اصول اولیه فیزیوتراپی و توانبخشی آسیب های ورزشی

 بروز آسیب ها و صدمات در ورزش اجتناب ناپذیرند ، اما خوشبختانه این حوادث به ندرت تحدیه کننده ی حیات اند . تاثیر مهم این آسیب ها بر کارایی و توانایی ورزشکار در انجام تمرینات و شرکت در مسابقات است و هدف  اصلی در باز توانی , بازگرداندن ورزشکار به شرایط انجام ورزش و امید کسب مدال در مسابقات است .

روند کار توان بخشی در طب ورزشی به صورت تهاجمی بوده که هدف نهایی آن بهبود هرچه سریعتر ورزشکار و توانای انجام فعالیتهای ورزشی به شرط سلامتی کامل فرد می باشد .

اهداف کوتاه مدت در برنامه های توانبخشی عبارتند از :

1) انجام اقدامات و کمکهای اولیه پس از بروز حادثه در جهت کاهش و یا جلوگیری از پیشرفت  صدمات وارده به خصوص ادم ( تورم ) که از موثرترین و مهمترین اقدامامات اولیه می باشد

2) جلوگیری ازایجاد زیاد و یا تقلیل حس آن

3) بازگرداندن دامنه حرکات مفصلی ( Range of Motion )

4) بازگرداندن و یا تقویت قدرت ، تحمل و توانایی عضلانی

5) برقراری مجدد سیستم ارتباطی  عصبی ، عضلانی تا حد امکان

6) پیشرفت در حفظ تعادل (Coordination)

7) حفظ تناسب ارتباط سیستمهای قلبی-ریوی

8) ایجاد هماهنگی و تناسب بین عملکرد های متوالی و یا همزمان ورزشکار (Plyometric)

 - کنترل تورم سریعا" پس از ایجاد آسیب شاید به تنهایی مهمترین جنبه در توانبخشی آسیبهای ورزشی است .اگر تورم درمراحل ابتدایی و حاد آسیب کنترل شود ، زمان مورد نیاز برای انجام فیزیوتراپی و توانبخشی فرد به طور قابل ملاحظه ای کاهش می یابد .

هدف از فیزیوتراپی و بازتوانی ورزشی باز گرداندن ورزشکار پس از اقدامات پزشکی به سطحی از آمادگی است که قبل از آسیب و صدمه ورزشی داشته است.

این مسئله با دو رویکرد انجام می‏شود:

1.      پیشگیری از کاهش آمادگی بدنی عمومی ورزشکار

2.      بازتوانی محل آسیب دیده تا از آتروفی و ضعف عضلانی، خشکی مفاصل، محدودیت حرکتی و آسیبهای ثانویه در مفصل و عضلات، جلوگیری شود و عضو آسیب دیده به حالت اولیه برگردد.

 انجام بازتوانی و رسیدن به اهداف فوق نیازمند به تشخیص دقیق توسط پزشک و برنامه ریزی و همکاری کامل پزشک و فیزیوتراپ می باشد.

در ارائه برنامه های فیزیوتراپی و توانبخشی ورزشی به نکات زیر باید توجه شود :

1.      برنامه توانبخشی انحصاری و فردی باشد.

2.      از وسایل تخصصی و گران قیمت بدون ضرورت استفاده نشود.

3.      افزایش و بهبودی سیر درمان در هر جلسه ثبت شود.

4.      بعد از افزایش قدرت به انعطاف پذیری، سرعت، توان و استقامت نیز تاکید شود.

5.      الگوهای مهارتی خاص از تمرینات ساده به سمت تمرینات پیچیده باشد.

6.      بعد از تقویت منفرد عضلات، تمامی عضلات عضو آسیب دیده تقویت شود.

7.      علاوه بر عضو آسیب دیده بر حفظ قدرت و توان عضو قرینه توجه شود .

8.        به نوع رشته ورزشی و کاربردهای خاص ورزشکار از عضو آسیب دیده دقت بیشتری شود

