طب سوزنی تاریخچه

روش درمانی طب سوزنی   ، بعنوان یکی از روشهای درمانی سنتی چین شناخته می شود که بصورت وارد کردن سوزنهایی مخصوص در نقاط مخصوصی از پوست تحت عنوان نقاط طب سوزنی و به هدف اکتساب نتایج درمانی صورت می پذیرد.

این روش که در زبان چینی Jin Jiao نامیده می شود به تفصیل در کتاب طب داخلی کلاسیک امپراطور زرد ( Yellow Emperor's Internal Classic  ( 100 سال قبل از میلاد مسیح  مورد شرح قرار گرفته است و شامل سوزن زدن و سوزاندن موکسا  Moxa می باشد.  سوزاندن گیاه موکسا یا Moxibustion (Artemisia vulgaris ) جهت ایجاد حس حرارت بر روی نقاط طب سوزنی مورد استفاده قرار می گیرد. در کنار سوزن زدن می توان از لیزر ، جریان الکتریسیته ، بادکش کردن و ماساژ سنتی چینی بر روی این نقاط بهره جست.  یکی از اصول تئوریک  بنیادی طب سنتی چینی ، مفهوم Yin و Yang می باشد که علاغم سادگی آن ، کاربردی بر اساس فلسفه چینی دارد و اولین بار در کتاب " تفییرات و سادگی " (Yi Jing ) در حدود سال 700 قبل از میلاد ذکر گردیده است. این دو عنصر بعنوان پدیده های طبیعی موجود در بدن انسان قابلیت تبدیل بیک دیگر و وابستگی متقابل دارند و در شرایط ثابت از تعادلی پویا واقع گردیده اند. یانگ Yang را مرتبط با روشنایی، گرما،  فعالیت، نور، بیرون ، افزایش ، خشکی و جنس مذکر دانسته و یین Yin   را از خواص تاریکی، سرما، سکون، انفعال، درون، کاهش، رطوبت و جنس مونث دانسته اند.  شرایط  بهینه جسمی  ایجاب می کند که یین و یانگ Yin  و Yang در بدن در شرایطی متعادل نسبت به یکدیگر قرار داشته باشند و بیماری را به عدم توازن بین این دو عنصر در بدن نسبت داده اند.بر اساس فلسفه چینی یکی از کاربرد های طب سوزنی برقراری تعادل بین این دو عنصر و تسهیل انرژی Yin  و Yang در درون بدن می باشد. طب سنتی چینی پس از ورود به طب غربی تغییراتی بر اساس تحقیقات یافته های علمی پیدا کرد و بر اساس این یافته ها و شناخت بیشتر مکانیسمهای اثر آن بتدریج راه خود را در طب غربی بازشد. 

منبع:دکتر رئیسی

نقاط طب سوزنی

بر روی بدن انسان 365 نقطه شناخته شده طب سوزنی وجود دارد. همچنین مسیرهایی تحت عنوان مریدین Meridian  یا مدار این نقاط را بیکدیگر مرتبط می سازند.بر اساس فلسفه چینی انرژی سیال در این مدار ها را Qi  " چی" می نامند. و Qi را علی رغم دشواری در تعریف مترادف با قدرت و جنبش توصیف کرده اند. Qi در حقیقت نیرویی پویا و کارا در درون موجودات زنده می باشد که  منتج از  تعامل بین زمین و آسمان بوده و بعنوان انرژی بطور همزمان در کالبد و روان انسان خود را بروز می دهد.

Qi درون مدارهای بدن جریان می یابد و بدین وسیله سلامت و حیات برقرار می ماند. این مدارها یا  Meridian ها را نه بر اساس ساختارهای جسمانی نظیر عروق خونی یا لنفاوی بلکه بر اساس عملکرد آنها تعریف می نمایند. بدن در واقع بعنوان سیستمی دینامیک از اعضا دانسته می شود که Qi با عبور از درون مدار ها آن اعضا را بیکدیگر متصل می سازد.

