وبلاگ شخصی دکتر امیرهوشنگ واحدی

دکتر امیر هوشنگ واحدی متخصص طب فیزیکی و توابخشی، درمان بیماریهای ستون فقرات، عصبی، عضلانی و مفصلی و ... مطب کرج، جهانشهر-روبروی بیمارستان مدنی

وبلاگ شخصی دکتر امیرهوشنگ واحدی

دکتر امیر هوشنگ واحدی متخصص طب فیزیکی و توابخشی، درمان بیماریهای ستون فقرات، عصبی، عضلانی و مفصلی و ... مطب کرج، جهانشهر-روبروی بیمارستان مدنی

اسپلوندیلیت آنکیلوزانت

اسپوندیلیت مهره ها یک بیماری التهابی می باشد که بر مفاصل ستون فقرات شما تاثیرگذار است. در حقیقت اسپوندیلیت به معنای التهاب ستون فقرات است.

در این بیماری، کلسیم در جایی که عضلات به مهره ها متصل شده اند رسوب کرده و این امر از میزان انعطاف پذیری کمر شما می کاهد در نتیجه استخوان های متعلق به ستون فقرات ممکن است به هم نزدیک شوند و حالت جوش خوردگی در مهره ها و دیسک ایجاد شود. این پدیده انکیلوزین Ankylosis)) نامیده می شود.


 

اسپلوندیلیت آنکیلوزانت بین افراد مختلف متفاوت است – علائم شما ممکن است آنقدر خفیف باشد که تقریبا وضعیت خود را فراموش کنید، اما اگر علائم بسیار وخیم باشد می تواند تاثیر بزرگی بر کیفیت زندگی شما بگذارد.
اسپوندیلیت آنکیلوزانت جز دسته بیماری های تحت عنوان اسپوندیلوآرتروپاتی می باشد که دارای تظاهرات بالینی و آزمایشگاهی مشابهی می باشند. سپوندیلوآرتروپاتی در واقع سر دسته این بیماری ها می باشد.

در مرحله ی اول، اسپوندلیت مهره ها ممکن است بصورت زیر تظاهر نماید.

·         کوفتگی عضلات و خشکی در مهره کمر

·         احساس درد در نشیمنگاه و بعضی اوقات در پشت ران ( مانند بیماری سیاتیک)

ممکن است اولین آگاهی شما از علائم بعد از درد و فشار سخت عضلانی باشد، درنتیجه اغلب موارد موجود با کمر دردهای معمولی اشتباه گرفته می شود.

احساس درد ممکن است در گردن، شانه ها، نشیمنگاه و رانهای شما باشد. همچنین برخی افراد درد ،کوفتگی عضلات و تورم در زانوها و قوزک پا دارند، یا در مفاصل کوچک دستها و پاهایشان احساس درد می کنند. برای بعضی افراد، مخصوصا کودکان، اولین نشانه ممکن است احساس درد در نشیمنگاه یا پاهایشان باشد تا کمر آنها.

دیگر علائم که ممکن است در این بیماران وجود داشته باشد عبارت است از:

·         التهاب در استخوان پاشنه ی پا، که ایستادن بر روی سطوح سخت را برای شما ناخوشایند می کنداین حالت بدنبال استراحت تشدید می شود.

·         التهاب در پایین لگن موجب ناراحت کردن نشستن برای شما می شود.

·         درد و تورم در انگشتان یا شست پا - زمانی که کل انگشت ورم کرده باشد با عنوان تورم انگشتان که در این حالت انگشت شکل سوسیسی به خود می گیرد شناخته شده می باشد.

·         احساس درد قفسه ی سینه یا در وضعیتی که ستون فقرات شما متمایل به جلو و عقب شود که نفس عمیق کشیدن را برایتان سخت می کند.

·         التهاب چشم اگر درد و قرمزی در چشمانتان ایجاد شد بلافاصله به پزشک خود مراجعه کنید.

·         خستگی همراه با فعالیت کردن در چنین شرایطی به وجود می آید، کم خونی یا بعضی اوقات افسردگی و احساس نا امیدی و ناکامی مرتبط با وضعیت بیماری است.

·         مشکلات روده با عنوان بیماری التهاب روده (IBD)  یا کولیت گفته می شود.     

 

مردان ۲ تا ۳ برابر بیشتر نسبت به زنان مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزانت می شوند و سن تقریبی شروع این بیماری ۲۰ تا ۳۰ سال است.

