پوکی استخوان در بعضی افراد بیش از دیگران دیده میشود. تراکم و قدرت استخوان تحت تاثیر متغیرهای ژنتیکی و محیطی است. بطور معمول تراکم استخوان مردان بیش از زنان است پس زنان بیش از مردان دچار پوکی استخوان میشوند و این بیماری در افراد لاغر و در کسانی که در فامیل نزدیک خود سابقه پوکی استخوان دارند بیشتر دیده میشود.
مهمترین عواملی که زمینه ساز بروز استئوپروز یا پوکی استخوان هستند عبارتند از :
پیری
![]() پوکی استخوان استخوان سالم |
استخوان یک بافت زنده است و در درون آن سلول های مختلفی فعالیت میکنند. دسته ای از این سلولها بنام استئوبلاست Osteoblast مرتباً در حال استخوان سازی هستند و دسته ای دیگر بنام استئوکلاست Osteoclast وظیفه جذب استخوان را دارند. پس استخوان های بدن ما دائماٌ در حال جذب شدن و جایگزین شدن با مواد نو است.
در سنین جوانی استخوان بیشتر ساخته میشود تا جذب شود ولی حدوداً بعد از 35 سالگی به ازای موادی که از استخوان برداشته میشوند مواد کمتری جایگزین میشوند و این فرایند موجب میشود که بتدریج مقدار ماده تشکیل دهنده استخوان و در نتیجه تراکم و استحکام آن کاهش یابد. بعد از سنین جوانی و با افزایش سن، کل توده استخوانی بدن کاهش یافته و خطر شکستگی افزایش میابد. در سنین یائسگی شدت پیشرفت روند از دست دادن تراکم استخوان، به ناگهان زیاد میشود بطوریکه خانمها در ده سال اول یائسگی ممکن است نیمی از تراکم استخوان های بدنشان را از دست بدهند.
در کسانی که سابقه خانوادگی شکستگی دارند، افراد لاغر اندام و افراد با پوست خیلی روشن احتمال استئوپروز یا پوکی استخوان بیشتر است. نژاد آفریقایی استخوان های سفت تری تا نژاد سفید دارند.
کاهش دریافت کلسیم و ویتامین دی از طریق مواد غذایی، موجب پوکی استخوان میشود.
کسانی که کار پشت میز نشینی دارند و ورزش و فعالیت بدنی کمی دارند و کسانی که عادت به مصرف سیگار یا الکل دارند بیشتر مبتلا به پوکی استخوان و استئوپروز میشوند.
![]() رادیوگرافی یک ستون مهره در فرد با پوکی استخوان |
مصرف داروهای حاوی کورتیکوستروئید و مصرف هپارین و فنی توئین میتواند موجب پوکی استخوان شوند.در کسانی که به علت ابتلا به سرطان تحت شیمی درمانی هستند پوکی استخوان بیشتر دیده میشود.
در بیماری های زیر احتمال پوکی استخوان بیشتر است
منبع : ایران ارتوپدی
مهمترین اهمیت پوکی استخوان در عارضه اصلی آن یعنی شکستگی است. پوکی
استخوان در بیش از نیمی از افراد بالای 50 سال وجود دارد. نیمی از زنان در
طول عمر خود دچار شکستگی های ناشی از پوکی استخوان میشوند. از هر دو خانم با سن بالای 65 سال یکی دچار شکستگی ناشی از پوکی استخوان
میشود. این نسبت در مردان با همین سن یک به پنج است. شکستگی های ناشی از
پوکی استخوان بیشتر در ستون مهره، لگن، مچ دست و معمولاٌ بدنبال زمین خوردن
ایجاد میشوند. این شکستگی ها هر ساله مقادیر بسیار زیادی هزینه اقتصادی و اجتماعی
بر دوش دولت و مردم میگذارد. مهمترین عارضه پوکی استخوان
که بیشترین مشکلات را برای بیمار ایجاد میکنند شکستگی های لگن است. افراد
با شکستگی لگن اکثراً کسانی هستند که تا قبل از شکستگی بطور مستقل زندگی
میکرده اند ولی بسیاری از آنها بعد از شکستگی برای زندگی نیاز به کمک پیدا
میکنند. این بیماران تا ماهها بعد از شکستگی برای راه رفتن نیاز به عصای
زیر بغل یا واکر دارند و تقریباً یک سوم از آنها تا آخر عمر باید از واکر یا
عصای زیر بغل استفاده کنند. جدای از این مشکلات، شکستگی های ناحیه لگن
بدنبال پوکی استخوان سالانه مبالغ هنگفتی را به بودجه بهداشتی کشورها تحمیل
میکند. در توضیح اهمیت پوکی استخوان دانستن همین نکته کافی است که حدود یک سوم کسانی که به علت این بیماری