منبع :www.sportmedicine.ir

کفش ورزشی

انتخاب کفش مناسب برای هر ورزش می تواند گیج کننده باشد. هر ورزشی بر حسب نیازهای خودش نوع خاصی از کفش را لازم دارد. کفشهای ورزشی پای ورزشکار را در مقابل استرسها و فشارهای گوناگونی که طی ورزش به پا اعمال می گردد محافظت و از بروز صدمات پا در ورزشکاران جلوگیری می کند. چنانچه بیش از 3 جلسه در هفته ورزش می کنید نیاز به کفش خاص آن رشته ورزشی دارید و در موارد کمتر از 3 بار در هفته نیازی به تهیه کفش خاص ندارید و با کفش های عادی که در آنها احساس راحتی می کنید می توانید به آن ورزش بپردازید.کفش های ورزشی خاص رشته های ورزشی از نظر وزن، پهنا، کف کفش، نوع مواد بکار رفته در آنها ، الگوی بند کفش و میزان راحتی و نرمی با یکدیگر تفاوت دارند. کفش رشته های ورزشی کفش های دویدن : کفش های مخصوص دویدن باید سبک باشند و کف نرمی داشته باشند تا در هر بار اصابت پا به زمین فشار وارد  بر کف پا را جذب کنند. از سویی این کفش ها باید با پهنای کف پا تناسب داشته باشند مثلاً ورزشکاری که پای پهن دارد نباید از کفش های نوک باریک استفاده کند. کفش های پیاده روی : کفش های پیاده روی نسبت به کفش های دویدن نسبتاً سفت تر می باشند. کفش های بسکتبال : کفش های مخصوص بسکتبال یک کف سفت و ضخیم دارند و با لبه های جانبی بلند یک حمایت جانبی از سمت داخل و خارج مچ پا می کنند و این امر فرد را از آسیب دیدگی ورزشی طی حرکات ناگهانی به چپ و راست مصون می دارد. کفشهای تنیس و سایر ورزشهای راکتی : این کفشها معمولاً دارای میخ های کفش در ته کفش می باشند.  لازم است هر شخصی بر اساس نوع رشته ورزشی، میزان راحتی و قیمت کفش نوع خاصی از آن را انتخاب کند. کفشی که دقیقاً اندازه پا باشند نقش بسیار مهمی در کاهش صدمات ورزشی دارد، این امر بخصوص در دو میدانی بارزتر است. هنگام خرید کفش به چه نکاتی توجه کنیم• در هنگام عصر به خرید کفش اقدام کنید چرا که بخاطر تورم نسبی پا اندازه پا در بیشترین حد است و در آینده دچار تنگی کفش نخواهید شد. • شماره دقیق کفش خود را بدانید، توجه داشته باشید که با افزایش سن شما شماره کفش هم افزایش می یابد. • چنانچه از کفی کفش استفاده خواهید کرد از یک نوع کفی در هر دو کفش استفاده کنید. • در هنگام خرید هر دو کفش را پوشیده و با آن راه بروید و راحتی و حمایت جانبی آنها را بسنجید. • کفش را طوری انتخاب کنید که حدود 5/0 اینچ بین نوک پا و جلوی کفش فاصله خالی وجود داشته باشد. • به کف کفش توجه کنید که لغزنده نباشد تا در هنگام ورزش دچار لغزش و سرخوردن نشوید. • به قوس داخل کف کفش توجه داشته باشید، افراد بر سه دسته اند، آنهایی که قوس پای افزایش یافته و بلند دارند و آنها که کف پای صاف و قوس کف پای کاهش یافته دارند و افراد با قوس پای طبیعی. افرادی که قوس پای کاهش یافته دارند در هنگام دویدن و راه رفتن نوک پا را به سمت خارج ساق قرار می دهند و دچار خوردگی سمت داخل کف کفش می شوند و لازم است از کفش های دارای حمایت جانبی خوب استفاده کنند. افرادی که دارای قوس داخل پای افزایش یافته اند در هنگام دویدن و راه رفتن پای خود را به سمت داخل قرار می دهند و دچار خوردگی سمت خارج کف کفش می شوند و لازم است از کفش های نرم و انعطاف پذیر استفاده کنند.

چه موقع کفش باید تعویض گرددلازم است پس از استفاده کافی کفش ورزشی تعویض گردد هرچند شاید ظاهر خوبی داشته باشد چرا که دیگر حمایت کافی را از پای شما بعمل نخواهد آورد. لازم است چنانچه کف کفش سائیده شده یا دچار درد در پا شده اید کفش را تعویض کنید.

میانه کفش پس از 600 مایل دویدن یا حدود 600 ساعت استفاده دچار فرسودگی و عدم کارایی حمایتی و ضربه گیری می شود و لازم است که کفش تعویض گردد. به اسم های تجاری توجه نکنید بر اساس قاعده و متناسب با نیاز ورزشی و فیزیک بدنی خود کفش مناسب را تهیه کنید.

 منبع :www.sportmedicine.ir

گرما و سرما درمانی راهی برای تسکین دردهای روماتیسمی

آیا چیزی هست که بتوان برای کاهش درد و رنج بیماری آرتریت انجام داد؟
شاید شما هم شنیده اید درمان گرم و سرد می تواند به تسکین دردهای روماتیسمی کمک کند و تعجب کنید که اینکار ارزش امتحان کردن را دارد.
بسیاری از پزشکان روماتولوژی هر دو روش گرما درمانی و سرما درمانی را برای کاهش التهاب و کمک به تحمل درد و رنج ناشی از آرتریت پیشنهاد می دهند. با یک سعی و خطا شما می توانید روش بهتر را انتخاب کنید .