هنگامیکه ایستایی یا عدم کفایت در جریان Qi در مدارها بوجود آمد ، درد و ناخوشی حاصل می گردد. در این شرایط جریان Qi را میتوان با وارد کردن سوزن هایی ریز در مجموعه ای از نقاط طب سوزنی بر روی مدارهای موجود برقرار ساخت. چرخش با دست سوزن در این نقاط باعث ایجاد احساس درد ، سنگینی یا بیحسی می شود که  آنرا de Qi یا " حصول " Qi می شناسند.

منبع:دکتر رئیسی

طب سوزنی

طب سوزنی از حدود 5000 سال پیش در چین استفاده می شده. در ایران مدارکی برای استفاده از طب سوزنی در زمان قبل از اسلام وجود دارد. پزشکانی در آن  زمان  بنام نیشتر پزشک وجود داشته اند که از سوزن برای درمان بیماریها استفاده می کردند.

استفاده از طب سوزنی چینی بر پایه فلسفه چینی است. اما در حال حاضر با تحقیقات علمی سعی در کشف روشهایی است که این نوع درمان موثر است. و هر روز در مواردی که طب سوزنی اثر دارد این رشته تقویت شده و بر عکس در مواردی که اثرات آن روشن نیست یا اثری ندارد، کنار گذاشته می شود. بطوریکه در حال حاضر جزو برنامه آموزشی متخصصان طب فیزیکی است. علی رغم ساده به نظر رسیدن این روش، با توجه به خطرات و عوارض احنمالی آن برای بیمار، این روش باید تنها توسط پزشک انجام شود.

آیا این روش در درمان بیماران موثر است یا تنها نوعی درمان علامتی است؟

روش طب سوزنی یکی از روشهای درمانی است که در کنار سایر درمانها بخصوص انجام صحیح ورزشهای درمانی مناسب می تواند به بیماران کمک نماید. انجام طب سوزنی به تنهایی در موارد زیادی موثر نیست و باید همراه با روشهای دیگر طب فیزیکی و دارویی جهت بیمار استفاده شود.  در طب مدرن ، پاسخ مناسب به درمان بستگی به تشخیص درست و استفاده مناسب از این روش در کنار سایر مدالیتی های طب فیزیکی بخصوص ورزش دارد.

طب سوزنی میتواند همراه با عوارض خطرناکی مثل پارگی ریه باشد بنابراین فقط باید توسط پزشکان انجام شود.در حال حاضر طب سوزنی یکی از مواردی است که به متخصصین طب فیزیکی در دوره دستیاری آموزش داده می شود. اما برخلاف تبلیغات درمان هر دردی نمی باشد و در موارد خاص که بیمار بدرستی انتخاب شده باشد پاسخ مناسبی به درمان می دهد. از طرف دیگر معمولا طب سوزنی درد زیادی ندارد اما در بیمارانی که ترس از سوزن یا استرس دارند بهتر است از روشهای دیگر برای درمان استفاده نمود.

منبع:دکتر رئیسی

ورزش درمانی

ورزش درمانی اساس توانبخشی است. واژه­ی درمانی اشاره به درمان بیماری یا اختلال جسمی دارد. واژه ورزش​ اشاره به فعالیت بدنی به منظور تمرین  یا بهبود سلامتی دارد. بنابراین این قسمت به کار برد فعالیت­های نیازمند تلاش بدنی به منظور پیشگیری، درمان و توانبخشی بیماری­ها و شرایط ناتوان کننده  می­ پردازد.

