وبلاگ شخصی دکتر امیرهوشنگ واحدی

دکتر امیر هوشنگ واحدی متخصص طب فیزیکی و توابخشی، درمان بیماریهای ستون فقرات، عصبی، عضلانی و مفصلی و ... مطب کرج، جهانشهر-روبروی بیمارستان مدنی

وبلاگ شخصی دکتر امیرهوشنگ واحدی

دکتر امیر هوشنگ واحدی متخصص طب فیزیکی و توابخشی، درمان بیماریهای ستون فقرات، عصبی، عضلانی و مفصلی و ... مطب کرج، جهانشهر-روبروی بیمارستان مدنی

زانوی ضربدری

علل

1)- وراثت.

2)- راه رفتن زودرس کودک.

3)- بیماریهایی که بر روی استخوان یا ساختار مفصل زانو اثر میگذارند مانند نرمی استخوان و آرتروز.

4)- جوش خوردن شکستگی استخوانهای اطراف زانو بصورت ناهنجار.

5)- رشد بیش از حد کندیل داخلی در مقایسه با کندیل خارجی زانو.

6)- کاهش زاویه بین سرو گردن استخوان ران با تنه.

7)- پارگی کپسول و رباط داخلی زانو و کوتاهی کپسول ورباط خارجی زانو.

8)- ضعف عضلات نیمه غشایی و نیمه وتری.

9)- کوتاهی عضلات و بویژه عضله کشنده پهن نیام و دوسررانی.

نشانه ها

1)- نزدیکی زانوها به خط میانی بدن.

2)- دور شدن قوزکهای داخلی از هم.

3)- کوتاهی تاندون آشیل.

4)- تمایل کشگکها به خارج و احتمال بروز نیمه دررفتگی آن.

5)- ساییده شدن زانوها به هم در هنگام راه رفتن.

6)- درد و احساس خستگی زودرس به هنگام راه رفتن.

7)- درد پشت ساق و جلوی آن.

8)- کوتاهی قد.

9)- آرتروز زودرس زانو.

10)- بروز عوارض ثانویه مانند کف پای صاف.

11)- افزایش وزن.

12)- ساییدگی بیش از حد کنار داخلی کفش.

13)- راه رفتن با پای چرخیده به خارج و گاه بطور عکس با پنجه های چرخیده به داخل.

  معاینه و شناسایی

فرد در حالت ایستاده و راه رفتن از نمای جلو و پشت بازدید میشود و ساییدگی فش بررسی میگردد. برای تشخیص این عارضه میتوان از خط شاقولی و برای اندازه گیری دقیق آن از متر یا کولیس به این شرح استفاده کرد:

الف- خط شاقولی: همانطور که در بحث ارزیابی زانوی پرانتزی عنوان شد درنمای مقابل چنانچه فرد پشت صفحه شطرنجی یاخط شاقولی بایستد در حالت طبیعی باید خط مرجع در امتداد طولی از مرکز ران- کشگک و ستیغ درشت نی عبورکرده و در میان انگشت شست وانگشت دوم فرود آید. در فرد مبتلا به زانوی ضربدری باتوجه به شدت ناهنجاری این خط به طرف داخل پا مایل شده واز لبه داخلی انگشت شست عبور میکند.

 

ب- متر نواری یا کولیس: آزمودنی بدون کفش وجوراب درحالی که زانوها و رانهای وی دیده میشود در مقابل آزمونگر بصورت کاملا راحت می ایستد بدون آنکه متحمل انقباض غیر طبیعی و تنش غیر معمول در عضلات ناحیه ران باشد.

درحالی که زانوهای وی به یکدیگر نزدیکند فاصه میان قوزکهای داخلی پا با متر نواری یا با کولیس اندازه گیری میشود. در این روش عارضه را برحسب شدت ابتلا به چهار درجه تقسیم میکنند:

درجه1- فاصله میان دو قوزک داخلی از 5/2 سانتیمتر کمتر است.

درجه2- فاصله میان دو قوزک داخلی بین 5/2 تا 5 سانتیمتر است.

درجه3- فاصله میان دو قوزک داخلی بین 5 تا 5/7 سانتیمتر است.

درجه4- فاصله میان دو قوزک داخلی بیشتر از 5/7 سانتیمتر است.

 

ملاحظات اصلاحی و درمانی

_ ارایه حرکات تقویتی برای عضلات جانب داخلی ساق و ران مانند راست داخلی- نیمه غشایی و نیمه وتری و عضلات درشت نیی خلفی و قدامی.

_ اراییه حرکات کششی برای عضلات جانب خارجی ساق و ران مانند دوسررانی- کشنده پهن نیام و عضلات نازک نیی.

_ اراییه حرکات کششی برای کپسول ناحیه خارج زانو- ناحیه خارجی مچ پا و رباطهای جانب خارجی زانو و مچ پا.

_  پرهیز از نشستن قورباغه ای.

_ پرهیز از حرکات پرشی عمودی و کنترل و تقسیم فشار به هنگام فرود دراینگونه پرشها.

 

نمونه تمرینات کششی

1)- در وضعیت نشسته بحالت چهارزانو با کمک دستها یک ران را بالا آورده و زانو را به سینه نزدیک کنید وتنه حالت قایم داشته باشد.

2)- در وضعیت نشسته با پاهای کاملا باز و ور از هم یکی از پاها را از زمین اندکی بلند کرده و سپس آنرا از خط وسط عبور داده و بکوشید انرا به پای دیگر نزدیک کنید.

3)- در وضعیت نشسته بحالت تمرین 2 بکوشید هر دو پا را بالا آورده سپس بصورت قیچی آنها را تا حد ممکن از روی هم عبور دهید.

4)- در وضعیت خوابیده به پشت دستها بصورت باز و دور از هم و پاها کاملا کشیده باشد بکوشید با بلند کردن یک پا و عبور آن از روی بدن آنرا به پنجه دست مخالف نزدیک کنید.

5)- در وضعیت خوابیده به پهلو یک پا را در امتداد خط یافق بالا برده وسپس بطرف پایین و عقب ببرید. این حرکت موجب کشش نوار خاصره ای  درشت نیی میگردد.این حرکت را میتوان بصورت ایستاده در حالتی که یکا عقبتر است نیز انجام داد.

 

نمونه تمرینات تقویتی

1)- در حالت نشسته اب پاهای کشیده و کاملا باز همراه با یک چرخش خارجی به ران عضلات چهارسر را بحالت انقباض همطول منقبض کنید.فشار فضا رکبی پشت زانو به زمین راهنمای خوبی برای این حرکت است.

2)- در حالت نشسته کف پاهارا به یکدیگر چسبانده و زانوها را از هم دور کنید سپس دستها را بر روی زانو گذاشته و مقاومت کنید آنگاه بکوشید رانها را به هم نزدیک کنید.

