حرکات غیر فعال آزاد در توانبخشی

پیش زمینهحرکات غیر فعال آزاد از حرکات مهم در توانبخشی و ورزش درمانی است و در آن حـرکت در دامـنـه کامل مفصل و بدون هیچ محدودیت به راحتی انجام می شود    موارد استفاده - در موردی که بیمار قادر نیست بخش یا بخش هایی از بدن خود را حرکت دهد ( بیهوشی ، فلجی ، التهاب ها و … )‌ جهت کاهش عوارض بی حرکتی ، جلوگیری از چسبندگی مفصلی ، افزایش جریان خون و بهبود تغذیه غضروفی ، کمک به روند ترمیم و … اعمال می شود.  - در ارزیابی بیماران جهت تشخیص محدودیت حرکتی ، ثبات مفاصل و …  - جهت آموزش نحوه انجام حرکت به بیمار  - قبل از حرکات کششی مناسب است. محدودیت های حرکات غیر فعال آزاد   ٭ هنگامی که عضله عصب دارد و بیمار هوشیار است انجام آن سخت است.  ٭ این حرکات از آتروفی جلوگیری نمی کند.   نحوه انجام حرکت  ٭ بیمار در دو وضعیت راحت و مناسب قرار گرفته و درمانگر در جای مناسب نسبت به بیمار قرار گیرد ( مکانیک مناسب جهت انجام حرکت )  ٭ منطقه مورد نظر فاقد پوشش محدود کننده باشد ( لباس تنگ ) و برای انجام حرکت ، منطقه نزدیک به مفصل نگه داشته شود.  ٭ نقاط آسیب دیده ( مثل شکستگی ) باید حفاظت شده و در دامنه حرکتی درد نباشد.  ٭ حرکت 5 تا 10 مرتبه نرم و ریتمیک انجام می شود و با نیروی خارجی انجام می شود.  ٭ ترتیب انجام حرکت مشخص باشد ( از پایین به بالا در اختلالات سیاهرگی )  ٭ به علائم حیاتی توجه شود و تغییرات حاصل از حرکت ثبت شود.

منبع :www.sportmedicine.ir

انواع حرکت در ورزش درمانی

٭ حرکات غیر فعال ( انجام حرکت توسط نیروی خارجی و بدون انقباض عضله بیمار )           ـــ غـیـر فـعـال آزاد ( حـرکت در دامـنـه کامل و بدون هیچ محدودیت به راحتی انجام می شود )            ـــ غـیـر فـعال فشاری ( حرکت فراتر از دامنه حرکتی که با فشار انجام می شود و با رفع فشار بر میگردد )            ـــ  کشش غیر فعال      ٭ حرکات فعال  ( انجام حرکت توسط انقباض عضله بیمار )       ـــ فـعـال آزاد ( حرکت در دامنه کامل حرکتی بدون هیچ محدودیت توسط انقباض عضله بیمار انجام می شود ) بدون نیروی خارجی        ـــ فعال کمکی ( در بخشهایی از حرکت در یک دامنه حـرکـتـی کـه نـاتـوانی وجود دارد به بیمار کمک می شود )       ـــ فعال مقاومتی ( در یک دامنه حرکتی ، جهت تقویم عضله مقاومتهایی مـثــل وزنه و فنر اعمال می شود )         ـــ فعال مقاومتی  کـمـکـی ( همـراه بـا مقاومت اعمـال شده در حرکت ، در بخشهای ضعیف دامنه حرکتی به بیمار کمک می شود ) منبع :www.sportmedicine.ir

حرکت فعال مقاومتی در توانبخشی ورزشی

پیش زمینهانقباض پویا و ایستا در مقابل نیروی خارجی مقاومت می کند. اگر در حین انقباض عضله مقاومت اعمال شود بعد از مدتی قدرت عضله و پس ا‌ز آن پاسخ قلبی – عروقی و سپس تحمل افزایش می یابد.

