التهاب تاندون کشکک یا "زانوی جهندگان" از علل درد زیر زانو است

تاندون کشکک Patellar tendon یک بافت همبندی بسیار سفت و محکم و به شکل طناب کوتاهی است که از لبه پایینی استخوان کشکک به برجستگی که در بالا و جلوی استخوان درشت نی قرار دارد و به آن توبرکل تیبیا Tibial tubercle میگویند متصل میشود. وظیفه این تاندون انتقال نیروی کششی است که از طرف تاندون عضله چهارسر ران به استخوان کشکک وارد می شود. با انتقال این نیرو به استخوان درشت نی، زانو به حالت صاف و مستقیم درمیاید.

این تاندون در حین دویدن و پرش نقش بسیار مهمی در حفظ تعادل زانو ایفا میکند. تنظیم دقیق کشش این تاندون موجب میشود تا در هنگام پرش به بالا زانو با نیروی کافی باز شود و همچنین در هنگام بازگشت به زمین این تاندون باید تحت کشش متعادلی قرار بگیرد تا زانو ضربه ناشی از فرود به زمین را در خود مستهلک کند.

در ورزش هایی که در آنها مرتبا جهت ورزشکار عوض میشود و با ورزشکار میجهد، میپرد، میدود و ناگهان می ایستد و یا دو زانو مینشیند، این تاندون تحت کشش های طاقت فرسایی قرار میگیرد و این کشش ها در صورتیکه بصورت مکرر و مداوم به تاندون وارد شوند در دراز مدت میتوانند موجب بروز پارگی های میکروسکوپی و بدنبال آن بروز التهاب در تاندون شود.

التهاب تاندون را تاندنیت هم میگویند و به التهاب تاندون کشکک یا تاندنیت کشکک به خاطر اینکه بیشتر در کسانی دیده میشود که حرکات جهشی انجام میدهند، بیماری زانوی جهندگان Jumper's knee میگویند.

این بیماری بیشتر در ورزشکاران فوتبال، والیبال و بسکتبال دیده میشود. در یک بازیکن فوتبال هنگاه ضربه به توپ نیرویی برابر با 7 برابر وزن به زان وارد میشود و در یک بازیکن بسکتبال هنگام برگشتن به زمین بعد از یک پرش حدو 11-9 برابر وزن نیرو به زانو وارد میشود و این نیروها میتواند موجب آسیب تاندون کشکک شود.

زانوی جهندگان در بچه ها

در بچه هایی که به علت شرکت در ورزش های خاصی زیاد جهش میکنند یا دو زانو میشوند احتمال ایجاد تاندنیت کشکک زیاد است. این بیماری هنچنین در بچه هایی که دچار زانوی ضربدری هستند و یا در کسانی که کف پای صاف دارند بیشتر دیده میشود.

بعضی بچه ها زانوی ضربدری دارند به این صورت که موقع ایستادن پاهایشان کاملا جفت نمیشود و قبل از اینکه دو پا در کنار هم قرار گیرند زانوهای آنها به هم میرسند. این وضعیت موجب میشود ران در امتداد ساق نبوده و در نتیجه امتداد تاندون عضله چهارسر و تاندون کشکک با استخوان ساق تغییر کند. این تغییر موجب افزایش کشش بر روی تاندون کشکک شده که نتیجه آن التهاب تاندون است.

در کسانی که استخوان کشکک آنها بالاتر از حد معمول است (باتلا بایا) هم احتمال تاندنین کشکک بیشتر است.

گاهی اوقات در سنین بلوغ به علت رشد رسیع استخوان ها، استخوان ساق و ران بسرعت بلند میشود ولی تاندون کشکک نمیتواند با همان سرعت رشد کند. نتیجه آن کوتاه ماندن تاندون کشکک در مقایسه با استخوان ساق و ران است و این موجب افزایش کشش بر روی تاندون و در نتیجه التهاب تاندون میشود. همچنین رشد انتهای پایینی استخوان کشکک دچار اختلال میگردد. به این وضعیت، اختلال سیندینگ لارسن جانسون Sinding-Larsen_Johansson disorder  میگویند. این بیماری جوز دسته بزرگتری از بیماری ها به نام استئوکندروز Osteochondrosis است که در آنها صفحه رشد استخوان دچار اختلالاتی میشود.