3)- در وضعیت نشسته با پاهای کاملا باز و از هم دور همراه با اعمال مقاومت دستهارا در ناحیه جانب داخلی گذاشته و رانها را به یکدیگر نزدیک کنید. این عمل میتواند همراه با چرخش خارجی ران صورت گیرد.

4)- در وضعیت نشسه درحالی که زانوها خم و کف پا برروی زمین است توپ یا شیء انعطاف پذیری را بین دو زانو گرفته و با فشار به آن بکوشید زانوها را به هم نزدیک کنید.

5)- در وضعیت خوابیده به شکم ساق را به سمت داخل چرخانده و در مقابل خم کردن زانو مقاومت کنید. این حرکت موجب تقویت عضلات همسترینگ بویژه عضلات نیمه غشایی و نیمه وتری میشود.

منبع:کتاب حرکات اصلاحی دکتر دانشمندی دکتر علیزاده و دکتر قرخانلو

نقرس

نقرسGout)) یکی از قدیمی ترین بیماریهای ثبت شده در تاریخ پزشکی است. نقرس یک اختلال در سوخت و ساز اسید اوریک است که باعث افزایش تجمع اسید اوریک در خون می شود. اسید اوریک یک ماده زاید و دفعی است که در اثر هضم و جذب مواد غذایی در بدن به وجود می آید و اگر مقدار آن در بدن افزایش یابد، در مفاصل کوچک و بافتهای اطراف آن رسوب می کند و منجر به ایجاد آرتریت (التهاب مفصل) شده و درد و تورم را در آن قسمت ایجاد می کند و نهایتا موجب تخریب مفصلی می شود. نقرس بیماری است که با افزایش اسید اوریک خون به طور طولانی مدت موجب، التهاب رسوب کریستالهای اورات سدیم و سنگ های کلیوی اسیداوریکی می شود. در نقرس مزمن این رسوبات به طور معمول در نرمه گوش یا انگشت پا، یا آرنج تجمع می یابدکه به آن توفوس (tophus) می گویند.

شایع ترین علامت درد شدید و ناگهانی در مفاصل ملتهب که معمولا در انگشت بزرگ پا شروع می شود. این درد آنقدر شدید است که فرد را از خواب بیدار کرده و راه رفتن فرد را دچار مشکل می کند. اولین تجربه فرد از نقرس فقط چند روز طول می کشد و برای ماه ها یا حتی سال ها دیگر سراغ فرد نمی آید. اما در صورت عدم درمان بعدها این حملات بیشتر و بیشتر شده و حتی درد به پاها و دست های فرد هم کشیده می شود. مفاصل درگیر دچار قرمزی، گرمی، تورم و بسیار حساس می شوند. پوست روی مفاصل قرمز و براق شده، بافتهای اطراف مفصل متورم می شود.


  نقرس در اثر تولید بیش از حد یا دفع کمتر از حد اسید اوریک (و یا هر دو) بوجود می آید. معمولا ۱۰ درصد موارد نقرس بر اثر تولید بیش از حد اسید اوریک و ۹۰ درصد آن بر اثر کاهش دفع اسید اوریک است. علل ایجاد اوریک اسید بالا در بدن، به دو صورت ذیل می باشد:
علل افزایش تولید اوریک اسید
 مواد غذایی حاوی پورین بالا مانند غذاهای گوشتی (کله و پاچه) و ...
چاقی
بیماری های خونی مانند سرطانهای خونی، بدخیمی ها، پرخونی غیر طبیعی (پلی سیستمی ورا) و یا بیماری پوستی پسوریازیس
مصرف الکل
یکسری از بیماری های ارثی با اشکال آنزیمی
داروهای افزایش دهنده اورات مانند داروهای با سمیت سلولی (Cytotoxic drug) مانند سیکلوفسفامید و ...، وارفارین، مصرف ویتامین  B12 (در بیماران با کم خونی ناشی از آن)
علل کاهش در دفع اوریک اسید 
بیماری های زمینه ای مانند نارسایی کلیه، فشار خون بالا، سندرم متابولیک، چاقی، مسمومیت با سرب
داروهایی که باعث کاهش دفع اوریک اسید می شوند. شامل داروی آسپرین با دوز پایین نیکوتینات، داروهای ادرار آور (Diuretics) مانند فورزماید، هیدروکلرتیازید، داروهای ضد سل مانند اتامبویول، پیرازینامید، انسولین، داروهایی مانند پروپرانولول و یا آتنولول.
بیماری های کلیوی در افراد مبتلا به نقرس درمان نشده، بصورت سنگهای کلیوی اسید اوریکی و یا آسیب کلیوی ناشی از اسید اوریک بالا با شیوع بیشتری دیده می شود. این بیماری اغلب در سنین بعد از ۴۰ سالگی اتفاق می افتد و بطور عمده مردان را گرفتار می سازد. همچنین در مطالعات انجام شده مشخص شده در این افراد میان چربی خون بالاست و فشار خون بالا نیز در این افراد شایع تر است. یک اختلال همراه با نقرس، چاقی است. به نظر می رسد افزایش بافت چربی موجب مقاومت به انسولین و احتمال ابتلا به دیابت می شود و همچنین این افراد در معرض خطر بیماری های قلبی عروقی نیز قرار دارند.

جهت تشخیص قطعی باید مایع مفصل مبتلا با سوزن کشیده شده و توسط میکروسکوپ نور پلاریزه مورد بررسی قرار گیرد. در مواقع شدید و حاد،پزشک حاذق می تواند بر مبنای تابلوی بالینی تشخیص گذاشته و درمان را شروع کند. در مواردی که بیمار تب دارد و یا تابلوی بالینی غیر معمول وجود داشته باشد بایستی عفونت های مفصلی با بررسی های دقیق رد شود.
خوشبختانه، برای جلوگیری از ابتلا به نقرس کارهای زیادی می توان کرد. برای درمان نقرس باید میزان اسید اوریک را در بدن کاهش داد. برای تسکین دردهای شدید نقرس،پزشک مربوطه می تواند مسکن هایی مثل ایبوپروفن، تزریق کورتیکوستروئید یا سایر داروها مثل کولشی سین، تجویز کند. در صورت کنترل حملات، پزشک می تواند داروهایی نیز برای جلوگیری از تولید اسید اوریک یا کمک کننده به دفع اسید اوریک از بدن تجویز کند.