سرما و یا گرما چگونه به بیماری آرتریت کمک می کنند؟
سرما یا گرما باعث تحریک نیروی درونی بهبود بخش بدن می گردد . برای مثال گرما باعث گشاد شدن رگ های خونی ، تحریک گردش خون و کاهش اسپاسم عضلانی می شود . به علاوه گرما احساس درد را تغیر می دهد . شما می توانید از گرمای خشک مانند هیتر ها و همچنین گرمای تر مانند حمام گرم استفاده کنید .
در نقطه مقابل کمپرس سرد باعث کاهش جریان خون به وسیله تنگ کردن رگ های خونی می گردد. شاید در ابتدا سرما مطلوب نباشد اما با بی حس کردن سبب کاهش درد می گردد .

بهترین دما در گرما درمانی بیماری آرتریت کدام است ؟
وقتی از گرمای تر استفاده می کنید مطمئن شوید دما به قدری زیاد نباشد که موجب سوختگی پوست شما گردد . دمایی را بیابید که مطلوب بدن شما باشد چه از حمام استفاده کنید و یا از آب های گرم معدنی و یا غیره .
یک گرما درمانی مرطوب به مدت حداقل ۱۵ دقیقه قبل از و رزش و بعد از آن مفید است . همچنین شما می توانید هر زمان در طول روز که دوست دارید برای کاهش درد از این روش استفاده کنید .
در روش گرما درمانی می توانید از روش های زیر برای درد های آرتریت استفاده کنید :
• بسته ها و یا کمربند های گرمایی موجود در داروخانه ها
• استخر آب گرم
• ترکیب درمانی پارافین و روغن معدنی
• حمام گرم
• دوش گرم
• جکوزی گرم و یا وان حمام داغ
• پارچه و یا حوله گرم

آیا حمام گرم و یا آب های گرم معدنی کمکی برای درد های آرتریت هستند ؟

بسیاری از مردم که از درد های آرتریت رنج می برند در یافته اند که حمام گرم و یا آب های گرم معدنی راه خلاصی از دردها می باشد . گرمای مرطوب آسودگی ماهیچه ها را افزایش داده ، باعث جریان یافتن خون بیشتر به محل درد شده و اسپاسم و سختی عضلات را از بین می برد . ولی اگر فشار خون بالا و یا بیماری های قلبی دارید و یا اگر باردارید از آب حمام داغ یا آب گرم معدنی خودداری کنید.

منبع :rheumoc.com

گاباتین - گاباپنتن

گاباتین یا گاباپنتن با نام های تجاری آمریکایی گابارون  Gabaron ، گرالیز  Gralise ،نورونتین  Neurontin در داروخانه ها موجود می باشد.

گاباپنتین دارویی است که در درمان بیماری صرع و کنترل تشنج پارشیال (partial) مورد استفاده قرار می گیرد. این دارو صرع را درمان نمی کند، بلکه تا زمانی که توسط بیمار مصرف می شود، حملات تشنج را کنترل می نماید.
گاباپنتین در بزرگسالان در درمان  دردهای پس از بیماری زونا (postherpetic neuralgia) تجویز می شود.
داروی گاباپنتین در درمان بیماری به نام سندرم پاهای بی قرار (RLS) نیز کاربرد دارد. RLS یک اختلال عصبی است که بر حس و حرکت پاها تاثیر می گذارد و باعث ناراحتی بیمار می شود بطوریکه مبتلایان به این بیماری دارای حرکات متناوب در اندام ها بوده و در زمان خواب ناچار از حرکت پاها هستند. حرکت پاها بطور موقت بیماری را بهبود بخشیده و احساس بهتری به بیمار می دهد.
داروی گاباپنتین با افزایش مقدار ماده GABA در مغز باعث کاهش تعداد حملات تشنج می شود.
این دارو در کاهش دردهای ناشی از بیماری های خاص در سیستم عصبی نیز کاربرد دارد. یادآور می شود این دارو در درمان دردهای معمول در آسیب های جزئی و یا روماتیسم مفصلی استفاده نمی شود.
زمانیکه یک دارو برای موارد خاص مورد استفاده تجاری قرار می گیرد، با انجام آزمایشاتی مشخص می شود که این دارو در درمان دیگر بیماری ها نیز می تواند استفاده شود. هرچند ممکن است این موارد بر روی برچسب دارو ذکر نشود، گاباپنتین در بعضی بیماران با شرایط پزشکی زیر نیز تجویز می شود. مثلا نوروپاتی محیطی در بیماری دیابت.
همچنین این دارو در درمان درد ارجاعی به اندام ها ناشی از بیماری دیسک و آرتروز مهره ها، کاربرد دارد.
گاباپنتین تنها با تجویز پزشک معالج قابل مصرف است.
چنانچه فرد به بیماری های دیگری نیز مبتلا باشد استفاده از این دارو را تحت تاثیر قرار می دهد. چنانچه به هر یک از بیماری ها بخصوص مواردی که در زیر ذکر می کنیم مبتلا هستید، پزشک را از آن آگاه کنید:
-سابقه سرطان، تومور و یا
-سابقه افسردگی و یا
-سابقه بیماری های روانی؛ در این موارد دارو باید با احتیاط مصرف شود. با مصرف گاباپنتین این شرایط ممکن است بدتر شوند.
-بیماری کلیه؛ دارو باید با احتیاط مصرف شود. اثرات جانبی دارو به دلیل خروج آهسته تر دارو از بدن، ممکن است افزایش یابد.
-اختلال کلیه شدید و یا
-کلیه دیالیزی؛ بیماران با این شرایط، نمی توانند داروی گاباپنتین مصرف کنند.