·         ژن به ارث رسیده از والدینتان امکان ابتلا به این بیماری را در شما افزایش می دهد، ولی این وضعیت به طور مستقیم در رخ دادن این بیماری نقشی ندارد. اسپوندیلیت آنکیلوزانت مسری نیست در نتیجه نمی توانید آن را از شخص دیگری بگیرید.

·         اکثر افراد مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزانت ژنی به نام HLA-B27 را دارند که با آزمایش خون قابل شناسایی است، ولی داشتن این ژن به معنای ابتلای شما به بیماری مذکور نیست. حتی اگر در خانواده ای یک نفر اسپوندیلیت آنکیلوزانتداشته باشد، خواهر یا برادری وی ممکن است ژن HLA-B27 را دارا باشند و هرگز دچار این بیماری نشوند.

 

علت اکثر کمر دردها اسپوندیلیت آنکیلوزانت نیست. اگرچه علائم این بیماری در مراحل اولیه بسیار شبیه به بیشتر کمر دردهای معمولی است. به دلیل همین مسئله مقداری زمان برای تشخیص این بیماری برده می شود و حتی ممکن است این بیماری در ابتدا به درستی تشخیص داده نشود.

 

چه آزمایشاتی وجود دارد؟

آزمایش خون می تواند التهاب در بدن شما را نشان دهد. احتمال دارد به یکی یا هر دوی این آزمایشها احتیاج داشته باشید:

·         C –reactive protein (CRP)

·         Erythrocyte sedimentation rate (ESR)

دیگر آزمایشات مانند داشتن یا عدم داشتن ژن HLA-B27 کمک موثری به تشخیص می نماید. برای اکثر افراد مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزانتآزمایش HLA-B27 مثبت است، اما بعضی از این افراد در حالی که آزمایش آنها مثبت است مبتلا به این عارضه نمی باشند. آزمایش مثبت احتمال وجود اسپوندیلیت آنکیلوزانترا در افراد با کمر درد مطرح می کند اما تشخیص آن را تائید نمی کند.

بعضی اوقات انجام رادیوگرافی ستون مهره ها و لگن به تائید این تشخیص کمک می کند، اگر چه این تست عموما موردی غیرعادی را در مراحل اولیه نشان نمی دهد. اگر این عارضه پیشرفت کند وجود حالت استخوانی بین مهره ها با عسکبرداری اشعه ایکس قابل رویت خواهد بود.

 

درمان هایی برای آرام کردن علائم شما موجود می باشد، متحرک و پرجنبش نگه داشتن ستون فقرات برای داشتن یک زندگی طبیعی به شما کمک خواهد کرد. ورزش کردن و توجه زیاد به وضعیت اندامتان برای کاهش اثرات عارضه بسیار مهم است.
داروها

مسکن های غیر کورتیکو استروُیدی مانند ایندومتاسین و دیکلوفناک و غیره و مسکن های ضد التهابی غیر استروُیدی  دردتان را آرام خواهد کرد و به شما کمک می کند تا خواب شبانه ی خوبی داشته باشید. این مسکن ها همچنین عضلات را شل می کنند و ورزش کردن را برای شما راحت می گردانند. احتمال دارد در شرایط سخت تر به قرص احتیاج داشته باشید.

بعضی از این داروهای ضد التهابی اثرات طولانی دارند، بنابراین ممکن است دردهای شبانگاهی و کوفتگی عضلانی در صبح را برای شما قابل تحمل کنند.این دارو ها بعضی اوقات باعث سوزش معده می شوند،اما اگر این قرصها به همراه غذا خورده شوند مشکلات کمتری را به همراه خواهند داشت.

در بعضی موارد پزشک دارو هایی که خاصیت تعدیل کنندگی سیستم ایمنی دارند به شما تجویز می کنند،این دارو ها بیشتر جهت کم کردن التهاب مفاصل شما طراحی شده اند تا تسکین علائم بیماری. این قرصها در دراز مدت موثر هستند و شاهد تائیر فوری آنها نخواهید بود، ولی نتیجه ی آنها در طولانی مدت بسیار چشمگیر می باشد. این قرص ها بیشتر برای علائم در مفاصل شما مفید هستند تا ستون فقراتتان. برخی نمونه های این دارو ها شامل سولفاسالازین( sulfasalazine) و متوتروکسات ( (methotrexate می باشند.