 

درمان نقرس با توجه به مراحل مختلف بیماری متفاوت است:
الف-مرحله حاد بیماری (Acute Flares)
در این مرحله بعد از تشخیص پزشک معالج ممکن است بر اساس سن و بیماری های زمینه ای همراه، درمانهای مختلف مانند کلشی سین، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند اندومتاسین، ایبوپروفن، دیکلوفناک و یا... تجویز شود.
نکته مهم: در صورتی که بیمار داروی الوپورینول استفاده نمیکند، شروع کردن آن در این مرحله می تواند باعث تشدید بیماری شود.  ولیکن چنانچه بیمار تحت درمان با این دارو می باشد، ادامه درمان بلامانع است.
ب- درمان بین حملات بیماری (Inter Critical)
چنانچه حمله نقرس برای اولین بار باشد و بیمار عامل خطر ساز افزایش اوریک اسید نداشته باشد، بعد ازکنترل حمله بیماری، درمانهای دارویی قطع شده، بیمار تحت کنترل دوره ای قرار می گیرد.
در صورتیکه بیمار دچار حملات مکرر نقرس شده است، ولیکن رسوب اوریک اسید در بافت و یا سنگ اسید اوریکی ندارد، ضروری است بیمار جهت پیشگیری از حمله به مدت ۳ تا ۶ ماه تحت درمان با کلشی سین بوده و دارویکاهنده اوریک اسید مانند الوپورینول با مقادیر مناسب استفاده نماید. هدف درمانی کاهش اوریک اسید به کمتر از mg/dL 6 می باشد.
ج- درمان نقرس توفوسی (Chronic tophaceous gout) یا سنگ های کلیوی اوراتی (urate Nephrolitiasis)
در این مرحله با توجه به شرایط بیمار ضروری است بطور مداوم تحت درمان داروی پیشگیری کننده از حمله نقرس مانند کلشی سین توام با داروی کاهنده اوریک اسید مانند الوپورینول قرار گیرد. مدت درمان در این مرحله طولانی است و هرچه اوریک اسید سرمی در این بیماران کاهش یابد، امکان کاهش رسوبات اوریک اسید در کلیه و یا بافتها کم می شود.
مصرف مایعات فراوان در این مرحله و نیز پرهیز غذایی مناسب کمک مهمی به درمان می کند.

 

بیماری نقرس ارتباط مستقیمی با رژیم غذایی دارد می توانید با داشتن یک برنامه غذایی سالم و متعادل از ابتلا به این بیماری جلوگیری کنید. از خوردن غذاهای حاوی پورین پرهیز کنید. کاهش وزن نیز می تواند به این مسئله کمک کند چرا که چاقی یکی از عوامل اصلی ابتلا به نقرس است.
همچنین، بخاطر داشته باشید که مقدار زیادی آب بنوشید. نوشیدن روزانه معادل ۶ تا ۸ لیوان مایعات می تواند به دفع اسید اوریک از بدن کمک کند.
ممکن است عصاره های گیاهی مثل گیلاس، کرفس و ریشه زردچوبه نیز به کاهش میزان اوریک اسید کمک کند. اصلی ترین راه ها برای کنترل این بیماری، تغییر رژیم های غذایی، نوشیدن آب زیاد و استفاده از داروهای کاهنده مقدار اسید اوریک خون است.
در رژیم غذایی برای بیماران نقرسی، منابع غذایی سرشار از پورین، نظیر جگر، مغز، دل و قلوه و کله پاچه گوسفند، مخمر(ماء الشعیر)، عصاره گوشت، اندام های غده ای، ماهی و غذاهای دریایی، گوشت، لوبیا، نخود، زردچوبه، قارچ، گل کلم و اسفناج با توجه به شرایط بیمار محدود می شود. مصرف این غذاها در طی حمله حاد نقرس، مجاز نمی باشد و هنگامی که مرحله حاد فروکش می کند، بایستی پرهیز نسبی نسبت به این غذاها وجود داشته باشد.
بیماران می توانند غذاهایی را که اساسا عاری از پورین است به دلخواه مصرف نمایند. این غذاها عبارتند از: نان و غلات، شیر و فرآورده های لبنی، تخم مرغ، میوه ها، سبزی ها و نوشیدنی های غیر الکلی.
مطالعات نشان داده که سویا منبع پروتئین ترجیحی در بیماران نقرسی است و خوردن سویا باعث تغییر غلظت پروتئین پلاسما و افزایش ترشح کلیوی اسید اوریک می شود.
از آنجاییکه دفع اورات با مصرف چربی ها کاهش و با مصرف کربوهیدرات افزایش می یابد، برای افزایش دفع اسید اوریک لازم است بیماران رژیم غذایی سرشار از کربوهیدرات (مثل نا، برنج، ماکارونی، غلات و ...) و کم چربی داشته باشند و خصوصا در وعده شام از خوردن غذاهای سنگین و زیاد پرهیز کنند.
تقسیم بندی مواد غذایی بر اساس مقدار پورین موجود در آنها
گروه ۱ – حاوی مقدار زیاد پورین که باید مصرف آنها محدود شود:
فرآورده های گوشتی، گوشت قیمه شده، سوپ گوشت، آبگوشت غلیظ، مغز، گوشت کبک وغاز، ماهی کولی، ماهی خالخالی،ماهی ساردین.
گروه ۲- حاوی مقدار متوسط پورن هستند و مصرف آنها محدودیت کمتری نیاز دارند:
ماهی و گوشت (بغیراز موارد گروه ۱)، ماکیان، مارچوبه، لوبیای خشک، عدس، قارچ، اسفناج.
گروه ۳- مقدار کمی پورین دارند. غذاهای این گروه هر روز می توانند استفاده شوند:
نان سفید و ترد، کیک و شیرینی ها، میوه، زیتون، کره یا مارگارین، دسرهای ژلاتینی، نوشیدنی های گازدار، شیر، پنیر، بستنی، فرنی، غلات و محصولات آن، شکلات، آجیل، قهوه، چاشنی ها، ترشی ها، کِرِم، تخم مرغ، سبزیجات (بغیر از موارد گروه ۲)، نمک، چای، سرکه.
کنترل و حفظ وزن مطلوب برای این بیماران از اهمیت خاصی برخوردار است. بنابراین باید سعی کنند با رعایت رژیم غذایی متعادل و انجام حرکات ورزشی و خصوصا پیاده روی، وزن خود را در حالت ایده آل حفظ کنند.
برای رقیق کردن ادرار و تسریع در دفع اسید اوریک و پیشگیری از رسوب اسید اوریک در کلیه ها و تشکیل سنگ های کلیوی، نوشیدن آب و مایعات به مقدار فراوان برای این بیماران توصیه می شود. بیماران باید از نوشیدن نوشیدنی های حاوی الکل اجتناب کنند، زیرا الکل دفع اسید اوریک توسط کلیه ها را مهار می کند.
در انتها قابل ذکر است: که داشتن وزن ایده آل و رژیم غذایی مطلوب و مناسب می تواند تا حدود زیادی بیماران را از مصرف داروها و عوارض حاصل از بیماری محفوظ نگهدارد.
نکات مهم:
-در بررسی های صورت گرفته، در افرادی که فاقد عوامل تشدید و یا افزایش دهنده اوریک اسید هستند، نیازی به بررسی آزمایشگاهی اوریک اسید نیست. در این افراد در صورت وجود افزایش اوریک اسید، در مردان به میزان کمتر یا مساوی ۱۳ میلی گرم در دسی لیتر و در زنان به میزان کمتر یا مساوی ۱۰ میلی گرم در دسی لیتر، نیازی به درمان دارویی نداشته و صرفا اقدامات پیشگیرانه ذکر شده قبلی کافی است.
-در افرادی که بعلت مشکلات اقتصادی، رژیم غذایی مناسبی ندارند، محدودیت رژیم غذایی شدید توصیه نمی شود.