علائم التهاب تاندون کشکک

شایعترین علامت این بیماری درد در محل اتصال تاندون کشکک به استخوان کشک یعنی درست زیر استخوان کشکک است. دیگر خصوصیات این بیماری عبارتند از

• شدت  درد با فشار دادن محل بیشتر میشود.
• درد بعد از ورزش افزایش میابد.
• درد در زمان انقباض عضله چهارسر بیشتر میشود
• افزایش درد در هنگام زانو زدن یا چمباتمه زدن
• افزایش درد در هنگام فعالیت عضله چهارسر مانند بالا رفتن از پله، دویون، جهیدن
• در لمس به نظر میرسد تاندون کلفت تر شده است.

در اوایل بیماری درد فقط در حین ورزش ایجاد میشود و در بقیه موارد بیمار بدون درد است. با شدت یافتن بیماری درد هم در زمان های معمولی و هم در زمان ورزش وجود دارد ولی با شروع ورزش و گرم شدن زانو شدت درد کمتر میشود. با شدیدتر شدن بیماری درد در حین ورزش آنقدر شدید میشود که مانع از ادامه فعالیت ورزشی میشود و در نهایت درد آنقدر شدید میشود که در همه اوقات وجود دارد.

منبع : ایران ارتوپدی

استاتین ها در درمان بیماری های غیر قلبی

استاتین ها در درمان بیماری های غیر قلبی مانند سرطان، عفونت ها و آلزایمر نیز موثر است

در طول سالیان اخیر بخصوص با توجه به نقش پیشگیری استاتین ها در بیماران باریسک بالای حملات قلبی عروقی حاد، استاتین ها بطور وسیعی مصرف می شوند .با توجه به این آمار در سال ۲۰۰۶ استاتین ها ۷۶% از فروش غیرقابل انتظار ۲۶ میلیارد دلاری را به خود اختصاص داده اند.

مطالعات بالینی متعددی که به تازگی در سراسر نقاط جهان روی استاتین انجام شده فواید مهار کننده های ۳ هیدرو کسی ۳ متیل گلوتاریل کو آنزیم A ردوکتاز با استاتین ها را در پیشگیری اولیه و ثانویه از بیماری های قلبی و عروقی مطرح کرده اند بررسی ها به این نتیجه انجامیده اند که استاتین به جز اثر ساده کاهش کلسترول خون ، فواید قابل توجه دیگری نیز دارند و می توان این ترکیبات دارویی را در درمان و پیشگیری از بیماری های غیر قلبی مانند سرطان ، عفونت ها ، آلزایمر ، بیماریهای مزمن انسدادی ، بیماریهای مزمن انسدادی ریوی و سایر مشکلات عملکردی ریه و نشانگان تخمدان پلی کیستیک به کاربرد البته هنوز جایگاه استاتین ها در درمان با پیشگیری از این بیماری ها به اثبات نرسیده است .

استاتین ها از تکثیر سلولی جلوگیری کرده و اثر ضد التهابی و سرکوب کننده ایمنی دارند بنابراین می توان از این گروه دارو ها در بهبود برخی از بیماریها خاص سود برد .

●   استاتین ها  و سرطان

به دلیل خاصیت ضد ایمنی و جلوگیری از تکثیر سلولی، محققان فواید بالینی متعددی را برای استاتین ها در بیماران سرطانی قایل شده اند . به عبارتی ساده تر ، استاتین خطر بروز سرطان را کاهش می دهند البته این اثر هنوز مورد تایید جوامع علمی قرار نگرفته است .

در یک مطالعه بالینی گذشته نگر که در کشور امریکا انجام شد ، محققان میزان خطر ابتلا به سرطان را در مصرف کنندگان استاتین با افرادی که از این دارو مصرف نکرده اند مقایسه نمودند .

در دریافت کنندگان استاتین میزان بروز سرطان های ریه و کولون به میزان قابل توجهی کاهش داشت .

متاآنالیز های قبلی نیز خطر وقوع انواع گوناگون سرطان را ارزیابی کرده بودند و هم اکنون نیز بودجه زیادی به مطالعه در این زمینه اختصاص داده شده است .

بیشترین اطلاعات جمع آوری شده در مورد رابطه مصرف استاتین و سرطان پستان ، ریه و کولون بوده است .

اگر چه تعداد قابل توجهی مطالعه چند مرکزی نشان داده اند که کاربرد استاتین ها ارتباطی با کاهش بروز سرطان پستان ندارد افرادی که فلووستاتین مصرف می کنند به میزان کمتری به سرطان پستان مبتلا می شوند یک مطالعه گسترده در کشور آمریکا مطرح کرده است که کاربرد استاتین ها برای مدت بیش از شش ماه به کاهش ۵۵ درصدی میزان شیوع سرطان ریه منتهی می شود .