موارد استفاده تمرینات  فعال مقاومتی  
٭  افزایش قدرت : همراه با مقاومت خارجی ما افزایش حجم داریم 
٭  افزایش تحمل : تکرار زیاد با مقاومت کم ( در مدت طولانی ) . تحقیقات نشان داده که با افزایش قدرت عضلانی ، تحمل عضلانی هم افزایش یافته است . 
٭  افزایش توان : معیار عملکرد عضله ( کار انجام شده در واحد زمان ) . انجام تمرینات مقاومتی با فواصل زمانی معین ، باعث افزایش توان می شود. 

تمرینات گوناگون از توان 
٭ توان بی هوازی ( استانه لاکتاک ) پر شدت در مدت کم 
٭ توان هوازی Vo2max کم شدت در مدت زیاد

موارد عدم استفاده از تمرینات مقاومتی٭  التهاب : مفصل یا عضله ملتهب باشد باعث تشدید می شود. 
٭  ‌درد : اگر درد در همان هنگام تمرین یا 24 ساعت بعد زیاد شود تمرین متوقف می شود.

اصول مورد توجه در انجام حرکات فعال
٭  حرکات به صورت نـرم و ریتمیـک انـجـام می شود تـا فـشـار ناگهانی به مفاصل و عضلات وارد نشود . 
٭  وضعیتهای شروع حرکت باید طوری انتخاب شود که کار عـضـلـه آسـان و تعادل بیمار حفظ شود ( خوابیده ، نشسته و ایستاده )
٭  تـمـریـنـات بـایـد از مرحله ضعف شدید تا مرحله استفاده کامل از عضو ، بتدریج پیشرفت داده شود .
٭  حرکات فعال بـایـد بیشترین دامـنـه حـرکـتـی مـمـکن در مـفصل را در بر گیرند .