 

منبع :rheumoc.com

واسکولیت

واسکولیت به معنای التهاب رگها و عروق خونی است. واسکولیت ها بر دو نوع می باشند:
الف: واسکولیت اولیه که هیچ زمینه ای برای آن پیدا نمی شود و از لحاظ شیوع نادر است.
ب: واسکولیت ثانویه که در زمینه بیماری روماتیسمی مانند لوپوس و غیره ایجاد می شود. این نوع واسکولیت شیوع بالاتری دارد.
این بیماری میتواند تمامی رگها در هر قسمتی از بدن که قرار دارند را تحت تاثیر قرار دهد ، علائم گوناگونی را بوجود بیاورد و دارای عوارض بالقوه ای نیز میباشد. التهاب رگها میتواند باعث تورم دیواره رگها و بالطبع آن کاهش جریان گردش خون وحتی انسداد رگها و عدم خون رسانی به بافتها و اندام مختلف بدن شود.

میزان آسیب در واسکولیت چگونه است؟
آسیبی که این بیماری میتواند بوجود بیاورد بستگی به این دارد که در چه عضوی از بدن باعث التهاب شده باشد. هر چقدر رگها و عروقی که تحت تاثیر این بیماری قرار گرفته باشند بزگتر باشند نتیجتاً آسیب بیشتری را نیز وارد می آورند و هرچقدر این رگها در نقاط حساس و مهم بدن و یا در بافتهای حیاتی بدن باشند آسیب بوجود آمده جدی تر خواهد بود.
دیواره رگها بر اثر این بیماری متورم شده و بصورت محدب در می آیند (که به آن آنوریسم نیز میگویند ) و حتی بعضی مواقع باعث پاره شدن رگها و خونریزی داخلی نیز میشود. به غیر از آسیبی که بواسطه این بیماری به خود رگها وارد می آید میتواند باعث آسیب به اندام و بافتهایی شود که نیازمند تامین خون بوسیله این رگها میباشند.

انواع واسکولیت ها:
پزشکان معمولاً براین اساس که این بیماری به چه میزان رگها و عروق خونی را درگیر کرده است ، آنرا به گروه های مختلف تقسیم بندی می نمایند.

۱-آرتریت تاکایاسو
این نوع از بیماری اصلی ترین شریان قلب و رگهای منشعب شده از آنرا تحت تاثیر قرار میدهد و معمولاً این حالت در زنان جوان اتفاق می افتد. با باریک شدن شریانهای اصلی عمل گردش خون به دستها و پاها و سایر نقاط بدن کاهش پیدا میکند. این حالت به آرامی توسعه می یابد و ممکن است شریانها بطور کامل مسدود نشوند ، بنابراین فقدان و نارسایی خون به بازوها و پاها و یا اندام اصلی بدن بطور کامل که خطرزیادی برای بدن داشته باشد صورت نمی گیرد.
تظاهرات بالینی که با وجود آنها باید به این بیماری مشکوک شد عبارتند از:
الف- موقع کار کردن با اندام ها مثلا راه رفتن و یا شانه کردن سر تنش در اندام ایجاد شود.
ب- نبض های دو طرف اندام متقارن نباشد.
ج- فشار خون دو طرف بیشتر از ۱۰ میلی لیتر جیوه با هم تفاوت داشته باشد.

۲-آرتریت سلول بزرگ (آرتریت گیجگاهی )
آرتریت سلول بزرگ (GCA) شریان بزرگی که تامین کننده خون سر و گردن میباشد را تحت تاثیر قرار میدهد ، مخصوصاً شریانی که در قسمت بالایی شقیقه ها و گیجگاه وجود دارد. این نوع واسکولیت معمولاً برای افراد زیر ۵۰ سال اتفاق نمی افتد. GCA میتواند باعث سردرد شود. پلی میالژیا روماتیکا (PMR) بیماری است که عمدتا همراه با این واسکولیت دیده می شود و میتواند باعث التهاب و خشکی در مفصل ران و عضلات شانه ای گردد . GCA به ندرت و در بعضی مواقع شریانهای تامین کننده خون چشم را هم تحت تاثیر قرار میدهد. اگر دچار تاری دید و دوبینی شدید به سرعت به پزشک معالج خود مراجعه کنید تا مراقبتها و معالجات لازم برای شما صورت پذیرد. GCA همچنین شریانهای اصلی را هم تحت تاثیر قرار میدهد.

۳-پان PAN (پلی آرتریتیس ندوزا)
این وضعیت که دارای خطرات بالقوه ای میباشد بسیار کم و به ندرت اتفاق می افتد ، شیوع این بیماری حدودا ۵ در یک میلیون نفر است. این بیماری باعث التهاب در شریانهای با اندازه متوسط شده و مشخصاً شریانهای ناحیه کلیه ها و روده را تحت تاثیر قرار میدهد. این وضعیت میتواند قسمتی ازدیواره رگها را هم تحت تاثیر قرار داده و باعث ضعیف شدن آنها و آنوریسم (تحدب و متورم شدن دیواره رگها ) شود. اگر پارگی رگها در این وضعیت اتفاق بیفتد میتواند خونریزی شدید داخلی را بوجود بیاورد. واسکولیت پان همچنین میتواند کل دیواره رگها در یک قسمت مشخص را تحت تاثیر قرارداده و باعث انسداد عروق شود.
واسکولیت پان ممکن است همراه با هپاتیت B باشد. تظاهر این بیماری بصورت کاهش وزن، درد شکم، درد بیضه ها، و یا توام با فلجی در دست و پا باشد.