مقدار دوز مصرفی این دارو از فردی به فرد دیگر متفاوت است. از دستور پزشک پیروی کنید و یا اینکه به اطلاعات برچسب دارو توجه نمایید. اطلاعاتی که در ادامه مقاله ارائه می شود تنها شامل مقدار متوسط مصرف این دارو است. اگر مقدار دوز مصرفی شما متفاوت است، آن را تغییر ندهید مگر اینکه پزشک دستور دیگری بدهد.
مقدار دارویی که بیمار مصرف می کند به قدرت دارو بستگی دارد. همچنین به تعداد دفعات مصرف در طول روز، فاصله زمانی بین دو دوز مصرفی و به طول دوره درمان بسته به مشکل درمانی که به خاطر آن دارو را استفاده می کنید، بستگی دارد.
دوز دارو بر اساس نوع بیماری توسط پزشک معالج تعیین می شود. 
 
دوز فراموش شده
 
اگر یکی از دوزهای دارو را فراموش کردید، بلافاصله در اولین فرصتی که به یاد آوردید آن را مصرف کنید. با این حال، چنانچه نزدیک به زمان مصرف دوز بعدی است، از مصرف دوز فراموش شده خودداری کرده و برنامه عادی مصرف دارو را ادامه دهید. هرگز مقدار مصرف را دو برابر نکنید.

هر دارو به موازات اثرات درمانی مطلوب ممکن است باعث بروز برخی عوارض ناخواسته نیز شود. اگرچه همه این عوارض ممکن است در یک فرد رخ ندهد اما عوارضی که نیاز به توجه و مشورت پزشکی دارند شامل موارد زیر می باشد:
 
۱-عوارض شایع
 
-نا استواری و یا عدم ثبات  
 
-حرکات مداوم، غیر ارادی، عقب و جلو و یا چرخشی چشم
 
۲-عوارض شایع در کودکان
 
-رفتار پرخاشگرانه و یا دیگر مشکلات رفتاری
-اضطراب
-عدم توجه و تغییر در عملکرد مدرسه
 
۳-عوارض با شیوع کمتر
-مدفوع سیاه و سفید و یا قیری
-درد قفسه سینه
-لرزش
-سرفه
-افسردگی، افزایش تحریک پذیری و یا دیگر تغییرات خلق و خو و حسی
-تب
-از دست دادن حافظه
-درد و یا تورم در پاها و بازوها
-درد و یا اشکال در دفع ادرار
-گلو درد
-خستگی یا ضعف غیر طبیعی

اگرچه اصولا نباید داروهای خاص را با هم مصرف کرد اما گاهی پیش می آید که در مواردی دو نوع داروی مختلف با هم مصرف می شود و در این حالت ممکن است داروها بر هم اثر متقابل بگذارند.  در این شرایط ممکن است پزشک دوز دارو را تغییر دهد و یا اینکه دیگر اقدامات احتیاطی را لحاظ کند. اگر تحت درمان با گاباپنتین هستید، چنانچه هر یک از داروهای لیست شده زیر را مصرف می کنید، حتما پزشک معالج را از آن آگاه کنید. فعل و انفعالاتی که در نتیجه مصرف گاباپنتین با این داروها در بدن بیمار رخ می دهد بر اساس اهمیت بالقوه شان انتخاب شده اند و لزوما در همه افراد مشاهده نمی شود و فراگیر نیست:
-کتورولاک
-ناپروکسن
معمولا مصرف گاباپنتین با هریک از این دو دارو تجویز نمی شود، اما ممکن است در بعضی موارد خاص نیاز باشد. چنانچه بیمار ناچار است این دو دارو را با هم مصرف کند، در این حالت ممکن است پزشک دوز دارو را تغییر دهد و یا اینکه به شما بگوید چند وقت یکبار یک یا هر دو دارو را مصرف کنید.
-کربنات آلومینیوم پایه
-هیدروکسید آلومینیوم
-فسفات آلومینیوم
-دی هیدروکسی آلومینیوم آمینو استات
-دی هیدروکسی آلومینیوم  سدیم کربنات
-جینگو
-هیدروکسید منیزیم
-مورفین
-لیپوزوم سولفات مورفین

تداخلات دیگر
 
برخی داروها نباید همراه و یا نزدیک ساعات صرف غذا و یا غذاهای خاص، میل شود، چرا که ممکن است بین آنها تداخل بوجود آید. استفاده از الکل و یا سیگار همراه با بعضی داروها ممکن است باعث تشدید تداخل بین آنها شود. با پزشک معالجتان در ارتباط با مصرف همزمان داروی گاباپنتین و غذاهای خاص، الکل و سیگار مشورت کنید.