منبع :www.sportmedicine.ir

حرکات کششی پیشگیرانه در محل کار

پیش زمینهآیا شما زمان زیادی را پشت میز کار خود می گذرانید؟ برای جلوگیری از بروز ناراحتی و خستگی، هر 20 تا 30 دقیقه، زمان کوتاهی را به حرکات کششی اختصاص دهید. پس از انجام این حرکات و رسیدن به آرامش و تمرکز می توانید کار خود را سریعتر و با حداقل اشتباه انجام دهید. دقت کنید که از کشش بیش از حد اجتناب کنید. با انجام این حرکات نباید احساس درد کنید بلکه این حرکات آرام باید در شما احساس خوبی ایجاد نمایند. کشش انگشتاناگر در اداره زمان زیادی را به نوشتن و یا تایپ کردن می گذرانید، از کشش انگشتان دست شروع کنید.  در حالی که دست خود را در راستای مچ نگاه داشته اید، انگشتان دست را تا زمانی که در آنها احساس کشش کنید ، از یکدیگر جدا کرده و صاف نگه دارید. این وضعیت را به مدت 10 ثانیه حفظ کنید. سپس انگشتان خود را خم نموده و دست و مچ خود را در همین حالت به مدت 10 ثانیه نگاه دارید.  عضلات خود را شل کرده و تمرین را دوباره انجام دهید. کشش عضلات پشت بازویک دست را بالا برده و آن را پشت بدن قرار دهید به طوری که بازو در کنار گوش قرار گیرد.  آرنج را به آرامی با دست مخالف نگاه داشته و آن را به سمت پشت سر بکشید .  دست خود را به عضلات میانی پشت بدن برسانید، تا زمانی که کشش آرامی را احساس کنید. این وضعیت را به مدت 10 ثانیه حفظ کنید. عضلات خود را شل نموده و تمرین را با دست مخالف تکرار نمایید. کشش بازوها و شانه هادست ها را از بدن دور کنید تا شانه ها و بازوها کشیده شوند.  انگشتان را به هم بچسبانید و کف دست را به سمت بیرون بچرخانید. بازوها را به سمت جلو صاف نگه دارید.  این وضعیت را به مدت 10 تا 20 ثانیه حفظ کنید.  عضلات خود را شل نموده و تمرین را 2 تا 3 بار دیگر انجام دهید. تو دادن چانه  تو دادن چانه، عضلات سفت گردن و شانه را از حالت خشکی درمی آورد.  ابتدا صاف بنشینید. در حالی که پشت خود را صاف نگاه داشته اید.  چانه را سمت قفسه سینه بکشید تا در پشت گردن کششی احساس نمایید.  5 تا 10 ثانیه این وضعیت را حفظ نمایید.  عضلات را شل کرده و به حالت اول بازگردید.  2 تا 3 بار این تمرین را انجام دهید. بالا انداختن شانه هابالا انداختن شانه ها با هدف تقویت عضلات گردن ، شانه ها و نیز عضلات بالایی پشت انجام می شود.  به آرامی شانه ها را به سمت گوشها بالا بیاورید.  3 تا 5 ثانیه این وضعیت را حفظ کنید، سپس شانه ها را به سمت عقب و پایین بچرخانید.  عضلات خود را شل کنید و تمرین را 5 تا 10 بار تکرار نمایید. کشش عضلات پشت این کشش برای عضلات میانی و پایینی پشت است.  روی یک صندلی، به صورت صاف بنشینید به طوری که فاصله اندکی میان پشت شما و صندلی وجود داشته باشد.  در حالی که صورت رو به جلو است، پای راست را روی پای چپ قرار دهید.  دست چپ را روی زانوی راست قرار دهید و در حالی که به آرامی سر و شانه های خود را به سمت راست می چرخانید، به آهستگی پای راست را به سمت چپ بکشید.  این چرخش را ادامه دهید تا عضله پشتی شانه راست خود را ببینید. از وارد کردن فشار یا چرخش اضافی اجتناب کنید.  چرخش را تا زمانی ادامه دهید که کشش خوب و ملایمی را در پشت خود احساس کنید. این وضعیت را 10 تا 15 ثانیه حفظ کنید.  عضلات را شل کرده و تمرین را برای طرف دیگر بدن انجام دهید. کشش عضلات قفسه سینهاین تمرین باعث کشش عضلات قفسه سینه، عضلات بالایی پشت و همچنین عضلات پشت گردن می شود. انگشتان را به یکدیگر قفل کرده و دستها را پشت سر قرار دهید . آرنج ها را تا حد توان به سمت پشت بکشید.  به استخوان های کتف فشار وارد کنید تا در عضلات خود احساس کشش کنید.  این وضعیت را به مدت 20 ثانیه حفظ کنید.  عضلات را شل کرده و تمرین را دوباره را انجام دهید. کشش عضلات اطراف گردنبرای کشش عضلات جانبی گردن، صاف نشسته و مستقیم به روبه رو نگاه کنید.  سرخود را به یک طرف خم کنید در حالی که گوش را تا جای ممکن و به آرامی به سمت شانه نزدیک می کنید.  این وضعیت را به مدت 10 تا 15 ثانیه حفظ کنید. سپس سر را به وضعیت عادی و موقعیت مستقیم بازگردانید. این تمرین را 3 تا 5 بار برای هر طرف انجام دهید. چرخش سربرای کشش عضلات جانبی و عضلات پشت گردن و نیز عضلات بالایی پشت، ابتدا صاف بنشینید و به آرامی سر را چرخانده، به یک طرف نگاه کنید تا زمانی که چانه به موازات شانه قرار گیرد.  دقت کنید که شانه ها صاف باشند.  این وضعیت را به مدت 5 تا 10 ثانیه حفظ کنید.  به وضعیت اول باز گردید و عضلات را شل کنید.  این تمرین را 2 بار برای هر طرف گردن انجام دهید. ترجمه: زهرا بهمن پور منبع: www.mayoclinic.com