۴-بیماری کاوازاکی
بیماری کاوازاکی شریانهای با اندازه کوچک و متوسط را در کودکان زیر ۵ سال تحت تاثیر قرار میدهد. که آنرا سندرم مخاطی غدد لنفاوی هم میگویند . (بدلیل اینکه غشا مخاطی را درگیر این بیماری میکند).
کودکان مبتلا به این بیماری دارای علائمی همچون ، دمای بالای بدن ، تورم غدد در ناحیه گردن ، التهاب در ناحیه دور چشم و دهان و همچنین ظاهر شدن لکه های قرمز رنگ شبیه سرخک بروی پوست خود می شوند. این وضعیت به ندرت اتفاق می افتد اما در صورتی که عروق تامین کننده خون قلب (عروق کرونری) را ملتهب سازد و تحت تاثیرخود قراردهد بسیار خطرناک خواهد بود . بالای ۶۰ درصد افراد مبتلا به بیماری کاوازاکی دارای التهاب عروق کرونری میباشند.
۵-واسکولیت گرانولوماتو وگنر
این وضعیت که به ندرت اتفاق می افتد در مردان بیشتر از زنان شایع است. این بیماری معمولاً در گوش ، بینی و نای ایجاد مشکل کرده و علاوه بر خونریزی و خشکی بینی باعث سرفه های خونی نیز میشود .
این علائم معمولاً یک تا دو سال قبل از ابتلا به علائم عمومی واسکولیت ظاهر میشود. در واسکولیت عام معمولاً پوست ، ریه ها ، چشم ها و کلیه ها تحت تاثیر قرار میگیرند . مشکلات کلیوی حاصل از این بیماری اگر بسرعت شناسایی و معالجه نشود باعث از بین رفتن کلیه ها خواهد شد.

۶-واسکولیت سندرم چارگ – استراوس
این وضعیت که باعث بوجود آمدن و پیشرفت آسم در دوران بزرگسالی میشود ، بر اثر تورم و التهاب رگها و عروق خونی بوجود می آید که آنرا گرانولوماتوز نیز میگویند. در این وضعیت تعداد زیادی ائوزینوفیل( گونه مشخصی از سلول سفید) در خون وجود خواهد داشت. این وضعیت به دلیل وجو آسم متفاوت با گونه گرانولوماتوز وگنر میباشد. برخلاف وضعیت واسکولیت وگنر ، کمتر به گوشها و بینی آسیب وارد می آید.
سندرم چارگ – استراوس بیشتر اعصاب و رشته های عصبی را تحت تاثیر قرارداده و باعث ضعف و بی حسی میشود. در این وضعیت احتمال آسیب به قلب نیز زیاد میباشد و میتواند باعث آسیب به عضلات قلب شود همانند آسیبی که حملات قلبی برای این عضلات بوجود می آورند.

۷-پلی آنژئیت میکروسکوپی
این وضعیت که باعث مشکلات کلیوی می شود ، میتواند باعث افزایش فشار خون و از کار افتادن کلیه ها گردد. افرادی که دچار این وضعیت میشوند به دلیل کم خونی ایجاد شده احساس ضعف و خستگی مینمایند.
پلی آنژئیت میکروسکوپی همچنین میتواند با درگیر کردن ریه ها باعث خونریزی ریوی و تنگی نفس گردد.

۸-واسکولیت مرتبط با کرایوگولوبین
در این گونه بیماری عروق کوچک ملتهب شده با کرایوگولوبین آمیخته میشوند – کرایوگولوبین ها پروتئین های موجود در خون هستند که در سرما به یکدیگر می چسبند . وجود کرایوگولوبین در خون باعث کاهش جریان گردش خون و یا حتی انسداد عروق میشود و در نهایت به بافتها و اندام بدن آسیب میرسانند.

۹-هنوخ شوئن لاین پورپورا
هنوک – شونلین پورپورا (HSP) بیشتر مویرگها و رگهای باریک را تحت تاثیر قرار میدهد. این حالت بیشتر به دنبال عفونت سینه بوجود می آید و ممکن است واکنش حساسیتی (آلرژیک) به یک ویروس ، غذا و نوعی از داروها باشد. این بیماری که اغلب در کودکان بین ۲ تا ۱۰ سال اتفاق میافتد ، در پسران بیشتر از دختران شایع میباشد. گرچه بزرگسالان نیز ممکن است به این نوع از بیماری مبتلا شوند.

HSP دارای علائم زیر میباشد:
-ظاهر شدن لکه های قرمز در بالای کفل که با خارش همراه است (ابتداً این لکه ها قرمز است اما بتدریج به آبی کبود متمایل میگردد و ممکن است برای چند روز یا چند هفته ادامه داشته باشد)
-ورم مفاصل کوتاه مدت مخصوصاً در مفاصل بزرگتر
-درد در شکم و یا استفراغ و مدفوع خونی
-ادرار خونی ( که نشان دهنده مشکلات کلیوی میباشد)
-تب ، سردرد و بی اشتهایی
در بیشتر موارد این وضعیت به معالجه مشخصی نیاز ندارد ، گرچه برگشت این بیماری و عود کردن آن ممکن است تا ۱ سال بعد از بیماری اولیه نیز اتفاق بیفتد. مشکلات کلیوی در بیشتر حالات این بیماری مشترک میباشد ، اما آسیبهای جدی برای کلیه ها کمتر اتفاق می افتد. در حالتهای خاص دیگر عروق و رگها درگیر این بیماری میشوند و ندرتاً عوارض جدی در این بیماری برای بدن بوجود می آید ، گاهی اوقات هم روده ها را تحت تاثیر قرار داده و یا باعث تشنج میشود.

علامت اصلی این بیماری التهاب و درد میباشد. با توجه به اینکه در اکثر مواقع این التهابات در اعضای داخلی بدن رخ میدهد شما نمیتوانید آنها را ببینید. این بیماری دارای علائم گوناگونی میباشد که در افراد مختلف متفاوت است. بیشتر افرادی که دچار این بیماری هستند دارای احساس ناخوشایند به همراه تب ، تعرق ، خستگی مفرط و کاهش وزن میشوند . اینها علائم اولیه بیماری هستند که شما در صورت مواجهه با آن حتماً باید به پزشک خود مراجعه نمایید.

علائم این بیماری در نقاط مشخص بدن به قرار زیر میباشد:
پوست : ایجاد لکه های قرمز بر روی پوست که برجسته هستند، همچنین خونریزی سطحی پوست و یا باز شدن زخمهای سطح پوست
بینی : خشک شدن داخل بینی و خونریزی بینی
چشمها : بعضی از گونه های واسکولیت باعث تغییراتی ناگهانی در دید و یا قرمزی و دردناک شدن چشم شما میشوند . (در صورت مواجهه با این حالت سریعاً به پزشک مراجعه نمایید)
عضلات : این التهابات باعث درد عضلات و همچنین ضعیف شدن آنها میگردد.
ریه ها : سرفه و تنگی نفس
اعصاب : سوزش و یا ضعف در بازوها و پاها
کلیه ها : مشکل در دفع ادرار و یا ادرار خونی
انگشتان دست و پا : رنگ انگشتان سفید و یا آبی میشود ، احساس سوزش در سرما بوجود می آید و اگر بدون پوشش (دستکش و جوراب ) در سرما قرار گیرید صدمه میبینند.
سردرد ، درد در فک ها و مشکلات بینایی (دوبینی یا تاری دید ) از علائم گونه ای از واسکولیت هستند که به آن آرتریت سلول بزرگ گفته میشود.