گروه مصرف در دوران حاملگی:  
لازم به ذکر است مطالعه این دارو بر روی حیوانات اثر جانبی آن را نشان داده است و مطالعات کافی در ارتباط با اثرات جانبی آن بر زنان باردار و یا حیوانات صورت نگرفته است.
 
مصرف در دوران شیردهی
مطالعات کافی بر روی مصرف این دارو در دوران شیردهی و خطر آن برای کودک صورت نگرفته است. اگر می خواهید در دوران شیردهی این دارو را مصرف کنید، به همراه پزشک معالج اثرات جانبی آن را در مقابل مزایا مقایسه کرده و سپس اقدام کنید.

قبل از اینکه دارویی مصرف شود باید خطرات ناشی از مصرف دارو در مقابل اثرات مثبت آن در درمان بیماری، ارزیابی شود. این تصمیمی است که شما به همراه پزشک معالجتان می گیرید. درمورد داروی گاباپنتین، موارد زیر قبل از مصرف باید مورد توجه قرار گیرد:
 
حساسیت
 
اگر تا به حال هرگونه واکنش آلرژیک و یا غیر عادی نسبت به مصرف این دارو و یا سایر داروها داشته اید، پزشک را نسبت به آن آگاه کنید. همچنین چنانچه به سایر مواد آلرژی زا مثل غذاها، رنگ ها، نگهدارنده ها و یا حیوانات حساسیت دارید، به تیم مراقبت درمانی خود بگویید. اگر از داروخانه دارویی را بدون نسخه تهیه کردید، به دقت برچسب و توضیحات داخل جعبه را مطالعه کنید.
 
مصرف در کودکان
 
مطالعاتی که تا امروز بر روی درمان تشنج پارشیال کودکان با این دارو صورت گرفته محدودیتی را در ارتباط با مشکلات خاصی که اثربخشی دارو را کم می کند، نشان نداده است. با این حال اثر بخشی و ایمنی در کودکان کمتر از 3 سال به اثبات نرسیده است.
 
مصرف در افراد مسن
 
مطالعاتی که تا امروز بر روی مصرف این دارو در دوران پیری صورت گرفته، محدودیتی را در ارتباط با مشکلات خاصی که اثر بخشی گاباپنتین را کم می کند، نشان نداده است. با اینحال، احتمال اینکه اثرات ناخواسته دارو بر کهنسالان  باشد، وجود دارد (مثلا مشکلاتی در حفظ تعادل و یا راه رفتن، تورم پاها و یا ساق پا). همچنین مشکلات کلیوی مربوط به افزایش سن، که نیاز به احتیاط و تنظیم دوز دریافتی دارو توسط بیمار را افزایش می دهد.

هشدارها
 
بسیار مهم است که پزشک معالج، پیشرفت درمان را در شما و یا فرزند بیمارتان تحت نظر داشته باشد، به خصوص در چند ماه اول مصرف گاباپنتین. پزشک در طول درمان با بررسی علائم مقدار دوز مصرفی را تنظیم و  اثرات جانبی ناخواسته را بررسی می کند. همچنین ممکن است نیاز به انجام آزمایش خون برای بررسی اثرات جانبی ناخواسته باشد.
اگر باردار هستید حتما پزشک را از آن آگاه کنید. پزشک در این حالت داروهای ضد صرع مختص دوران بارداری را تجویز می کند.
برخی افراد با خوردن این دارو برآشفته و یا تحریک پذیر می شوند و یا رفتارهای غیر طبیعی دیگری از خود نشان می دهند مثل احساس غمگینی و یا نا امیدی، به راحتی آشفته یا عصبی می شوند، احساس بی قراری و یا خصومت نیز از دیگر نشانه های آن است. همچنین در برخی افراد باعث افکار و تمایلات خودکشی می گردد و یا اینکه افسردگی شدید بروز می کند. در صورت بروز هر یک از این نشانه ها حتما با پزشک معالج خود مشورت کنید.
این دارو اثرات الکل و دیگر موادی که محرک پریشانی و افسردگی در بدن هستند را (داروهایی که باعث کسلی می شوند و سطح هوشیاری را کاهش می دهند؛ CNS ها) افزایش می دهد. برخی از داروهای CNS عبارت است از آنتی هیستامین ها و یا داروهای بیماری تب یونجه، آلرژی، سرماخوردگی. همچنین آرامبخش ها، داروهای خواب آور، داروهایی که در طب درد تجویز می شود و یا مخدرها، دیگر داروها که در درمان تشنج استفاده می شود مثل باربیتورات ها، داروهای شل کننده عضلات، یا بی حس کننده ها مثل برخی بی حس کننده های دندان. اگر تحت درمان با داروی گاباپنتین هستید حتما قبل از مصرف هر یک از داروهایی که در بالا ذکر شد با پزشک و یا دندانپزشک خود مشورت کنید.
گاباپنتین ممکن است باعث تاری دید، دوبینی، عدم تعادل، سرگیجه، خواب آلودگی، بی خوابی و مشکلاتی در فکر کردن شود. شما باید قبل از رانندگی، استفاده از ماشین آلات و یا بطور کلی استفاده از هر وسیله ای که خطرناک است و نیاز به هوشیاری، دیدن و تفکر کامل دارد  از اینکه این دارو بر شما چه اثری می گذارد کاملا آگاه باشید. چنانچه عوارض جانبی دارو باعث زحمت و دردسر بیش از اندازه برای شما می شود، با پزشک مشورت کنید.
اگر در اثر مصرف این دارو به تب، راش های پوستی، تورم، درد، غدد لنفاوی حساس در گردن، زیر بغل و یا کشاله ران، خونریزی غیر معمول یا کبودی، زردی پوست و یا چشم دچار شدید، مصرف دارو را قطع کرده و با پزشک خود مشورت کنید.
قبل از انجام هرگونه آزمایشات پزشکی، با پزشک خود مشورت کنید. نتایج قطعی آزمایش تحت تاثیر داروی گاباپنتین ممکن است تغییر کند.
بدون مشورت پزشک مصرف گاباپنتین را قطع نکنید. قطع ناگهانی دارو ممکن است باعث بازگشت مجدد حملات تشنج و یا افزایش تعداد حملات شود. پزشک قبل از قطع دارو از شما و یا فرزندتان می خواهد به تدریج مصرف آن را کم و در نهایت قطع کنید.
از مصرف دیگر داروها خودداری کنید مگر آنهایی که با پزشک بحث شده است. این منع مصرف شامل داروهای با نسخه و یا بدون نسخه و همچنین داروهای گیاهی و یا مکمل های ویتامینی می باشد.
استفاده مناسب از دارو
 