آسیب و در رفتگی شانه

پیش زمینهمنظور از جابه جایی یا همان دررفتگی شانه خارج شدن سر استخوان بازو از حفره، مفصلی شانه می باشد که نسبت به افراد عادی در ورزشکاران بشدت شایع است و از علل شایع درد شانه در ورزشکاران است. مفصل شانه شایعترین مفصل بدن است که دچار در رفتگی و جابجایی میگردد. 96% موارد جابجایی در اثر ضربه ایجاد می شوند.جابجایی شانه می تواند به سمت جلو، بالایا پائین یا عقب باشد که در 85% موارد سر استخوان بازو به سمت جلو جابه جا می گردد.جابه جایی شانه 50-45% از موارد جابه جایی مفاصل بدن را تشکیل می دهد.آناتومی کاربردی مفصل شانه از قرارگیری سربزرگ استخوان بازو داخل حفره گلنوئید استخوان کتف بوجود می آید این مفصل توسط کپسول مفصلی پوشیده می شود. حفره مفصلی شانه توسط دو لایه عضلات سطحی و عمقی پوشیده می شود لایه عمقی را عضلات گرداننده شانه ( Rotator cuff ) می سازند که 4 عضله کوچک می باشند که سبب چرخش به داخل و خارج مفصل شانه می شوند و مفصل را از اطراف حمایت هم می کنند. تاندونهای این عضلات با کپسول مفصل شانه در هم می آمیزند. لایه سطحی را عضله دلتوئید تشکیل می دهد بیومکانیک ورزشی هر نیروی وارده در ورزش به مفصل شانه امکان دارد منجر به  در رفتگی شانه شود.میزان ریسک بروز این مسأله در صورت وجود سابقه قبلی در رفتگی یا شلی مفصلی افزایش می یابد. در بهم خوردن شدید در ورزش ریسک این مسأله زیاد است. بطور کلی هر نوع ورزشی که در آن در سرعت بالا ناگهان سرعت کم شده و نیرو به بازو منتقل شود احتمال دررفتگی زیاد است مثل دوچرخه سواری، شیرجه. شرح حال بطور معمول با شرح حال می توان نوع دررفتگی را براحتی مشخص نمود. تعیین نوع دررفتگی با پرسیدن وضعیت دست هنگام ضربه براحتی شناسایی می گردد. معمولاً دررفتگی به جلو هنگامی رخ میدهد که دست و آرنج باز و بازو به خارج چرخیده و دور از بدن است مثل هنگامی که با دست روی زمین می افتیم. دررفتگی به سمت عقب با اعمال نیرو از روبرو در حالیکه دست در کنار بدن و به سمت داخل چرخیده است رخ می دهد. چنانچه فرد بعد از تشنج یا شوک الکتریکی آمده است حتماً‌ باید به دررفتگی خلفی مشکوک شد. دررفتگی به سمت پائین نادر است.سابقه دررفتگی قبلی پرسیده شود که داشته یا خیر. معاینه چنانچه دررفتگی وجود داشته باشد فرد درد شدیدی دارد و ممکن است نتوان مفصل را حرکت داد. در دررفتگی قدامی می توان سر بازو را لمس نمود و دامنه حرکات کاهش دارد. بخصوص در حرکت به خارج ( abduction ) و چرخش به داخل ( internal rotation ) . فرد معمولاً بازو را در حالت کمی دور از بدن و چرخش به خارج نگه می دارد.  دررفتگی به عقب تشخیص مشکلتری از قدامی دارد. بازو معمولاً‌ در وضعیت چرخش به داخل و در کنار بدن می باشد. دامنه حرکات کاهش یافته است بخصوص در حرکت چرخش به خارج و به سمت جلو.