درمان های بیولوژیکی مانند etanercept  و آدالیمومب( adalimumab )برای تزریق زیر پوستی داده می شوند. درمان های بیولوژیکی برای تمامی افراد مناسب نیست و تنها برای بیمارانی با وضعیت سخت در شرایطی  که داروهای ضد التهاب کنترل کننده ی بیماری آنها نباشد توصیه می شوند.

زمانی که علائم بیماری عود می کند استفاده از استروئید برای درمان کوتاه مدت تجویز می شود. این داروها معمولا برای تزریق در مفصل متورم یا به عنوان تزریق جهت تسکین تدریجی در عضلات استفاده می شوند. بعضی اوقات ممکن است به شما قرص های استروئیدی مانند پردنیزلون  (prednisolone) داده شود. اگرچه این درمانها در بهبودی درد و گوفتگی عضلات بسیار موثر است، اما ممکن است استفاده ی آنها در دراز مدت عوارض جانبی را افزایش دهد.

بعضی از داروهایی هستند که در پیش گیری پوکی استخوان به شما تجویز می شوند مانند آلندرونیت و رزیدرومات و.... ممکن است بعد از دریافت این دارو احساس تسکین درد در ستون فقرات را داشته باشید.

درمانهای فیزیکی

فیزیوتراپی یکی از بخش های مهم در درمان اسپوندیلیت آنکیلوزانتاست. یک فیزیوتراپیست می تواند برنامه ی ورزشی که باعث افزایش قدرت عضلات شما می شود و کمک به نگهداری تحرک ستون فقرات و دیگر مفاصل شما را در کنار یکدیگر قرار دهد. مخصوصا بسیار مهم است که کمر خود را ورزش دهید تا در شرایطی که خم می شوید کمرتان دچار سختی و سفت شدن نگردد.

فیزیوتراپیست همچنین می تواند آب درمانی را به شما پیشنهاد دهد که شامل ورزشهایی خاص در استخر آب گرم است. بسیاری از افراد مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزانت با این راه درمانی احساس بهبودی زیادی می کند.

عمل جراحی

اکثر افراد مبتلا به این بیماری احتیاجی به عمل جراحی ندارند، اگرچه برخی از آنها که مفاصلشان به سختی آسیب دیده به جایگزینی مفاصل لگن و زانو نیاز دارند. این امر می تواند موجب خلاصی از درد و افزایش تحرک بیمار شود. عمل جراحی برای مرتب کردن یا به عبارتی راست کردن ستون فقرات خمیده شده بسیار نادر است و معمولا پیشنهاد نمی شود.


