی بر سلامت انسان توضیح داده اند . برخی از این مکانیسمها عبارتند از تنظیم فعالیت شیمیایی مغز ( نوروهورمونها و نوروترنسمیترها) ، ترشح اوپیوئید های طبیعی بدن نظیر اندورفین در مغز و نخاع ، تسهیل بازپخش سیگنالهای الکترومغناطیسی در بافتها و تقویت فعالیت سیستم ایمنی .

اخیرا مروری بر 22 مطاله بالینی با موضوع تاثیر طب سوزنی در درمان کمر درد که یکی از شایعترین دلایل مراجعه به پزشکان می باشد ، نشان داده است که این طب در کاهش شدت کمر درد و بهبود کیفیت زندگی مبتلایان به این عارضه ، بسیار موثر است . توصیه انجمن درد آمریکا به پزشکان از سال 2007 تا کنون در بیمارانی که درمانهای روتین پزشکی برای کمردرد آنها رضایت بخش نبوده ، استفاده از طب سوزنی است . چنین تجربیاتی موجب شده که پزشکان و بیماران در بسیاری از کشورها از جمله ایران به طب سوزنی روی بیاورند . از جمله ، انجمن علمی طب سوزنی ایران از سال 1387 توسط وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی به رسمیت شناخته شده است و همین امر نقش بسیار مهمی در زمینه معرفی علمی و صحیح طب سوزنی در کشورمان داشته است .

روند یک جلسه تشخیصی طب سوزنی :

ابتدا پزشک طب سوزنی ، فرصت کافی در اختیار بیمار می گذارد تا شرح حال بیماری خود را بازگو نماید . سپس نوبت به معاینه زبان و نبض می رسد . بر مبنای سه رکن اشاره شده ، پزشک قادر خواهد بود الگوی به وجود آورنده بیماری را تشخیص دهد و بر این اساس ، طرح درمان را پایه ریزی و نقاط مورد نیاز طب سوزنی برای فرد مراجعه کننده را از بین بالغ بر سیصد و شصت نقطه استاندارد ، انتخاب کند . طی دو دهه گذشته ، دستگاههای پیشرفته تشخیصی با ماهیت الکترونیکی برای دقیقتر نمودن تشخیص پزشک نیز در اختیار بسیاری از پزشکان قرار گرفته تا مسیر تشخیص و درمان در طب سوزنی مطمئن تر باشد .

روند یک جلسه درمانی طب سوزنی :

در مرحله درمان ، نقاط انتخاب شده طی یک یا چند دوره درمانی ، پس از استریل نمودن پوست با الکل ، توسط سوزنهای بسیار باریک استریل و یک بار مصرف از جنس استیل منعطف تحریک می گردد . نحوه ورود سوزن به بافت زیر پوست بستگی به محل آناتومیک نقطه دارد و ممکن است به صورت عمودی یا مایل باشد . عمق نفوذ سوزنها هم غالبا حداکثر 5 میلیمتر است تا ضمن دستیابی به بیشترین تاثیر بالینی ، آسیبی به بافتهای زیرین وارد نشود . لازم به ذکر است که پاکسازی پوست ، یک بار مصرف بودن و استریل بودن سوزنها ، نگرانی پزشک و بیمار را از انتقال بیماریهایی نظیر هپاتیت یا ایدز از یک بیمار به بیمار دیگر ، به طور کامل برطرف می نماید . نگرانی از دردناک بودن سوزنها هم غالبا در شروع جلسه از بین می رود .

نحوه تحریک نقاط طب سوزنی :

تحریک نقاط بسته به تشخیص پزشک معالج ممکن است با وارد نمودن جریان الکتریکی به سوزنها انجام شود . امروزه در بسیاری موارد نیز به جای سوزن از تحریک موثر نقاط با لیزر کم توان ، میدانهای مغناطیسی ضرباندار و پالسهای نوری استفاده می شود که وابستگی پزشک به استفاده از سوزنهای سنتی را تا حدودی کاهش می دهد . این روشهای جدید تر برای کودکان و همچنین افرادی که در جلسات نخست با نگرانی ذهنی در مورد دردناک بودن سوزن روبرو هستند ، روند پذیرش درمان را تسهیل می کند .