دچار شکستگی لگن میشوند در یک سال اول بعد از شکستگی میمیرند. و حدود یک
سوم آنها که زنده میمانند توانایی زندگی مستقل خود را از دست میدهند. تنها
یک سوم باقیمانده میتوانند به زندگی معمولی بازگردند. در
موارد پیشرفته پوکی استخوان، انحنای کمر افزایش یافته و بیمار قوز میکند. پوکی
استخوان در بسیاری اوقات در یک رادیوگرافی ساده دیده میشود. در این عکس
برداری، پزشک ممکن است با دیدن کم شدن خطوط داخل استخوان اسفنجی و یا دیدن
نازک شدن استخوان کورتیکال به وجود پوکی استخوان شک کند. وقتی پوکی استخوان
در رادیوگرافی قابل تشخیص است هنگامی است که بیش از سی درصد تراکم استخوان از دست رفته است. با
این حال رادیوگرافی ساده ابزار دقیقی برای سنجش میزان تراکم استخوان نیست. امروزه
برای سنجش تراکم استخوان بیشتر از روش Dual-energy X-ray DXA استفاده
میشود. در این روش که انجام آن حدود 15-5 دقیقه طول میکشد بیمار در معرض دوز های
پایینی از اشعه ایکس قرار میگیرد.
منبع : ایران ارتوپدی
افزایش انحنای ستون مهره در استئوپروز
به علت شکسته شدن مهرهتشخیص پوکی استخوان چگونه است
چه کسی باید تست تراکم استخوان بدهد
منبع :www.sportmedicine.ir |
پیش زمینه آسیب دیدگی رباط جانبی خارجی زانو ( LCL ) از اعمال کشش روی آن ناشی از اصابت ضربات به قسمت داخلی زانو یا ساق ناشی می گردد. میزان آسیب دیدگی این رباط نسبت به رباط جانبی داخلی زانو( MCL ) کمتر است چرا که اغلب پای مقابل مانع اصابت ضربات به قسمت داخل زانو می گردد. به هرحال این آسیب می تواند در زمانی که زانو باز و ساق در جلوی بدن قرار دارد مثل هنگام تکل زدن در فوتبال ایجاد گردد.
آناتومی کاربردی رباط جانبی خارجی زانو از انتهای تحتانی خارجی استخوان ران در بالا شروع و به سر استخوان نازک نی ( فیبولا ) در پائین اتصال می یابد. این رباط در زیر تاندون عضله دو سر رانی در پائین قرار دارد.
بیومکانیک ورزشی
رباط LCL زمانی که زانو باز می گردد سفت و کشیده شده و هنگامی که زانو بیش از 30 درجه خم می شود شل می شود. بر خلاف رباط جانبی داخلی که به منیسک داخلی اتصالاتی دارد رباط جانبی خارجی به منیسک خارجی اتصالی ندارد و از آن توسط لایه نازکی از چربی جدا می شود. رباط جانبی خارجی زانو در مقابل چرخش به داخل استخوانهای ساق مقاومت می کند و از سویی سبب استحکام مفصل زانو می گردد.
شرح حال
در بررسی آسیب احتمالی LCL مهمترین جزء توجه به مکانیسم ایجاد آسیب است. ضربه یا برخورد شدید در قسمت قدامی داخل ساق اغلب علت احتمالی آسیب رباط جانبی خارجی زانو است.
• شنیده شدن صدای « تق » و ایجاد مایع در مفصل چند ساعت بعد احتمال آسیب همراه به منیسک یا رباطهای صلیبی را مطرح می کند.
• در مورد آسیب یا جراحی قبلی زانو باید پرسیده شود.
• درباره شغل, سن, سبک زندگی جهت تصمیم گیری روش صحیح درمان باید سوال گردد.
• آیا دچار اختلال در حس یا حرکت قسمت داخل ساق بعد از صدمه شده است. ( از آنجا که عصب پرونئال در مجاورت این رباط است احتمال آسیب به آن وجود دارد ).
معاینه • معاینه فضای بالای کشکک برای بررسی تجمع مایع مفصلی ( supra patellar pouch ) درجه بندی آسیب LCL • درجه 1 : آسیب میکروسکوپی رباط که بادرد در هنگام اعمال فشار به داخل زانو خود را نشان میدهد شلی رباط نداریم. تصویربرداری درمان بازگشت به تمرین زمان بازگشت به تمرین به شدت آسیب بستگی دارد. توصیه می گردد یک برنامه بازتوانی کامل قبل از بازگشت به تمرین بر روی زانو صورت گیرد. پیشگیری اغلب موارد آسیب LCL اجتناب ناپذیر است. با این حال حفظ انعطاف پذیری و قدرت عضلانی مناسب در ساق و ران می تواند احتمال آسیب دیدگی را کاهش دهد.