به هر حال با وجود آنکه هم اکنون بیش از بیست مطالعه بالینی برای ارزیابی اثر گذاری استاتین ها در کاهش خطر ابتلا به سرطان انجام شده هنوز هم  اثر بخشی این گروه دارویی در پیشگیری از سرطان به اثبات نرسیده است .

●  استاتین ها و عفونت ها

بررسی های انجام شده در مورد اثر استاتین ها بر بیماری های عفونی ، بیشتر روی بیماریهایی مانند سپسیس – پنومونی و آنفلوآنزا متمرکز بوده است یک مطالعه گسترده به تازگی فواید استفاده ار استاتین را در مبتلایان به سپسیس نشان داده است و یک کار آزمایی بالینی چند مرکزی در ژاپن نیز کاهش قابل توجه خطر مرگ ناشی از انفلوآنزا و پنومونی را در مصرف کنندگان دوز متوسط استاتین نشان داده است .

●  استاتین ها و آلزایمر

مطالعات متعددی در مورد تقش استاتین در پیشگیری و درمان آلزایمر انجام شده اند در کنار کاتهش کلسترول به دنبال مصرف استاتین ها در مبتلایان به آلزایمر ، کاربرد اتورواستاتین در ایت بیماران پس از گذشت شش ماه از مصرف ، با بهبود علایم بیماری و قابلیت حافظه همراه بوده و این اثر دارو تایکسال پس از آن نیز ثابت مانده است  . مطالعات گذشته نیز نشان داده اند که استاتین ها در برابر بیماری آلزایمر اثر حفاظتی دارند .

●  استاتین و بیماریهای تنفسی

از آنجا که استاتین اثرات ضد التهابی دارند کاربرد آنها در مبتلایان به بیماریهای انسدادی مزمن ریه و سایر بیماریهای ریوی مرتبط با تخریب التهابی مورد بررسی قرار گرفته است .

در یک مطالعه بالینی قدیمی اثر استاتین بر عملکرد ریه در سیگاری ها مطالعه شد و نتایج حاکی از آن بود که مصرف این گروه داروها نیاز به ویزیت های اورژانس تنفسی را در مقایسه با سایر گروهها ی دارویی کاهش می دهد .

مطالعه دیگری نشان داده که استاتین ها اثر حفاظتی بر عملکرد ریه در سالمندان ( صرفنظر از سابقه مصرف سیگار در آنان ) دارند و همچنین در سیگاری ها یی که پس از مدت رمان طولانی اقدام به قطع سیگار خود کرده اند یا آنان که به تازگی شروع به مصرف سیگار کرده بودند و حالا این عادت را ترک کرده اند و برای آنها استاتین تجویز شده در مقایسه با آن بیمارانی که استاتین دریافت نمی کنند افت FVC.FEVI حداقل به میزان ۵۰ درصد کاهش می یابد .

یک مطالعه جدید درژاپن نشان داده که استاتین ها پیشرفت بیماری های مزمن انسدادی ریه را کند می کنند و نیز فواید قابل توجهی در کاهش مرگ و میر ناشی از آنها دارد .

نفروپاتی ناشی از مواد حاجب

امروزه نقش استاتین در پیشگیری از تفروپاتی ناشی از مواد حاجب بررسی شده زیرا استاتین ها بر چرخه اکسید نیتریک و عملکرد رادیکال آزاد تخریب گر اثر گذار هستند.

سه مطالعه از مجموع این بررسی ها در مورد سود مندی استاتین ها در کاهش خطر نفروپاتی ناشی از مواد حاجب در بیمارانی بوده که تحت مداخلات تشخیصی عروق کرونری از راه پوست قرار گرفته اند .

در گروه دریافت کننده استاتین ها ، کاهش قابل توجهی در سطح سرمی کراتینین پس از اقدام تشخیصی با کمک ماده حاجب طول مدت اقامت در بیمارستان با بیمارانی که استاتین دریافت نمی کردند ، مشاهده شد .

نشانگان تخمدان پلی کیستیک

به دلیل اثرات مثبت استاتین ها روی انسولین استرس اکسیداتیو و فاکتورهای التهابی ، به نظر می رسد استاتین ها در مبتلایان به نشانگان تخمدان پلی کیستیک مفید باشد.