برای ابتلا به این بیماری یک دلیل تنها و خاص وجود ندارد ودر اکثر مواقع علل دقیق بوجود آمدن آن ناشناخته میباشد. واسکولیت مستقیماً و از نسلی به نسل دیگر منتقل نمیشود اما عوامل ژنتیکی در پیدایش این بیماری در خانواده ها موثر میباشد. با وجود سابقه این بیماری در یک خانواده احتمال ابتلا به این بیماری و پیشرفت آن بیشتر وجود دارد .و یک عامل کوچک مثل عفونت و مصرف یک دارو می تواند باعث ابتلا فرد به این بیماری شود.
ما هچنین میدانیم که علت بعضی از گونه های واسکولیت عفونتها میباشد ، مخصوصاً عفونتهای هپاتیتی.
در بعضی از موارد داروهای خاصی نیز باعث بوجود آمدن این بیماری میشوند ، برای مثال پروپیل ثیوراسیل (که جهت درمان تیروئید استفاده میشود) و یا آلوپورینول ( که جهت درمان نقرس استفاده میشود)
این فرضیه وجود دارد که اکثر اقسام بیماری واسکولیت گونه ای از بیماریهای خود ایمنی میباشند. این بدین معناست که مکانیزم دفاعی بدن کار عادی خود را که همان مقابله با عفونتها میباشد انجام نمیدهد و بجای آن به قسمتهای سالم بدن حمله کرده و باعث التهاب میگردد.

اگر احساس میکنید واسکولیت با توجه به علائم بالینی ذکر شده، در بدن شما در حال گسترش است هرچه سریعتر به پزشک متخصص مراجعه نمایید . از آنجا که بعضی از عفونتها ، داروها و یا بعضی از غذاها باعث بوجود آمدن این بیماری میشوند ، دکتر شما از شما درباره استفاده از داروها و یا مراقبتهای پزشکی که در چند هفته گذشته داشته اید سوال خواهد کرد.

چه آزمایشاتی برای تشخیص این بیماری وجود دارد؟
واسکولیت با استفاده از آزمایش خون ، عکسبرداری با اشعه X وبعضی اسکن های موجود و آزمایش میکروسکپی بافت زنده ( تکه ای از بافت زنده از بدن جدا میکنند و آنرا زیر میکروسکوپ آزمایش میکنند) قابل شناسایی میباشد.

آزمایشات خون
این آزمایشات برای اندازه گیری التهابات بوجود آمده استفاده میشود . یک آزمایش کامل خون میتواند در تشخیص اینکه آیا شما دارای کم خونی و یا سطح نرمالی از سلولهای سفید خون ( که با عفونتها مقابله میکنند ) و پلاکتها ( که در انعقاد خون نقش دارند) هستید کمک شایانی کند.
تست خون جهت تعیین میزان پادتن سیتوپلاسمی آنتی نوتروفیل (ANCA) برای تشخیص نوع واسکولیت گرانولوماتوز وگنر مهم و سودمند میباشد.
اگر شما علاوه بر ابتلا به واسکولیت به بیماریهای دیگری همچون روماتوئید آرتریت و لوپوس ( بیماری التهاب پوستی) دچار باشید ، آزمایشات خون میتواند در تعیین میزان فعالیت این بیماریها به شما کمک نماید. با آزمایشات خون میتوانید به میزان سطح عاملهای روماتوئیدی دربیماری روماتوئید آرتریت و یا سطح تکمیلی آن ( سیستم آنزیم و یا پروتئین های خون ) و پادتن بیماری لوپوس پی ببرید.
آزمایشات خون ممکن است برای تعیین میزان واکنش بدن شما به معالجات صورت گرفته در زمانهای گوناگون تکرار گردد.
آزمایشات دیگری نیز در این زمینه برای تعیین میزان عملکرد اندام های تحت تاثیر بیماری قرار گرفته می توانید انجام دهید . از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

آزمایش ادرار : که میتواند میزان وجود خون و یا پروتئین در ادرار را نشان دهد. اینها جزء اولین علائم یک کلیه ملتهب شده میباشند . ( یک آزمایش اوره و الکترولیت و یا آزمایش کراتین خون برای پی بردن به میزان فعالیت کلیه ها موثر میباشد. افراد مبتلا به اقسام واسکولیت مثل سندرم چارچ – استراوس ، گرانولوماتوز وگنر و یا پلی آنژیت میکروسکوپی باید آزمایشات ادرار منظمی را برای وجود خون و پروتئین موجود در آن انجام دهند . )
آزوایشات مربوط به عملکرد کبد نیز همچنین باید صورت پذیرد.
عکسبرداری با اشعه X ، سی تی اسکن و MRI برای بررسی مشکلات سینه بکار خواهد آمد.
اکو کاردیو گرام و الکتروکاردیوگرام برای بررسی صحت عملکرد قلب مفید خواهد بود. اکوکاردیوگرام یک آزمایش مخصوص فراصوتی و الکتروکاردیوگرام (ECG) نیز بررسی قلب بوسیله ابزار مخصوص الکتریکی میباشد.
آزمایش میکروسکپی بافت زنده برای تعیین تاثیر واسکولیت بروی کلیه ها ، عضلات ، پوست و ریه ها مفید و ضروری میباشد. یک تکه کوچک از بافت زنده از این نواحی برداشته شده و در آزمایشگاه بدقت بررسی و آزمایش میشود.
ارزیابی گوش ، بینی و گلو (ENT) برای افراد مبتلا به واسکولیت نوع گرانولوماتوز وگنر که دارای علائم این بیماری در این نواحی میباشند ضروریست.
هنگامی که اندام شکمی مانند کلیه ها و روده ها تحت تاثیر این بیماری قرا میگیرند از فرآیندی به نام آنژیوگرام برای بررسی تاثیر بیماری در این اندام انجام میشود.در این فرآیند یک ماده رنگی به درون رگها تزریق شده تا در عکسبرداری با اشعه X موارد مورد نیاز و میزان تاثیر بیماری در عروق معلوم گردد. این مهم بیشتر در گونه های آرتریت تاکایاسو و آرتریت سلول بزرگ برای تعیین میزان تاثیر بیماری در رگها و عروق خونی بزرگ صورت میپذیرد.