• معاینه ساق از نظر خراشیدگی و ضایعات عمده نظیر شکستگی یا خونریزی.
• بررسی حساسیت در لمس مفصل
• انجام تستهای اختصاصی ارزیابی رباط LCL : اعمال فشار به داخل زانو در حالیکه زانو باز است و نیز در وضعیتی که زانو 20 درجه خم شده است.
• معاینه عصبی سطح زیر زانو
• بررسی و انجام تستهای ارزیابی منیسک ها و رباطهای صلیبی.
• درجه 2 : در این حالت فضای مفصلی زانو خارج بین 5/0 تا 1 سانتی متر باز می شود ( پارگی جزئی رباط ).
• درجه 3 : آسیب کلی رباط که با بازشدن فضای مفصلی در خارج به مقدار بیش از 1 سانتی متر خود را نشان می دهد.
• رادیوگرافی زانو برای رد شکستگی های احتمالی و یا دررفتگی ها و نیز برای رد تغییرات تخریبی مفصل همراه با آسیبهای مزمن قبلی.
• MRI روش استاندارد و ارجح برای تشخیص آسیب رباطی و منیسک زانو است.
• EMG و NCV برای رد آسیب عصب پرونئال شاید لازم باشد.
فاز حاد:• برای آسیب درجه 1 و 2 درمان پیشنهادی استراحت, سرما درمانی, فشار موضعی و بالا نگه داشتن عضو و عدم اعمال وزن بدن بر روی زانوی آسیب دیده است.
• برای آسیب درجه 3 جراحی لازم است. بازگشت به وضعیت تحمل وزن روی زانو امکان دارد به زمانی معادل 4 هفته وقت نیاز داشته باشد.فاز بهبودی: • درمان در جهت تمرینهای افزایش دهنده دامنه حرکت در مفصل زانو( دوچرخه سواری ) و تقویت عضله چهار سر رانی متمرکز می باشد.
بعد از بهبودی اولیه و اصلاح دامنه حرکت مفصل زانو ورزشکار باید قدرت عضلانی و حس عمقی مناسب را با ورزشهایی مثل دویدن بدست آورد. سپس به ورزش خاص خود بپردازد.
پیش آگهی داخل ساق اغلب علت احتمالی آسیب رباط جانبی خارجی زانو است.
• شنیده شدن صدای « تق » و ایجاد مایع در مفصل چند ساعت بعد احتمال آسیب همراه به منیسک یا رباطهای صلیبی را مطرح می کند.
• در مورد آسیب یا جراحی قبلی زانو باید پرسیده شود.
• درباره شغل, سن, سبک زندگی جهت تصمیم گیری روش صحیح درمان باید سوال گردد.
• آیا دچار اختلال در حس یا حرکت قسمت داخل ساق بعد از صدمه شده است. ( از آنجا که عصب پرونئال در مجاورت این رباط است احتمال آسیب به آن وجود دارد ).
عوارض • دردمزمن زانو
• ضعف عضله در اثردرد
• ناپایداری مفصل زانو
• آسیب عصب پرونئال
منبع :www.sportmedicine.ir
پیش زمینهمنظور از در رفتگی زانو این نیست که استخوان های دخیل در شکل گیری مفصل زانو از موقعیت آناتومیک نرمال خود در محل مفصل خارج شده و شکل مفصل تغییر کند. استخوان ها در محل مفصل توسط رباط ها به یکدیگر اتصال دارند. در زانو نیز استخون های ساق ( درشت نی و نازک نی ) توسط چندین رباط به استخوان ران اتصال دارند و این رباط ها سبب پایداری مفصل زانو و حفظ شکل و کارکرد آن می شوند. در دررفتگی زانو این رباط ها پاره شده واستخوان های ساق نسبت به استخوان ران درمحل مفصل زانو جابجا شده و زانو دچار تغییر شکل و ناپایداری می شود.
علل دررفتگی زانو• دررفتگی زانو نادر است و معمولا در زمینه ضربات شدید وارده به زانو رخ می دهد.
• افتادن روی زانو از علل مهم است .
• صدمات ناشی از تصادفات رانندگی نیز از علل مهم است .
• معمولا اعمال نیروی شدید یا پر سرعت به زانو سبب دررفتگی آن می شود.
• در زانوی جابجا شده ( در رفته ) امتداد مستقیم بین ران و ساق از بین می رود و زانو دچار تغییر شکل شده است.