ورزش
ورزش بخش جدائی ناپذیر درمان اسپوندیل آرتریت آنکیلوبانت است . با وجود اینکه ممکن است برای بعضی از اشخاص پیداکردن وقت برای انجام مرتب ورزش سخت باشد ولی هرطور شده بایستی برای انجام ورزش - بعنوان یک کار واجب - وقت در نظر گرفت . ورزش باعث افزایش تحرک شده و به حفظ وضعیت مناسب بدن کمک می کند و در نهایت درد را کاهش خواهد داد.
ورزش های روزانه مفید برای اسپوندیلیت آنکیلوزانت عبارتند از:
نرمش های کششی که توسط فیبیوتراپ برای هر بیمار تجویز شود.ورزش هائی که در مراکز ورزشی و تحت نظر مربی انجام شود. شنا کردن، بدمینتون، راه رفتن و اسکی ورزش های مناسبی هستند ولی از شرکت در ورزش های دسته جمعی که در آن ها احتمال برخورد وجود دارد باید با احتیاط صورت گیرد.
استفاده از دوش آب گرم و سپس حرکات ملایم دست ها و راه رفتن برای گرم کردن بدن قبل از انجام ورزش اصلی باعث می شود که حرکات ورزشی راحت تر انجام گیرد.
قبل از شروع هر برنامه ورزشی با پزشک خود و یا فیبیوتراپ درباره برنامه و نحوه صحیح انجام حرکات مشورت کنید.
اول صبح اگر خشکی وجود داشته باشد انجام ورزش سخت است و شاید ساعات ظر به بعد مناسب تر باشد. اگر لازم باشد ورزش ها را به دو یا سه قسمت تقسیم کنید مثلا در یک نوبت ورزش های در حال خوابیده را انجام دهید و چند ساعت بعد ورزش های کششی گردن و تنفس عمیق برای باز کردن قفسه سینه را انجام دهید. هر روز و بطور مرتب ورزش کنید و همیشه نرمش های گرم کننده را قبل از ورزش اصلی انجام دهید.
یاد بگیرید که چه قسمت از بدنتان احتیاج بیشتری به حرکات ورزشی دارد . شروع هر برنامه ورزشی ممکن است با افزایش اندک درد توام شود. در هرحال نباید پیاده روی کرد و فکر کنید که هرچه بیشتر بهتراست! چنانچه بعد از انجام ورزش درد شدید شود به معنای آن است که بیشتر از حد توان خود ورزش کرده اید.
حفظ وضعیت مناسب بدن
حفظ وضعیت بدن در حالت مناسب یکی از هدف های اولیه درمان اسپوندیلیت آنکیلوزانت است. اگرچه در همه بیماران چسبیدن مهره ها به یکدیگر اتفاق نمی افتد ولی اگر قرار باشد پیشرفت بیماری به این مرحله برسد مسلما بیحرکتی ستون فقرات در وضعیت صاف و بدون خمیدگی بهتر از اینست که ستون فقرات خمیده بدون حرکت گردد. باین دلیل همیشه و درهمه مواقمع یعنی خوابیده نشسته و ایستاده بیمار باید در وضعیت مناسبی قرار گیرد. دستورات بیر را رعایت کنید:
روی یک تشک سخت بخوابید. سعی کنید به پشت بخوابید و اب یک بالش نازک یا بالشی که فقط گودی گردن را پر کند استفاده کنید. هدف این است که گردن بطرف جلو در حالت خمیده قرار نگیرد. هنگام خواب پا های خود را راست نگه دارید و از خم کردن زانو یا مفصل ران و جمع کردن پاها بطرف شکم خودداری کنید. تغییر وضعیت بدن در هنگام خواب کار مفیدی است. 

تنفس عمیق  جهت درگیر کردن عضلات و استخوان های گردن مفید می باشد
درمان مفصل ران
در اسپوندیل آرتریت آنکیلوبانت ممکن است گرفتاری مفصل ران بحدی پیشرفت کند که بخاطر درد و ناتوانی در ایستان و راه رفتن احتیاج به تعویض مفصل ران باشد. عمل جراحی تعویض مفصل در مورد زانو و شانه هم ممکن است لازم شود. اگر خمیدگی ستون فقرات به حدی برسد که بیمار نتواند در حالت ایستاده جلوی خود را ببیند آن گاه عمل جراحی ستون فقرات ممکن است انجام شود. عمل جراحی ستون فقرات در اسپوندیل آرتریت آنکیلوبانت باید توسط جراحان متخصص و ماهر انجام شود.

 


اکثر بیماران مبتلا به اسپوندیل آرتریت آنکیلوبانت می توانند یک زندگی فعال و پربار داشته باشند. توصیه های زیر نیز می توانند کمک کننده باشند:
- -هنگام رانندگی همیشه کمربند ایمنی را ببندید. صندلی و تکیه گاه سر را با توجه به وضع پشت و گردن خود تنظیم کنید. اگر حرکات گردن محدود شده باشد آینه عقب بزرگ درداخل اتومبیل و آینه های جانبی اضافی درخارج اتومبیل نصب کنید.
- درصورتی که مهره ها بهم جوش خورده باشند بیشتر در معرض آسیب هستید بنابراین از فعالیت هائی که در آن ها خطر افتادن به زمین و یا ضربه های ناگهانی زیاد است خودداری کنید.
- 
سیگار کشیدن اکیدا در این بیماری ممنوع می باشد! 

- در صورت لزوم از وسایلی مانند پاشنه کش با دسته بلند استفاده کنید.
- ترتیبی بدهید که استراحت های کوتاهی در طول روز داشته باشید. به یاد داشته باشید که فاصله انداختن بین فعالیت هایتان در طول روز این امکان را به شما می دهد که وظایف خود را به خوبی انجام دهید.
- گاه بگاه حالت بدن خود را تغییر دهید و دست کم هر یک ساعت کمی راه بروید. بعضی افراد نشستن و ایستادن به تناوب را سودمند می دانند. اگر نشستن برای تان دردناک است از یک کوسن (بالش کوچک) استفاده کنید.
- برای روابط جنسیتان و وضعیت بدنی مناسب را انتخاب کنید. 