از این دارو فقط با تجویز پزشک و تحت نظارت او استفاده کنید تا شرایط موجود را تا حد امکان بهبود بخشید. دارو را بیشتر از مقدار تجویز شده و بیشتر از طول دوره درمان توصیه شده توسط پزشک مصرف نکنید چرا که احتمال شدیدتر شدن اثرات جانبی وجود دارد.
این دارو همراه با یک راهنمای دارویی در دسترس بیمار قرار می گیرد، حتما آن را بخوانید و در صورت عدم درک آن، از پزشک خود کمک بخواهید.
گاباپنتین می تواند با غذا یا بدون آن مصرف شود. با اینحال ممکن است پزشک روش خاصی را برای مصرف آن به شما پیشنهاد کند، از دستور پزشک پیروی کنید.
اگر جزء کسانی هستید که عادت دارند در طول روز بخوابند و یا در طول شب بیدار می مانند، نباید از قرص های طولانی رهش گاباپنتین (نام تجاری  Horizant®) استفاده کنید.
بهترین تاثیر دارو زمانی در بدن اتفاق می افتد که مقدار ثابتی از گاباپنتین در خون وجود داشته باشد.
اگر شما و کودکتان در بلع کپسول ها مشکل دارید، با پزشک درمورد جایگزین کردن آن با قرص یا شربت گاباپنتین مشورت کنید. همچنین این دارو می تواند به صورت ترکیبی از دو فرم مختلف تجویز شود، مثلا شکل محلول به همراه قرص.
اگر پزشک برای شما تجویز کرده که قرص نورونتین را از وسط نصف کرده و مصرف کنید، حتما مصرف نیمه دیگر قرص را در ساعت مقرر به یاد داشته باشید.
قرص های Gralise® یا قرص های طولانی رهش Horizant® را کامل بلع کنید. از شکستن، خراش دادن یا جویدن آنها خودداری کنید. قرص های Gralise® باید همراه با شام و قرص های طولانی رهش Horizant® باید به همراه غذا و ساعت 5 عصر میل شود.
داروهایی که به صورت شربت در اختیار بیمار قرار می گیرد باید حتما با قاشق های اندازه گیری نشاندار، سرنگ های دهانی و یا فنجان های دارویی اندازه گیری شوند. قاشق های چایخوری آشپزخانه وسیله مناسبی برای اندازه گیری دقیق دارو نیست.
ممکن است داروی گاباپنتین به همراه سایر داروهای ضد تشنج مصرف شود. داروها را به طور کامل مصرف کنید بجز مواردی که پزشک منع کرده است.
اگر از داروهای آنتی اسید مثل Di-Gel® ® استفاده می کنید، حداقل 2 ساعت قبل از مصرف گاباپنتین صبر کنید.
حتما از نام های تجاری این دارو که پزشک برای شما تجویز کرده استفاده کنید. داروهایی با نام های تجاری متفاوت ممکن است به همان شیوه عمل نکنند. قرص های طولانی رهش Horizant® فقط برای درمان سندرم پاهای بی قرار کاربرد دارد.