یک مطالعه نشان داده که در این مبتلایان که سیمواستاتین راهمراه با قرص ها ی پیشگیری از بارداری خوراکی مصرف کرده اند در مقایسه با بیمارانی که قرص های پیشگیری از بارداری خوراکی را به تنهایی دریافت کرده اند کاهش قابل توجهی در سطح تستوسترون ، هورمون لوتئینیزه کننده و نیز کاهش در نسبت LH به  FSH مشاهده شد .

بنابراین مطالعات چنین استنتاج می شود که استاتین ها می توانند در درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک نقش کمکی داشته باشند .

نتیجه گیری

اغلب مطالعات بالینی ثبت شده در مورد اثرات استاتین ها بر انواع متعدد بیماری های غیر قلبی روی داده های گذشته نگر بنا شده اند .

بنابراین مهم است به یاد داشته باشیم که این مطالعات خطای زیادی دارند و همیشه نمی توان به نتایج حاصل از آنها استناد کرد .

 منبع : پزشکان بدون مرز

متوکلوپرامید و عوارض اکستراپیرامیدال

عوارض اکستراپیرامیدال از جمله عوارض  ناشی از متوکلوپرامید می باشد که در کودکان و بزرگسالان جوان و متعاقب تزریق وریدی دوزهای بالای دارو شایع تر می باشد و با پرهیز از مصرف غیرضروری این فرآورده به خصوص در کودکان و سالمندان، و نیز کاهش دوز مصرفی و کوتاه نمودن طول مدت درمان، به طور قابل ملاحظه ای قابل پیشگیری می باشد

 در بروشور مرکز ADR می خوانیم : به اطلاع همکاران محترم میرساند که مرکز ADR، از سال ۱۳۷۷ تاکنون، تعداد ۲۲۶ مورد گزارش عارضه متعاقب مصرف متوکلوپرامید دریافت نموده است که از این تعداد، ۱۸۴ مورد (۸۱٪) به صورت عوارض اکستراپیرامیدال بوده است.

در میان عوارض اکستراپیرامیدال گزارش شده به این مرکز، ۱۰۸ مورد در گروه سنی زیر ۱۸ سال رخ داده است. عوارض اکستراپیرامیدال، از جمله عوارض ناشی از مصرف متوکلوپرامید می باشد که  به واسطه مسدود نمودن رسپتورهای دوپامینرژیک مرکزی رخ می دهد. لذا توجه همکاران محترم را به نکات ذیل جلب می نماید:

۱- براساس تحقیقات اخیر، متوکلوپرامید شایعترین علت اختلالات حرکتی ناشی از مصرف دارو می باشد. لازم به ذکر است که در حدود ۲۰٪ بیماران بررسی شده در تحقیقات مذکور، بیش از سه ماه از داروی متوکلوپرامید استفاده نموده اند .

۲- وقوع عوارض اکستراپیرامیدال در کودکان، بزرگسالان جوان و متعاقب تزریق وریدی دوزهای بالای دارو شایع تر می باشد، اگرچه ممکن است در تمامی گروه های سنی، در هر دوز مصرفی و با مصرف خوراکی دارو نیز رخ دهد.

۳- عوارض اکستراپیرامیدال معمولاً طی ۲۴ الی ۴۸ ساعت از شروع درمان با متوکلوپرامید رخ می دهد و معمولاً به فاصله ۲۴ ساعت از قطع مصرف دارو، کاهش می یابد. اغلب بیماران مبتلا به این عوارض، به سرعت به درمان با دیازپام یا یک داروی با عملکرد آنتی کولینرژیک مانند دیفن هیدرامین یا بنزتروپین پاسخ مثبت می دهند.

۴- عوارض دیستونیک ناشی از درمان با متوکلوپرامید شامل حرکات غیرارادی دستها و/ یا پاها، trismus، تورتیکولی، اسپاسم صورت، برآمدگی و بیرون زدگی متناوب زبان، اختلال در گفتار، opisthotonos و oculogyric crisis می باشد.

عوارض دیستونیک به ندرت ممکن است به صورت انسداد راه های هوایی فوقانی به صورت استریدور و دیس پنه، احتمالاً ثانویه به لارنگواسپاسم یا دیستونی سوپراگلوتیک، نمایان شود.