- اگر باردار هستید و همچنین قبل از تصمیم به باردارشدن در مورد مصرف داروها در زمان حاملگی و پیش از آن پزشک خود مشورت کنید. بعضی داروها را نباید در زمان حاملگی مصرف کرد.
- اگر شغل فعلی شما مستزم خم شدن طولانی و یا فشار آوردن بر پشت تان است باشد شغل خود را تغییر دهید.

منبع :rheumoc.com

 

 

هالوکس والگوس

هالوکس والگوس ( که معمولا بونیون نامیده می شود) نوعی تغییر شکل است که درآن انگشت شست به طرف بیرون انحراف می یابد . این ناهنجاری معمولا با برجستگی مشخص در سطح داخلی مفصل متاتارسو_ فالانژیال همراه است. همچنین یک برجستگی استخوانی ( اگزوستوز ) در طرف داخلی سر متاتارس اول وجود دارد که معمولا روی آن یک بورس تشکیل شده است. 

 

تغییر شکل ظاهری مفصل دفورمه به نوان اولین شکایتی است که بیماران اظهار می کنند.
وجود درد به دنبال استفاده از کفش های نامناسب و ایجاد فشار بر روی شست پا به دنبال فعالیت های روزمره شکایات شایعی است که مطرح می شود.
در مواردی که التهاب ایجاد شود این بیماری ایجاد بورسیت حاد می کند.
علائم بورسیت حاد شامل : تورم ، قرمزی و حساسیت در لمس است.

در ایجاد این بیماری علل مادرزادی و نیز علل اکتسابی و برخی مواقع بیماری های زمینه ای مانند بیماری آرتریت روماتوئید و یا استئوآرتریت و آرتروز منتشر می تواند باعث این بیماری شوند.

این بیماری ممکن است زمینه خانوادگی داشته باشد. بیمار ممکن است همین مشکل را در پدر یا مادر یا خواهر و برادر خود هم ببیند. پوشیدن کفش نامناسب مثل کفش هایی با پنجه تنگ و باریک و کفش های پاشنه بلند از مهم ترین علل ایجاد کننده این بیماری است. بیماری هالوکس والگوس در زنان مسن شایع می باشد و در اکثر موارد ۲ طرفه است یعنی هر ۲ پا را درگیر می کند.در اکثر واقع تغییر شکل با درد همراه نیست . بیمار ممکن است بعلت تغییر ناخوشایند پا، اشکال در پوشیدن کفش و یا درد روی برجستگی قسمت داخلی سر اولین انگشت پا مراجعه نماید.

مهمترین علت اکتسابی این بیماری پوشیدن کفش تنگ می باشد. کفش تنگ همچنین میتواند مشکلات عدیده دیگری مثل انگشت چکشی، میخچه یا هالوکس ریجیدوس را هم ایجاد کند. انحراف شست موجب میشود مفصل متاتارسوفالاتژیال  یعنی مفصلی که شست را به کف پا متصل میکند به طرف داخل برجسته شده و یک برآمدگی در سطح داخلی پنجه پا بوجود آید.  به این برجستگی بونیون Bunion میگویند.

 گاهی بر اثر فشار کفش بر روی این برجستگی روی آن قرمز و دردناک میشود. هرچه این برجستگی بزرگتر میشود راه رفتن هم برای بیمار مشکل تر میشود. بتدریج انگشت شست به طرف انگشت دوم منحرف شده و حتی ممکن است به زیر آن برود. پوست زیر پنجه پا بتدریج کلفت و دردناک میشود. ممکن است بر اثر فشار شست، انگشت دوم هم منحرف شود و به روی انگشت سوم برود.

 با شدید شدن انحراف شست، راه رفتن دشوار شده و بیمار دچار لنگش میشود، درد مزمن شده و ممکن است سائیدگی مفصل بوجود آید.
انحراف شست پا ممکن است در سنین نوجوانی و در حدود سنی ۱۵-۱۰ سال بخصوص در دختران بوجود آید.