ماهیت تجربه طب سوزنی :

طب سوزنی روشی بدون درد و بسیار آرامش بخش است و ضمن استرس زدایی از سیستم ذهنی و جسمی افراد ، منجر به هماهنگی بیشتر در کارکرد ارگانهای بدن می گردد . به همین دلیل ، طب سوزنی برای عمده مراجعین ، با تجربه رفع خستگی ، بهبود خواب ، افزایش نیروی حیاتی و احساس سبکی همراه است .

منبع:دکتر کیارش ساعتچی

خوابیدن روی شکم: 
اینگونه خوابیدن موجب افزایش قوس کمری و اختلال در تنفس می شود. فرد مجبور است که صورت خود را به یک سمت بچرخاند و عضلات یک سمت گردن در حالت کشیده و سمت دیگر در حالت کوتاه شده قرار می گیرند. اگر فرد بلافاصله بعد از خوردن غذا بخوابد و خوابیدن او رو به شکم باشد، این شیوه خوابیدن می تواند در هضم غذا اشکالاتی به وجود آورد . بسیاری از افراد، خوابیدن روی شکم را از عوامل ایجادکننده درد گردن، بی حسی دست، سردرد و سرگیجه می دانند.

سعی کنید هرگز روی شکم نخوابید، اگر به دلیل کمردرد حاد ناگزیر از این کار هستید، حتما یک بالش کوچک زیر شکم یا تنه قرار داده و یک پا را کمی خم کنید و بالش زیر سر نگذارید.

 

خوابیدن به پهلو:

در صورتی که فرد روی یک سطح نرم بخوابد، بدن در داخل آن سطح نرم فرو می رود و در طول خواب در یک وضعیت نادرست قرار می گیرد. تکرار این حالت می تواند دردهای عضلانی و مفاصل را به دنبال داشته باشد و منجر به تغییر شکل ستون فقرات می شود. همچنین استفاده از بالش کوتاه و یا بلند نیز عوارض مشابهی را به دنبال خواهد داشت .

 خوابیدن به پشت:

اگر فردی روی سطح کاملا سفت یا نرم بخوابد و یا از بالش بلند استفاده کند، با ناراحتی های عضلانی و مفصلی به ویژه در ناحیه گردن مواجه خواهد شد.

وضعیت های درست خوابیدن :

 خوابیدن به پهلو:

فرد باید بالشی استفاده نماید که مهره های گردنی را در امتداد مهره های پشتی نگه دارد. این بالش نباید کوتاه تر یا بلندتر باشد، زیرا هر دو حالت مشکلاتی را برای ناحیه گردن ایجاد خواهد کرد. افرادی که دارای لگن پهنی هستند، مخصوصا خانم ها بایستی بین دو پا بالشی قرار دهند تا از اعمال کشش روی عضلات طرفین ران جلوگیری به عمل آید. همچنین در این افراد برای حفظ مهره های کمری در وضعیت درست، یک بالش کوچک در پهلو قرار گیرد.

خوابیدن به پشت:

بالش مورد استفاده بایستی طوری باشد که فشاری به عضلات و مهره های گردن اعمال نکند و آنها را در یک وضعیت درست نگهداری کند، به طوریکه قوس گردنی حفظ شود.

منبع: تبیان

سایز مناسب بالشت چیست؟

وقتی به پشت می خوابید بالشت باید سر شما را حمایت کند تا سرتان به اطراف نچرخد. همچنین بتواند سر شما را طوری حمایت کند که راستای طبیعی ستون فقرات گردنی حفظ گردد.

 بالشت شما نباید خیلی بزرگ یا کوچک باشد و وقتی به پهلو می خوابید ستون مهره های گردنی شما باید در راستای ستون مهره های سینه ای و بدون خم شدگی به بالا یا پایین قرار بگیرد. بالشت باید فاصله بین گردن شما و زمین را پر کند، نه بیشتر و نه کمتر. همچنین تمام سرتان باید به راحتی روی بالشت قرار بگیرد.

طب سوزنی تاریخچه

روش درمانی طب سوزنی   ، بعنوان یکی از روشهای درمانی سنتی چین شناخته می شود که بصورت وارد کردن سوزنهایی مخصوص در نقاط مخصوصی از پوست تحت عنوان نقاط طب سوزنی و به هدف اکتساب نتایج درمانی صورت می پذیرد.