معالجاتی که برای بهبود بیماری واسکولیت بکار میرود بستگی به این دارد که این بیماری کدامیک از رگها و عروق و در چه قسمتی از بدن را تحت تاثیر خود قرار داده باشد و چه مقدار از بافتهای بدن متاثر از این بیماری شده اند. در بیشتر موارد برای کنترل بیماری و بهبود علائم آن استفاده از داروهای شیمیایی موثر خواهد بود.
این معالجات برای گونه های مختلف این بیماری به شرح زیر میباشد:
- قرصهای استروئیدی و یا تزریق داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی واسکولیت در رگها و عروق کوچک
- تزریق ایمونوگلوبولین برای بیماران مبتلا به نوع کاوازاکی
- معالجات ضد ویروسی برای افراد مبتلا به هپاتیت و واسکولیت
- تعویض پلاسمای خون ( که به شستشوی خون نیز معروف میباشد) که برای تعداد کمی از افراد که مبتلا به نوع سخت و شدید این بیماری میباشند مورد نیاز میباشد. ( در این وضعیت با استفاده از یک دستگاه تصفیه خون ، خون شما را به دستگاه وارد نموده و بعد از پاکسازی خون از عوامل بیماری زا به بدن شما برمیگرداند)
- دیالیزو تصفیه خون ، که در مواردی که کلیه ها دچار آسیب جدی شده باشند صورت میگیرد.
در تمام و یا بعضی از این معالجات و راههای درمانی عوارض جانبی نیز وجود خواهد داشت. برای مثال استفاده از داروی سیکلوفسفامید که به عنوان یک داروی سرکوب کننده سیستم ایمنی بکار میرود ، باعث ایجاد خونریزی در مثانه ، کم پشت شدن موها و احتمال افزایش عفونت میشود. همچنین دارای خطر ابتلا به ناباروری نیز میشود. بدلیل وجود این خطرات و احتمالات مصرف سکلوفسفامید باید متوقف و با دیگر داروهای مربوط به سرکوب سیستم ایمنی برای کنترل هرچه سریعتر بیماری تعویض گردد. اگر داروهای استروئیدی در دوزها و مقادیر زیاد استفاده میشود باید در کنار آن از داروهای بیوفسفونات نیز برای جلوگیری از پوکی استخوان مصرف گردد.

بیماری واسکولیت علاوه بر اینکه دارای انواع گوناگونی میباشد ، همچنین دارای اثرات و علائم مختلفی درافراد مختلف میباشد . با پزشک معالج خود و یا متخصص مراقبتهای پزشکی در مورد علائم جدیدی که ممکن است برای شما ایجاد گردد مشورت نمایید. و اینکه مطمئن شوید معالجات شما هنوز ادامه دارد و ناتمام نمانده است بسیار مهم میباشد. در زیر کارهایی که شما میتوانید برای کمک به خودتان در هنگام ابتلا به این بیماری و ادامه آسان زندگی روزمره داشته باشید بیان میشود:

تمرینات بدنی
وسکولیتیز باعث ایجاد خستگی میشود و بسیار مهم است که در صورت نیاز شما استراحت کافی داشته باشید. اگرچه باید بوسیله تمرینات بدنی منظم عضلات و مفاصل خود را آماده و سلامت نگه دارید. با تمرینات معتدل و آرام شروع نمایید و بطور منظم مقدار و زمان آنرا زیاد کنید. علاوه بر بعضی تمرینات بدنی که وزن بدن را تحمل میکند ( هر چیزی که شمار را با راه رفتن و یا دویدن درگیر میکند ) انجام ورزش شنا نیز به شما پیشنهاد میشود.همچنین با پزشک خود نیز در خصوص مقدار و نحوه انجام تمرینات بدنی مشورت نمایید.

رژیم غذایی و تغذیه
در زمان ابتلا به واسکولیت شما نیازمند رعایت رژیم غذایی خاصی نیستید مگر آنکه بیماری شما با مصرف نوع مشخصی از غذاها تشدید شود .
داشتن یک رژیم غذایی سالم و متوازن برای هر فردی دارای اهمیت میباشد ، مخصوصاً اگر شما از قرصهای استروئیدی استفاده مینمایید این نکته اهمیت بیشتری پیدا میکند ، بدلیل اینکه استفاده از این قرصها باعث زیاد شدن اشتها و در نتیجه افزایش وزن میگردد. در دوران استفاده از قرصهای استروئیدی شما در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان میباشید که گنجاندن استفاده فراوان از کلسیم در رژیم غذایی در ابتلا به این امر جلوگیری خواهد کرد.

ترک سیگار
سیگارکشیدن را ترک کنید . کشیدن سیگار باعث هرچه باریک تر شدن رگها و عروق و دیواره داخلی آنها و در نتیجه وخامت اوضاع و احوال شما میگردد.

بدن خود را گرم نگه دارید
اگر انگشتان دست و یا پای شما در واکنش با سرما آبی میشوند ، این امر میتواند به علت عارضه رینود باشد. پوشیدن لباس گرم ، استفاده از جوراب و دستکش باعث هرچه بهتر شدن گردش جریان خون در اعضای بدن شما شده و باعث گشادی رگها و عروق میگردد./

با توجه به اینکه واسکولیت ها دارای طیف وسیعی بوده و بر اساس علت و تنوع بیماری دارای رفتار کاملا متفاوتی می باشند در بارداری بر اساس هر یک تصمیم گیری متفاوت می باشد.به عنوان مثال در واسکولیت های سیستمیک مانند پان و وگنر که در آن ممکن است ارگانهای حیاتی درگیر شود مانند کلیه  درمان های نسبتا سنگین با عوارض زیاد در آنها تجویز می شود بارداری مخاطره آمیز است و در واسکولیت های ثانویهبه داروها و یا غیره اصولا با قطع علت اولیه بیماری بهبودی میابد و یا درمانهای آنها کم عارضه هسند بنابر این بارداری کم عارضه است.


منبع :rheumoc.com

سندرم هایپر موبیلیتی ( hyper mobility )

سندرم هایپر موبیلیتی ( hyper mobility ) عبارت است از اشکالاتی در مفاصل بدن که باعث می شود مفاصل بیشتر از حد نرمال خود خم یا باز شوند. این بیماری در اکثر موارد بصورت ارثی انتقال پیدا می کند، طبق تحقیقات صورت گرفته بین ۱۰ تا ۱۵ درصد از کودکان در سنین به این بیماری دچارند. در برخی از موارد دیده شده است که فرد مبتلا، دچار درد های پراکنده ای در زانوها، انگشتان، باسن و شانه ها می شود. برخی مواقع به سندرم هایپرموبیلیتی loosy joint نیز گفته می شود.