 

تشخیص این بیماری به وسیله معاینه بالینی و در برخی مواقع به خاطر بررسی عوارض ایجاد شده به کمک رادیوگرافی می باشد

 

اغلب موارد انحراف شست پا بدون نیاز به عمل جراحی قابل درمان هستند. پزشک معمولاً در ابتدا سعی میکند بدون انجام عمل جراحی این عارضه را درمان کند و تنها در صورت عدم موفقیت، ممکن است تصمیم به استفاده از جراحی بگیرد. طبق یک قاعده کلی اگر انحراف شست پا درد نداشته باشد لزوما نیاز به عمل جراحی ندارد. حتی در مواردی که این انحراف همراه درد باشد در بسیاری اوقات میتوان با پوشیدن کفش مناسب درد را از بین برد.
 

در پوشیدن کفش به نکات زیر دقت کنید.

  • هیچوقت معیار شما برای انتخاب اندازه کفش شماره ای که روی آن نوشته شده است نباشد. این اندازه ها بر حسب شکل و سازنده کفش متفاوت است. همیشه کفش را به پا کرده و امتحان کنید.
  • کفشی را انتخاب کنید که تا حد امکان به شکل پایتان باشد.
  • در بسیاری افراد یک پا بزرگتر از پای دیگر است. کفشتان را برحسب پای بزرگترتان انتخاب کنید.
  • کفش را در عصر ها بخرید چون در این موقع از روز پای شما در حداکثر اندازه خود است.
  • وقتی برای امتحان کردن کفش سرپا می ایستید باید حدود یک سانتیمتر در جلوی بلندترین انگشت پایتان در داخل کفش فضای خالی وجود داشته باشد.
  • مطمئن شوید پنجه کفشتان به اندازه پنجه پایتان است. پنجه پهن ترین قسمت پا و کفش است.
  • هیچوقت کفش تنگ نخرید و فکر نکنید کفش بتدریج و با پوشیدن جا باز میکند.
  • پاشنه پا در عین اینکه باید در کفش احساس راحتی کند، باید فیت هم باشد. پشت کفش باید پاشنه پایتان را کاملا دربر گرفته و اجازه سرخوردن و حرکت در کفش را به آن ندهد.
  • با کفش چند قدم راه بروید تا مطمئن شوید اندازه پای شما است.
۱- پاشنه کفش باید یه اندازه پاشنه پای شما باشد
۲- پنجه کفش طوری باشد که جا برای خم و راست شدن انگشتان باشد
۳- در جلوی کفش حدود یک سانتیمتر فضای اضافه باشد

گاهی اوقات اگر کفشی اندازه شما است و فقط یک قسمت آن تنگ است کفاش میتواند آن قسمت را برای شما کشش داده و گشادتر کند.


 

 

جراحی 

قاعده کلی، شروع درمان با روش های غیر جراحی است. اگر این روش ها موثر واقع نشدند عمل جراحی میتواند به شما کمک کند. ۹۰-۸۵ درصد کسانی که برای درمان انحراف شست جراحی شده اند از نتیجه درمان راضی هستند. در حالات زیر معمولاً شما نیاز به عمل جراحی دارید.

 

  • درد شدید در پنجه پا که مانع از انجام فعالیت های روزمره زندگی میشود. درد یکه نمیگذارد شما خوب راه بروید و کفش بپوشید ( البته منظور کفش های راحت است).
  • تورم و التهاب مفصل شست پا که با استراحت و دارو خوب نمیشود.
  • در مواقعی که شست پا کاملاً به طرف دیگر انگشتان پا منحرف شده است.
  • خشکی و محدودیت حرکت در شست پا
  • وقتی درد با داروی مسکن و پوشیدن کفش مناسب بهبود نمیابد.
  • گاهی انحراف شست پا در سنین نوجوانی در حدود سنی ۱۵-۱۰ سال بخصوص دختران بوجود میاید. در این سنین اصلاً توصیه به عمل جراحی نمیشود چون احتمال عود زیاد است.

 

هالوکس والگوس نوعی انحراف انگشتان کف پا است که در آن مفصل متاتارسوفالاتژیال Metatarsophalangeal یعنی مفصلی که شست را به کف پا متصل میکند به طرف داخل برجسته شده و یک برآمدگی در سطح داخلی پنجه پا بوجود آید. به این برجستگی بونیون Bunion میگویند.