تمرینات مربوطه که در این پست و پستهای بعدی موردنظر هستند شامل آنهایی است که استقامت، قدرت، انعطاف پذیری و تعادل را تقویت می­کنند. استفاده از ورزش­های درمانی جهت درمان آسیب­ها مفهوم جدیدی نیست بقراط (ق.م 460-370) ورزش را به عنوان یک عامل مهم برای درمان آسیب لیگامان­ها توصیه می­کرد. همچنین هندوها و چینی­ها از ورزش­های درمانی برای درمان آسیب­های ورزشی در حدود 1000 سال­ قبل از میلاد استفاده می­کردند. در طب سنتی ایران در قسمتهای مختلف به ورزش اهمیت داده شده. ابن سینا به نقش ورزش در درمان بیماریها اشاره کرده و اثر ورزش با شدت متوسط را بر سلامت بدن متذکر شده است.  امروزه انواع مختلف ورزشهای درمانی جزء شایع ترین درمان­های رایج در رشته طب فیزیکی و توانبخشی هستند. بنابراین دانش دقیق در این زمینه برای متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی و اعضای تیم توانبخشی شامل فیزیوتراپیست، کاردرمان و پرستار توانبخشی ضروری است. مفاهیم پایه ورزش درمانی از مطالعات مربوط به فیزیولو‍ژی پایه و فیزیولوژی کاربردی ورزش ریشه می­گیرد. در سال های اخیر تحقیقات اپیدمیولوژیک دید تازه­ ای از اهمیت ورزش در پیشگیری از بیماری­ها به وجود آورده است. بنابراین قسمت عمده این قسمتها به اطلاعات    پایه­ ای که اساس استفاده بالینی از ورزشهای درمانی را فراهم می­آورد، اختصاص یافته است.

ورزش سنگین، علائم سندروم فیبرومیالژی را تشدید می کند

رییس انجمن علمی طب فیزیکی و توانبخشی با اشاره به اینکه موثرترین اقدام در راستای درمان سندروم فیبرومیالژی یا درد عضلانی منتشر، انجام ورزش های هوازی و کششی است که به صورت تدریجی صورت می گیرد، هشدار داد: این بیماران از انجام ورزش شدید در ابتدای ابتلا جدا خوداری کنند، زیرا ورزش سنگین علائم فیبرومیالژی را تشدید می کند.

دکتر سید منصور رایگانی درباره «سندروم فیبرومیالژی» توضیح داد: درد عضلانی منتشر یا فیبرومیالژی، دردی است که به صورت عمومی تمام بدن را فرا می گیرد و با اختلال خواب، اختلالات گوارشی و برخی تنش های عصبی از قبیل اضطراب و افسردگی همراه است و حداقل به مدت چهار ماه ادامه پیدا می کند.

وی تاکید کرد: فیبرومیالژی بایستی توسط پزشک متخصص و پس از انجام معاینات دقیق و کامل صورت پذیرد. خود فرد نمی تواند به این نتیجه برسد که مبتلا به فیبرومیالژی شده است، زیرا بیماری های مختلفی وجود دارند که علائم مشخصه آنها شبیه به این عارضه است. معاینات بالینی پزشکی به منظور تشخیص دقیق در همین جا اهمیت پیدا می کند.

مدیر گروه طب فیزیکی و توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اینکه تغذیه مناسب که بایستی برای هر فرد به صورت اختصاصی تعریف شود، ورزش پیوسته هوازی و نبود استرس از جمله عوامل مهمی هستند که می توانند از ابتلای به فیبرومیالژی جلوگیری کنند، عنوان کرد: برای درمان این سندروم، روش های متنوعی وجود دارد که بایستی به صورت توامان برای بیمار به کار گرفته شوند تا فرد درمان شود.

وی اضافه کرد: بیمار باید آگاه باشد که دوره درمان این بیماری طولانی است و موثرترین اقدام در راستای درمان، انجام ورزش های هوازی و کششی است که به صورت تدریجی صورت می گیرد.

رییس انجمن علمی طب فیزیکی و توانبخشی با تاکید بر اینکه انجام ورزش های هوازی نباید از روزی دو دقیقه تجاوز کند، عنوان کرد: ورزش سنگین فیبرومیالژی را تشدید می کند. این بیماران باید از انجام ورزش شدید در ابتدای ابتلا جدا خوداری کنند.

رایگانی افزود: علاوه بر این، پزشک متخصص داروهای مخصوص از قبیل ضد افسردگی ها، ویتامین ها و برخی داروهای جدید نظیر “پری گابالین” را همراه با ورزش برای بیمار تجویز می کند.

وی با بیان اینکه عدم درمان بموقع این سندروم می تواند در موارد شدید باعث از پا افتادگی فرد شود، گفت: فیبرومیالژی عارضه شایع و در بسیاری از موارد هم تشخیص داده نمی شود.

منبع : سایت پزشکان ایران