بیومکانیک ورزشی
مکانیسم آسیب به سر در ورزش هایمختلف متفاوت است . مکانیسم احتمال آسیب دیدگی شامل نیروهای فشارنده ( اصابت ضربه به سر سبب آسیب مغز در محل مورد اصابت ناشی از فشرده شدن مغز درآن ناحیه ) یا نیروی کششی وارده به سر ( سبب آسیب مغز در سمت مقابل جهت کشیده شده سر ) و یا نیروی چرخشی اعمال شده روی سر ( مثل پرتاب شدن از روی موتور وغلت زدن ) . تمام مکانیسم های ذکر شده سبب تغییر درخونرسانی – کارکرد و نیازبه انرژی مناطق خاصی از مغز شده و سبب اختلال عملکرد بخش صدمه دیده می شوند.
|
شرح حال• معمولا بدنبال ضربه به سر و آسیب مغزی حالت بهت زدگی و گیجی در فاز حاد وجود داشته است.
• امکان دارد فرد نتواند به سوالات ساده پاسخ بدهد یا با تاخیر جواب دهد و حالت هیجانی متغییری را تجربه کند .
• بسیاری از ورزشکاران بدنبال ضربه دچار سر درد می شوند.
• امکان دارد علائم بینایی مثل تاری دید ، دوبینی یا جرقه های بینایی وجود داشته باشد.
• امکان دارد فراموشی زمان قبل از ضربه یا بعد از آن وجود داشته باشد و فرد مکانیسم صدمه به سر را به خاطر نیاورد. که البته این فراموشی فقط زمان اندکی قبل از صدمه و زمان متغییری بعد از صدمه را شامل می شود.
معاینات و بررسی های لازم
• انجام عکس رادیوگرافی برای بررسی هرگونه شکستگی احتمالی در زانو لازم است که انجام شود.
• بررسی نبض : آسیب عروق درناحیه زانو بدنبال دررفتگی زانو شایع است و پزشک حتما باید نبض را بررسی کند چراکه عروقی که به ساق پا خون می دهند از ناحیه پشت زانو عبور می کنند.
• در برخی موارد انجام آنژیوگرافی یا سونوگرافی داپلر برای بررسی سلامت عروق پا لازم است.
• بررسی اعصاب پا : امکان دارد بدنبال دررفتگی زانو اعصابی که به زانو و بدنبال آن ساق و پا می روند و حس و حرکت پا را تامین می کنند دچار صدمه دیدگی شوند. پزشک باید حتما حرکات پا مثل بالا آوردن و پائین آوردن پا در محل مچ و چرخاندن پا به داخل و خارج در محل مچ پا را تست کند همچنین می بایست حس پا و ساق را بررسی کند. بی حسی در این نواحی صدمه به آسیب را متحمل می سازد.
درمان
درمان در خانه :
این آسیب نباید در خانه درمان گردد و باید به سرعت به بیمارستان مراجعه شود می توانید آب سرد یا یخ را روی محل صدمه دیده قرار داده تا درد و تورم کاهش یابد و به پزشک مراجعه شود.درمان طبی :
جا اندازی : پزشک این امر را انجام خواهد داد .
بی تحرک سازی : برای جلوگیری از صدمات بیشتر و کمک به تسریع بهبودی هم زانو توسط یک آتل یا یک وسیله بی تحرک سازی دیگر تحت حمایت قرار می گیرد چرا که خم شدگی زانو می تواند به صدمه بیشتر منجر گردد.
ارجاع : از آنجا که دررفتگی زانو معمولا با پارگی های متعدد رباطی همراه است معمولا پس از کاهش تورم بیمار باید به یک اورتوپد یا جراح زانو جهت انجام جراحی ترمیمی رباط ارجاع گردد.
پیش گیری
• تلاش برای جلوگیری از ایجاد صدمات شدید به زانو در ورزش ( استفاده از زانوبند در ورزش های پر خطر )
• اجتناب از حرکاتی مثل پریدن از ارتفاع زیاد روی سطوح سخت .
پیش آگهی
• به طور کلی این آسیب دیدگی بسیار جدی محسوب می شود.
• اغلب صدمات ناشی از این آسیب نیاز به جراحی دارد.
• صدمه به شریان ( سرخرگ ) در 32 – 21 % موارد رخ می دهد که نیاز به جراحی فوری دارد .
• بعد از جراحی نتیجه معمولا خوب است و زانو در اغلب موارد حرکات نرمال خود را باز می یابد.
عارضه
• ناپایداری زانو
• درد مزمن که در 46 % موارد ایجاد می شود.
منبع :www.sportmedicine.ir