منبع :rheumoc.com

کورتیکواسنروئید

کورتیکواسنروئید ها داروهائی هستندکه مانند کورتیزول عمل میکنند. کورتیزول برای اعمال طبیعی بدن لازم است و مقداری بیشتر از آن لازم است تا اثرات ضد التهابی داشته باشد. دارو‌های استروئیدی به دلیل داشتن اثرات ضد‌ التهابی معمولا به همراه سایر دارو‌های مؤثر بر سیر بیماری از ابتدای بیماری تجویز می‌‌گردند. این دارو‌ها به مقدار کم تجویز شده و به جز در موارد شدید بیماری و یا عوارض خارج مفصلی از مقادیر بالای این دارو‌ها استفاده نمی‌شود.
این داروها عبارت اند از:
پردنیزلون
بتامتازون
هیدروکورتیزون
دگزامتازون
متیل پردنیزلون
بتامتازون
دگزامتازون
تریامسینولون

 

حتی الامکان این داروها با معده خالی مصرف نشوند و حتما بعد از مصرف غذا باشد. در صورت وجود مشکلات گوارشی خفیف این داروها با یک تا دو ساعت فاصله از شربت آلومینیوم ام-جی و یا قرص های رانیتیدین یا فاموتیدین و یا سایمتیدین استفاده شوند. در صورت وجود مشکلات گوارشی بیشتر، استفاده از داروهایی با قدرت محافظتی بیشتر مانند: امپرازول  و یا پنتوپرازول توصیه می شوند.

برای کم کردن عوارض پوکی استخوان از ویتامین D و کلسیم استفاده می شود.

کورتیکو استروئید ها در موقع مصرف واکسن های حاوی ویروس زنده توصیه نمی شوند.

 

اثرات جانبی این دارو‌ها در مقادیر کم، ناچیز بوده و در مقادیر زیاد و در صورت مصرف طولانی ‌مدت عوارضی چون: پوکی ‌استخوان، ضعف عضلانی، اختلالات چشمی و اختلالات هورمونی، احتمال افزایش فشار خون و قند خون،تسریع در ابتلا به آب مروارید، پر مویی،آکنه،اختلال در خون رسانی در مفصل را به همراه دارد. در استفاده از دارو‌های استروئیدی باید توجه داشت که به هیچ عنوان نباید خودسرانه نسبت به شروع استفاده یا توقف این دارو‌ها، یا کم و زیاد ‌کردن مقدار مصرف آنها تصمیم گرفت، بلکه هرگونه تصمیمی مبنی بر تغییر مقدار مصرف دارو یا قطع آن باید توسط پزشک معالج گرفته شود.

این دارو‌ها علاوه بر قرص های خوراکی، به صورت آمپول های تزریقی در داخل عضله و داخل مفصل نیز تجویز می‌شوند. تزریق مفصلی استروئید چنانچه پزشک معالج تشخیص دهد بی‌خطر بوده و فوائد زیادی به دنبال دارد.

عوارض شدید این داروها عبارت اند از:

ریسک عفونت

استروئید ها خواص ضد التهاب دارند. همین خاصیت موجب میشود تا در صورتی که بیمار دچار عفونتی در بدن شود آن عفونت بسرعت پیشرفت کرده و در عین حال علائم زیادی هم از خود نشان ندهد. بیمارانی که از داروهای استروئیدی استفاده میکنند باید مراقبت بیشتری در بهداشت دهان و دندان خود داشته باشند و از تماس نزدیک با افرادی که بیماری واگیر ماند سرما خوردگی یا آنفلوانزا دارند پرهیز کنند. این افراد باید از تماس نزدیک با کسانی که در سه ماهه اخیر واکسینه شده اند (بخصوص واکسن خوراکی فلج اطفال) اجتناب کنند.
 

اختلالات گوارشی

مصرف کورتیکوستروئید ها میتواند موجب اختلالات گوارشی مانند تغییر در ذائقه، سوزش سر دل، در معده و زخم معده شود. بیمارانی که قبلا سابقه مشکلات گوارشی داشته اند با مصرف استروئید ها ممکن است دچار زخم معده و حتی سوراخ شدن معده شوند. پزشک با آزمایش مداوم مدفوع بیمار از لحاظ وجود خون در آن میتواند تا حدودی وضعیت دستگاه گوارش بیمار را تحت نظر داشته باشد. در بعضی بیمارانی که نیاز به مصرف کورتیکوستروئید ها یا دوز بالا و به مدت طولانی دارند پزشک معالج داروهایی مانند رانیتیدین یا امپرازول را تجویز میکند تا سطح اسید معده را کاهش داده و بدینوسیله احتمال بروز زخم معده را کم کند.
 

تغییرات پوستی و بهبود زخم

تغییرات پوستی از عوارض شایع مصرف استروئید ها است. مهمترین این عوارض عبارتند از

• نازک شدن پوست

• کبود شدن پوست براحتی و بعد از ضربات ملایم

• خطوط بنفش رنگ در ران و بازو و شکم و باسن که بعد از مدتی سفید رنگ میشوند

• پوست چرب

• آکنه

• نازک شدن مو

• در این بیماران زخم های پوستی دیر خوب میشوند

• لاغر شدن عضلات و ضعف عضلانی

پوکی استخوان

استروئید ها موجب استئوپروز و پوکی استخوان میشوند. بیمارانی که از استروئید استفاده میکنند باید مقادیر بالایی از ویتامین دی و کلسیم بصورت روزانه مصرف کنند تا این اثر دارو را کم کنند. بهترین منبع کلسیم لبنیات است.
 