ایست قلبی-تنفسی منجر به مرگ نیز حداقل در یک بیمار مبتلا به واکنش دیستونیک حاد گزارش شده است. هم چنین این عارضه به صورت دیستونی حاد همراه با میوکلونوس و asterixis نیز گزارش شده است.

۵- Tardive dyskinesia ناشی از مصرف متوکلوپرامید در سالمندان، به خصوص زنان سالمند، شایع تر می باشد.

این عارضه با تظاهرات بالینی به صورت حرکات دیس کینتیک orobuccolingual و گاهی حرکات غیرارادی تنه و / یا انتهاها، یا علائمی نظیر جدا کردن لبها با صدا (ملچ ملچ کردن)، حالتی نظیر ادا درآوردن در صورت، بیرون آوردن متناوب زبان، حرکات سریع چشمها یا چشمک زدن، چین خوردن یا جمع کردن لبها یا اختلال در حرکات انگشتان نمایان می شود، این حرکات ممکن است در ظاهر choreoathetotic باشد.

۶- خطر بروز Tardive dyskinesia و احتمال غیرقابل بازگشت شدن این عارضه، با افزایش طول مدت درمان و/ یا افزایش دوز مصرفی دارو، افزایش می یابد. با این وجود، این عارضه می تواند پس از درمانهای کوتاه مدت با این دارو و در دوزهای کم نیز رخ دهد، اگرچه به نظر می رسد در درمانهای کوتاه مدت، احتمال بهبود علائم بیشتر است. به طور کلی می توان گفت که بازگشت علائم این عارضه، به ندرت رخ می دهد و درمان شناخته شده ای برای این عارضه موجود نیست.

۷- توصیه می شود که درمان با متوکلوپرامید بیش از سه ماه به طول نینجامد و در صورت نیاز به ادامه درمان، فواید دارو در مقابل مضار آن سنجیده شود.

۸- مصرف متوکلوپرامید در کودکان باید با احتیاط فراوان صورت پذیرد زیرا فراوانی وقوع عوارض اکستراپیرامیدال در این گروه سنی افزایش می یابد.

۹- مصرف همزمان متوکلوپرامید و داروهای مسبب عوارض اکستراپیرامیدال (مانند فنوتیازین ها و بوتیروفنونها) ممنوع می باشد.

 منبع : پزشکان بدون مرز

مفهوم دستور مصرف دارو قبل از غذا و بعد از غذا چیست ؟

قبل از غذا ؟ بعد از غذا ؟  با معده خالی ؟ با معده پر ؟

مفهوم دستور قبل از غذا این نیست که شما دارو را مصرف کنید و بعد بلافاصله غذا بخورید. این دستور یعنی اینکه حداقل یک ساعت قبل از آنکه بخواهید غذا بخورید داروی خود را میل نمایید چون دارو بلافاصله بعد از مصرف وارد روده نمی‌شود بلکه مدتی در معده می‌ماند و بعد به روده می‌رود.

 نتیجه اینکه باید فاصله بعد از مصرف دارو و غذا وجود داشته باشد تا دارو قبل از ورود غذا به معده بتواند از آن خارج و وارد روده شود. در غیراین صورت غذا و دارو با هم مخلوط می‌شود و تداخلاتی که به تعدادی از آنها اشاره کردیم بروز خواهد کرد.

مفهوم دستور با معده خالی مصرف شود نیز همین است. ضمن اینکه می‌توان داروی مورد نظر را از یک تا دو ساعت بعد از صرف غذا که معده خالی از غذاست مصرف نمود.

داروهایی که توصیه شده بعد از غذا یا با معده پر یا همراه غذا مصرف شوند، باید بلافاصله بعد از غذا یا در میان وعده غذایی مصرف شوند.

این داروها بیشترداروهایی هستند که ممکن است ناراحتی‌های گوارشی ایجاد نمایند یا جذبشان با غذا بهتر صورت می‌گیرد. در هرحال در مورد داروهای مصرفی باید با پزشک یا داروساز مشورت شود.

 منبع : پزشکان بدون مرز

قنداق کردن نوزاد

هنوز رسم قنداق کردن نوزاد در کشورهایی مانند ترکیه، افغانستان ، ایران و آلبانی به چشم می‌خورد. قنداق کردن کودک باعث ایجاد احتمالات مفصلی خصوصاً مفصل لگن در کودک می‌شود. قنداق کردن دختر بچه‌ها خظرناکتر است چرا که خطر در رفتگی مادر زادی لگن و احتمالات مفصل لگن در دختر بچه‌ها بیشتر است و قنداق کردن باعث ایجاد اختلال در رشد لگن و بعدها در راه رفتن کودک شود.