این روش که در زبان چینی Jin Jiao نامیده می شود به تفصیل در کتاب طب داخلی کلاسیک امپراطور زرد ( Yellow Emperor's Internal Classic  ( 100 سال قبل از میلاد مسیح  مورد شرح قرار گرفته است و شامل سوزن زدن و سوزاندن موکسا  Moxa می باشد.  سوزاندن گیاه موکسا یا Moxibustion (Artemisia vulgaris ) جهت ایجاد حس حرارت بر روی نقاط طب سوزنی مورد استفاده قرار می گیرد. در کنار سوزن زدن می توان از لیزر ، جریان الکتریسیته ، بادکش کردن و ماساژ سنتی چینی بر روی این نقاط بهره جست.  یکی از اصول تئوریک  بنیادی طب سنتی چینی ، مفهوم Yin و Yang می باشد که علاغم سادگی آن ، کاربردی بر اساس فلسفه چینی دارد و اولین بار در کتاب " تفییرات و سادگی " (Yi Jing ) در حدود سال 700 قبل از میلاد ذکر گردیده است. این دو عنصر بعنوان پدیده های طبیعی موجود در بدن انسان قابلیت تبدیل بیک دیگر و وابستگی متقابل دارند و در شرایط ثابت از تعادلی پویا واقع گردیده اند. یانگ Yang را مرتبط با روشنایی، گرما،  فعالیت، نور، بیرون ، افزایش ، خشکی و جنس مذکر دانسته و یین Yin   را از خواص تاریکی، سرما، سکون، انفعال، درون، کاهش، رطوبت و جنس مونث دانسته اند.  شرایط  بهینه جسمی  ایجاب می کند که یین و یانگ Yin  و Yang در بدن در شرایطی متعادل نسبت به یکدیگر قرار داشته باشند و بیماری را به عدم توازن بین این دو عنصر در بدن نسبت داده اند.بر اساس فلسفه چینی یکی از کاربرد های طب سوزنی برقراری تعادل بین این دو عنصر و تسهیل انرژی Yin  و Yang در درون بدن می باشد. طب سنتی چینی پس از ورود به طب غربی تغییراتی بر اساس تحقیقات یافته های علمی پیدا کرد و بر اساس این یافته ها و شناخت بیشتر مکانیسمهای اثر آن بتدریج راه خود را در طب غربی بازشد. 

منبع:دکتر رئیسی

نقاط طب سوزنی

بر روی بدن انسان 365 نقطه شناخته شده طب سوزنی وجود دارد. همچنین مسیرهایی تحت عنوان مریدین Meridian  یا مدار این نقاط را بیکدیگر مرتبط می سازند.بر اساس فلسفه چینی انرژی سیال در این مدار ها را Qi  " چی" می نامند. و Qi را علی رغم دشواری در تعریف مترادف با قدرت و جنبش توصیف کرده اند. Qi در حقیقت نیرویی پویا و کارا در درون موجودات زنده می باشد که  منتج از  تعامل بین زمین و آسمان بوده و بعنوان انرژی بطور همزمان در کالبد و روان انسان خود را بروز می دهد.

Qi درون مدارهای بدن جریان می یابد و بدین وسیله سلامت و حیات برقرار می ماند. این مدارها یا  Meridian ها را نه بر اساس ساختارهای جسمانی نظیر عروق خونی یا لنفاوی بلکه بر اساس عملکرد آنها تعریف می نمایند. بدن در واقع بعنوان سیستمی دینامیک از اعضا دانسته می شود که Qi با عبور از درون مدار ها آن اعضا را بیکدیگر متصل می سازد.

هنگامیکه ایستایی یا عدم کفایت در جریان Qi در مدارها بوجود آمد ، درد و ناخوشی حاصل می گردد. در این شرایط جریان Qi را میتوان با وارد کردن سوزن هایی ریز در مجموعه ای از نقاط طب سوزنی بر روی مدارهای موجود برقرار ساخت. چرخش با دست سوزن در این نقاط باعث ایجاد احساس درد ، سنگینی یا بیحسی می شود که  آنرا de Qi یا " حصول " Qi می شناسند.

منبع:دکتر رئیسی