کارکرد مغزی

مصرف استروئید ها ممکن است موجب اضطراب، اختلال حافظه، تهییج و یا افسردگی شود. در بیمارانی که دوز های بالایی از استروئید را مصرف میکنند ممکن است تغییراتی در شخصیت بصورت زیاد حرف زدن، احساس انرژی زیاد، تصمیمات ناگهانی پیدا شود. این افراد معمولا نیاز به خواب کمتر پیدا میکنند.
 

کاهش تحمل استرس

در بیمارانی که استروئید مصرف میکنند بدن در مواقع نیاز بیشتر به استروئید، نمیتواند آنرا خود تولید کند. این مواقع همان زمان هایی هستند که استرس به بدن وارد میشود. بطور مثال موقع عمل جراحی، خونریزی، شکستگی، تب و موارد دیگر. در این موارد بیمار باید وضعیت خود در مورد مصرف استروئید را به پزشک اطلاع دهد تا دوز مصرفی استروئید بیشتر شود. در صورتی که مصرف استروئید در زمان استرس بیشتر نشود بیمار ممکن است دچار عوارض شدیدی مانند کاهش فشار خون و حتی مرگ شود.
 

کاتاراکت و گلوکوم

گلوکوم یا آب سیاه به علت بالا رفتن فشار داخل چشم بوجود آمده و از عوارض مصرف طولانی مدت استروئید است. بیمارانی که به مدت طولانی از استروئید ها استفاده میکنند باید بطور مرتب فشار چشم را با مراجعه به چشم پزشک اندازه گیری کنند. از دیگر عوارض چشمی مصرف طولانی مدت استروئید ها کاتاراکت یا آب مروارید است.

مصرف داروهای استروئیدی در حاملگی :

 

تقریبا تمامی داروهای استروئیدی به جز پردنیزولون از جفت رد شده و ممکن است برای جنین مضر باشد لذا تنهامصرف پردنیزولون در طول حاملگی توصیه می شود.

 

توصیه های زمان مصرف داروهای استروئیدی جهت کاهش عوارض جانبی :

 

تعدیل مصرف کالری خصوصا غذاهای شیرین و پر کالری
استفاده از رژیم غذایی با مقادیر مناسب پروتئین و کربوهیدرات

محدودیت مصرف نمک

مصرف دارو در زمان تنظیم شده

اقدامات لازم جهت پیشگیری از پوکی استخوان
بیمارانی که استروئید مصرف می کنند از نظر چه عوارضی باید کنترل شوند؟

 

فشار خون

نارسایی قلبی و ادم محیطی (ورم دست و پا)

چربی سرم، قند خون، گلوکز ادرار

فاکتور های خطر ساز پوکی استخوان

تاریخچه وجود زخم معده

تاریخچه خانوادگی گلوکوم (آب سیاه در چشم)

جهت پیشگیری و کاهش عوارض قلبی و عروقی در صورت نیاز به مصرف بلند مدت این داروها، ضروری است آزمایش های چربی سرم، قند خون و گلوکز ادرار انجام شده و در صورت نیاز مشاوره قلب و عروق صورت گیرد.

اقدامات درمانی ضروری جهت پیشگیری از عوارض استخوانی استروئید ها چه هستند؟

 

با توجه به اینکه یکی از عوارض احتمالی این داروها بر روی استخوان هاست ضروری است در صورت نیاز به درمان بلند مدت این داروها آزمایش های خون و ادرار لازم انجام شود. همچنین ضروری است در این موارد سنجش تراکم استخوان به عنوان اقدام پایه صورت گیرد.

جهت پیشگیری از این عارضه استروئید اقدامات زیر ضروری هستند:

الف) انجام فعالیت های ورزشی مناسب مانند پیاده روی روزانه منظم.

ب) مصرف کلسیم و ویتامین D به مقدار کافی در پیشگیری از عارضه پوکی استخوان ضروری هستند.

ج) دسته دوم داروها که بنام بی فسفونات می باشند که دارای اشکال متفاوت خوراکی به نامهای آلندرونیت، رزیدرونات، اتیدرونات و... و نوع تزریقی بنام زولیدرونیک اسید می باشند که جهت پیشگیری از پوکی استخوان با نظر پزشک معالج توصیه می شوند.

این دسته از داروها به همراه استفاده داروهای درمان روماتیسمی در کاهش ضایعات مفصلی مفید بوده و توصیه می شوند.

استفاده از داروهایی چون امپرازول، رانیتیدین و فاموتیدین برای جلوگیری از عوارض گوارشی

باید توجه داشت که در صورت استفاده از داروهای آنتی اسید مانند آلومینیوم ام-جی باید با 2 ساعت فاصله مصرف شود.

 

 

منبع :rheumoc.com