گرچه هدف اصلی قنداق ایجاد احساس اطمینان و امنیت در بچه است،  اما پژوهشگران می گویند کودک را قنداق نکنید. بدون شک قنداق کردن نوزادان به صورت شل یا سفت، کار غلط و باور اشتباهی است، زیرا امروزه نتایج تحقیقات نشان داده هر چه فاصله بین پاها بیشتر باشد، برای رشد بهتر مفاصل لگن کودک مناسب‌تر است.

مفصل لگن (جایی که استخوان ران به لگن متصل می‌شود) جزء حساس‌ترین مفاصل کودک است. این مفصل ممکن است به علل مختلفی دچار اختلال شود و تشکیل و تکامل آن با مشکل مواجه شود.

قنداق کردن کودک باعث ایجاد اختلالات مفصلی خصوصاً مفصل لگن در کودک می‌شود.

قنداق کردن دختر بچه‌ها خطرناک‌تر است، چرا که خطر دررفتگی مادرزادی لگن و اختلالات مفصل لگن در دختر بچه‌ها بیشتر است و قنداق کردن باعث ایجاد اختلال در رشد لگن و بعدها در راه رفتن کودک می شود.

در صورت عدم تشخیص بیماری مادرزادی دررفتگی مفصل لگن و قنداق کردن نوزاد، همین موضوع باعث می‌شود که این بیماری برای کودک عوارض غیرقابل جبرانی ایجاد کند.

در صورتی که این بیماری زود تشخیص داده شود، با درمان‌های ساده‌ای مانند گذاشتن دو یا سه پوشک اضافی بین پاهای کودک قابل رفع است.

پزشک متخصص برای درمان این بیماری با یک چرخش ساده پا، مفصل را در محل خود قرار می‌دهد که البته این کار پزشکان است و نباید آن را در منزل انجام داد.
قنداق کردن کودک باعث ایجاد اختلالات مفصلی خصوصاً مفصل لگن در کودک می‌شود

به نظر می رسد در جوامعی که نوزاد را قنداق می کنند، شیوع دررفتگی مادرزادی مفصل ران بیشتر است و در جوامعی که مادر، بچه را در پشت خود می بندد یا جلوی شکم خود آویزان می‌کند، این بیماری شیوع کمتری دارد.

این اختلاف احتمالا به علت نزدیک بودن و دور بودن ران های بچه، در دو نوع متفاوت بستن و حمل کردن اوست.

این بیماری، بیشتر مفصل ران چپ را گرفتار می کند و در دخترها، ۹ برابر پسران است.

بچه هایی که در زایمان اول متولد می شوند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند و در نوزادانی که موقع بارداری، در وضعیت برعکس معمول در شکم مادر قرار گرفته اند (یعنی سر به طرف بالا و پا به پایین) بیشتر است.

اگر اصرار به قنداق کردن نوزادتان دارید،…

- روی شکم و زانوهای کودک را سفت و محکم نبندید.

- زانوهای کودک را هم به هم نچسبانید، زیرا حالت طبیعی زانوهای نوزاد این است که از هم باز باشد. علاوه بر آن، اگر او را محکم نبندید، کودک می‌تواند ران‌هایش را از هم باز نگه دارد که این عمل از دررفتگی لگن او جلوگیری می‌کند.

- برای این‌که مطمئن شوید که کودک را خیلی سفت قنداق نکرده‌اید، باید بتوانید انگشت اشاره‌تان را به‌راحتی بین بدن وی و قنداق قرار دهید.

- بعدها هنگامی که طفل شروع به راه رفتن می‌کند، باید توجه کنید که کمربند لاستیکی که برای نگه داشتن شلوار و یا دامن وی به‌کار می‌برید، بیش از حد سفت نباشد و درست روی کمر او یعنی بین بالا تنه و زیر دنده‌ها بسته شود.

- بستن کمربند در قسمت بالاتر از کمر طفل، به‌ویژه اگر سفت هم باشد روی قفسه‌سینه فشار می‌آورد و مانع از تنفس عمیق کودک می‌شود.

- به‌طور کلی بهتر است برای دامن دختران و شلوار پسران به‌جای کمربند از بند شانه استفاده کنید.

 منبع : پزشکان بدون مرز