معاینه کامل عصبی عضلانی بایدصورت گیرد. تصویربرداریرادیوگرافی:  نمای Anteroposterior : به بیمار می گوئیم ْ45-30 خم شود بطوریکه استخوان کتف وی موازی کاست رادیوگرافی قرار گیرد. این سبب می گردد که یک عکس AP در صفحه استخوان کتف گرفته شود در حالت نرمال یک فضای خالی بین سر بازو و حفره گلنوئید قرار دارد که در حالت در رفتگی این فضا وجود ندارد. چنانچه عکس AP در صفحه بدن گرفته شود امکان دارد دررفتگی های خلفی را نشان ندهد. نمای طرفی ( lateral )  :نمای AP نشان می دهد دررفتگی داریم یا خیر. اما نمای طرفی جهت آن را که به جلویا عقب می باشد را نشان می دهد. ام ار آی: در افراد مسن یا میانسال که احتمال پارگی رباطهای عضلات چرخاننده شانه بدنبال جابجایی شانه زیاد است چنانچه دامنه حرکات بهبود نیابد یا درد رفع نگردد MRI برای تشخیص آسیب این رباطها لازم است. چانچه گادولینیوم MRI انجام شود بهتر است. درمان  فاز حاد:بعد از جا انداختن باید دست به مدت 3-1 هفته توسط بانداژ بی حرکت باشد. در این مدت فرد باید تمرین های دامنه حرکتی را برای مفاصل آرنج – مچ دست و دست انجام دهد.درمان جراحی معمولاً‌ برای ورزشکارانی که نیاز زیاد به استفاده از اندام فوقانی در ورزش خاص خود دارند توصیه می گردد و در افراد معمولی نیازی نیست.  فاز بهبودی:  بعد از دوره بی حرکت سازی حرکات غیر فعال شانه شروع می گردد ( حرکات توسط فرد دیگر ) در افراد پیر بعد از 1 هفته بی حرکتی باید حرکات غیر فعال شروع شوند زیرا افراد مسن مستعد خشکی مفصل هستند. هدف از این حرکات دستیابی به چرخش به خارج 30 درجه و جلو آوردن دست به میزان 90 درجه در سه هفته اول و دستیابی به 40 درجه چرخش به خارج و بالا آوردن دست تا 240 درجه در سه هفتم دوم است. درمان جراحی در مورد ورزشکارانی که در این فاز ناپایداری علامتدار مفصلی را نشان می دهند انجام می گیرد.  فاز نگهدارنده:  در این فاز تقویت عضلات گرداننده شانه با اعمال وزن و حرکات فیزیوتراپیک صورت می گیرد. شنا کردن یک ورزش عالی برای این منظور می باشد. بازگشت به تمرینات  • نباید تا زمان رفع کامل علائم و محدودیتهای حرکتی مفصل شانه بعد از در رفتگی به رقابت بازگشت که این امر معمولاً دو الی سه ماه زمان نیاز دارد. عوارض  • آسیب عروقی _ عصبی در ناحیه بازو و بدنبال دررفتگی • آسیب عضلانی همراه عضلات ناحیه بازو  • عوارض ناشی از شکستگی در همراهی شکستگی و در رفتگی شانه •استعداد به در رفتگی های مکرر : به خصوص در افراد زیر 18 سال چنانچه یک بار در رفتگی قدامی رخ دهد بسیار مستعد به بروز مجدد آن هستند و چنانچه این امر سه الی چهار بار تکرار گردد نیاز به جراحی برای پایدار کردن مفصل شانه داریم. پییش آگهی  سن بروز این آسیب مهمترین فاکتور بیان کننده بروز مجدد است. افراد جوان بیشتر مستعد بروز مجدد می باشند. اگر در دوران نوجوانی رخ دهد احتمال بروز مجدد تا 90% می رسد در افراد بالای 40 سال ریسک بروز مجدد 15-10% می باشد.اغلب بروزهای مجدد در عرض 2 سال اول بعد از آسیب اولیه رخ می دهد. منبع :www.sportmedicine.ir