 

از آنجا که افراد مبتلا به هایپرموبیلیتی می توانند مفاصل را بیش از حد مجاز حرکت دهند احتمال آسیب دیدن در این افراد بالاتر است. نشانه های این سندرم عبارت اند از درد در زانوها، انگشتان، باسن و شانه. در این افراد احتمال در رفتگی و رگ به رگ شدن مفاصل درگیر بیشتر است. اسکولیوز ( انحنای ستون فقرات) در افراد مبتلا به سندرم هایپر موبیلیتی بیشتر از دیگران است. با بالاتر رفتن سن افراد انعطاف مفاصل نیز کاهش می یابد.
مفاصل مبتلا در این بیماری دارای شلی بیش از حد می باشند در مفاصل انگشتان و زانوها و مچ دست و آرنج می باشد که باعث چسباندن کف دست ها به زمین با زانوان کاملا صاف، کف پا از قسمت زانو تا ۱۰ درجه به سمت بالا خم می شود،انگشت شست دست می تواند ساعد را لمس کند.این افراد می توانند به علت نرمی بیش از حد مفاصل حرکات سخت ورزشی را در ژیمناستیک براحتی انجام دهند.

 

در بروز سندرم هایپر موبیلیتی نقص در یک ژن خاص که توسط پدر و مادر به فرزندان انتقال پیدا می کند نقش اساسی دارد. این ژن ها کلاژن هایی تولید می کنند که باعث قوام و استحکام و چسبندگی بافت های همبند می شوند.
سندرم هایپر موبیلیتی درجات مختلفی دارد که بدترین حالت آن ابتلا به بیماری اهلر-دانوس می باشد. در این بیماری تمام بافت های بدن دچار کشیدگی م شوند.همچنین در افرادی که مبتلا به سندرم داون هستند نیز سندرم هایپر موبیلیتی دیده شده است.

 

معمول سندرم هایپر موبیلیتی در موارد کمی علامت ایجاد می کند و نیاز به درمان خاصی ندارد.در خیلی از افراد علائم درد در سنین بالا ایجاد می شوند. درمان بر اساس نوع و شدت سندرم متفاوت است. در اکثر موارد برای افرادی که درد در مفاصل را تجربه می کنند ضد درد تجویز می شود. توصیه کلی برای افراد مبتلا به سندرم هایپر موبیلیتی انجام ورزش های آمادگی و بدنسازی برای تقویت عضلات منتهی به مفاصل درگیر می باشد.


آیا سندرم هایپر موبیلیتی قابل درمان است؟
از آنجا که این سندرم بصورت ارثی انتقال می یابد قابل درمان نیست. ولی می توان با ورزش و مراقبت از ضربه از عوارض بعدی آن دوری کرد.


آینده بیماری سندرم هایپر موبیلیتی چگونه است؟
اغلب هیچ عواقب طولانی مدتی از سندرم هایپرموبیلیتی وجود ندارد. ولی احتمال ایجاد آرتروز و یا سائیدگی و درد در مفاصل مبتلا زیاد است.

گانگلیون - کیست سینوویال

گانگلیون یا کیست سینوویال مچ یا غلیظک دست شایعترین توده یا تومور خوش خیم دست است.در گذشته تصور می کردند که علت آن فتق پرده سینوویال مفصل و رباط هاست ولی امروزه معتقدند منشا این توده از کپسول مفصلی مچ دست و گاهی اوقات از غلاف سینوویال تاندون میباشد. علت بروز این توده به روشنی مشخص نشده است با این حال ممکن است ضربات مکرر وارده به مچ یا حرکات مکرر و یکنواخت مچ دست موجب تجمع مایع لزجی در این بیماری شود.



شایعترین علامت این بیماری که موجب مراجعه بیمار به پزشک میشود وجود یک توده برجسته در پشت مچ دست است. این توده سطحی نرم و گرد و یکنواخت دارد. گاهی اوقات توده نرم بوده ولی در اکثر موارد سفت است. توده ممکن است دردناک باشد و در مواردی درد بیمار تظاهر بیشتری از برجسته بودن آن دارد. از دیگر علائم گانگلیون فشار آن به اعصاب مچ دست است. این فشار میتواند موجب فلج عصب و بروز علائمی مانند بیحسی یا گزگز کند. بیمار ممکن است شکایتی نداشته باشد و بعلت مسائل زیبایی مراجعه نماید، ولی غالبا بیماران از درد مختصر و کم شدن قدرت مچ دست شکایت دارند.
 شایعترین محل گانگلیون پشت مچ دست است. دومین محل شایع قدام (جلو) مچ دست نزدیک شریان رادیال است و سومین محل شایع گانگلیون در قدام و قاعده انگشتان دست میباشد. گانگلیون های خلف (پشت) دست معمولا ثابت ، نرم و گرد می باشند .
در درون کیست های گانگلیونی، مایعی زرد رنگ، ژلاتیتی و چسبناک وجود دارد. گانگلیون های کف دست معمولا سفت و دردناک هستند .


مناطقی که گانگلیون دست در آن بوجود می آید

علت قطعی این بیماری کاملا مشخص نمی باشد ولی ممکن است ضربات مکرر وارده به مچ یا حرکات مکررو یکنواخت مچ دست باعث بروز این بیماری شود

تشخیص این بیماری با معاینه است و در موارد نادر ممکن است تشخیص به وسیله سونوگرافی و ام آر آی انجام شود.

کیست های گانگلیونی ممکن است به مرور زمان بزرگتر یا کوچکتر شده و یا حتی محو شود. پس اندازه آن متغیر است. معمولا در هنگامی که بیمار فعالیت های زیادی را با مچ دست انجام میدهد کیست بزرگتر میشود. کیست ممکن است مدتی محو شده و پس از مدتی دوباره عود کند. در بسیاری اوقات بیماری حتی بدون درمان پس از چند سال محو میشود.گانگلیون توده خوش خیم و بی ضرری است و در بسیاری اوقات خودبخود خوب میشود پس معمولا نیازی به درمان ندارد و پزشک به بیمار اطمینان میدهد که توده مشکلی برای وی ایجاد نخواهد کرد. در صورتی که گانگلیون دردناک باشد استفاده از بریس های مچ دست میتواند به رفع درد کمک کند.
بعضی درمان ها بصورت سنتی انجام میشوند مانند ضربه ناگهانی به توده و ترکاندن آن و یا گذاشتن یک سکه روی توده و بستن آن. تاثیر این درمان ها مشخص نیست. درمان های دیگری مانند خارج کردن مایع کیست با سوزن و تزربق کورتیکوستروئید در درون کیست هم وجود دارد.
استفاده از مچ بند و اسپایت ممکن است از عود بیماری جلوگیری نماید، در موارد شدید ممکن است توصیه به برداشتن کامل گانگلیون با روش جراحی شود.

منبع :rheumoc.com