هدف اعمال جراحی که در درمان انحراف شست پا یا هالوکس والگوس بکار برده میشوند از بین بردن درد و تصحیح تغییر شکلی است که در پنجه پا بوجود آمده است.
معمولا جراح بر اساس شرایط بیمار و علل زمینه ای روش جراحی خاصی را مانند ترمیم تاندون های اطراف شست و یا آرترودز( خشک کردن مفصل)، تراشیدن برجستگی استخوان و ... انتخاب می کند

 عوارض بعد از جراحی این بیماری در کمتر از ده درصد موارد بوجود میاید. این عوارض عبارتند از عفونت، عود انحراف شست، آسیب به اعصاب پا و بهبود نیافتن درد. اگر بعد از جراحی عارضه ای پیش بیاید نیاز به درمان دارد.

 

 

 موفقیت در درمان بیماری هالکوس ولگوس تا حدود زیادی وابسته به این است که شما تا چه حد دستورات پزشک را رعایت میکنید. پس همکاری بین پزشک و بیمار اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد.

پس از عمل جراحی موارد زیر مورد توجه می باشد.

  • در حین ترخیص از بیمارستان پای شما با باند پانسمان شده است. ممکن است پای شما را گچ گرفته باشند یا پای شما را در کفش طبی خاصی گذاشته باشند. معمولاً بخیه ها بعد از دو هفته خارج میشوند ولی پای شما باید تا ۸-۶ هفته حمایت شود. پانسمان های خود را دست نزنید و همیشه آنها را خشک نگه دارید. در حین حمام، پای خود را در کیسه پلاستیکی بگذارید تا خیس نشود.
  • ممکن است پزشک جراح شما از شما بخواهد تا در چند روز اول بعد از جراحی برای راه رفتن از واکر یا عصا استفاده کنید. با بهبودی بیشتر زخم، شما خواهید توانست بیشتر روی پایتان وزن بگذارید با این حال سعی کنید در چند هفته اول بعد از جراحی زیاد راه نروید. معمولاً بعد از گذشت یک هفته از جراحی میتوانید رانندگی کنید.
  • در چند روز اول بعد از جراحی دراز بکشید و با گذاشتن چند بالشت در زیر پایتان آنرا بالا نگه دارید. برای کاهش درد و تورم با صلاحدید پزشک معالج میتوانید از سرمای موضعی استفاده کنید. تا حدود شش ماه بعد از جراحی قدری تورم در ناحیه شست خواهید داشت. بعد از برداشتن کلی پانسمان ها، تا چند ماه سعی کنید از کفش های راحت مثل کفش های ورزشی استفاده کنید.
  • نرمش های خاصی برای افزایش انعطاف پذیری پا و تقویت عضلات پا به شما آموزش داده میشود. آنها را انجام دهید.
  • داروهایی را که پزشک معالج بعد از جراحی برای شما تجویز میکند شامل چند روز استفاده از آنتی بیوتیک برای پیشگیری از ایجاد عفونت در محل جراحی و مصرف داروهای ضد درد است. از آنها استفاده کنید.
 

 

منبع :rheumoc.com

تاثیر معکوس ورزش با ترویج باورهای غلط در باشگاه‌های بدنسازی

اهمیت ورزش در سلامت فرد و جامعه نیازی به اثبات ندارد و داشتن یک برنامه ورزشی منظم و متناسب با ویژگی‌های فرد، کمک زیادی به حفظ تندرستی او می‌کند. در این بین کسانی هم هستند که تصمیم می‌گیرند ورزش را به طور جدی دنبال کنند و برای تحقق آن به ثبت‌نام در باشگاه‌های بدنسازی رو می‌آورند، اما همین افراد ممکن است با انجام ورزش‌های غلط در این باشگاه‌ها نه تنها به اهداف خود نرسند بلکه درطولانی مدت دچار مشکل و آسیب‌های جدی شوند و سلامتی‌شان به خطر بیفتد.

نه هر وسیله‌ای نه هر تردمیلی نه هر دویدنی..

برخی از افراد معتقدند برای درست ورزش کردن و موثر بودن آن حتما باید در باشگاه‌های بدنسازی ثبت نام کنند و از وسایل پیشرفته این مراکز استفاده کنند و ورزش‌های عادی در محیط‌هایی مثل منزل و فضاهای سبز تاثیری بر سلامتی ندارند. دکتر سیعد نیکوخصلت متخصص بدنسازی درباره‌ی این مساله می‌گوید: «بدنسازی راهی است برای ورزش کردن و نکته‌ای که در این زمینه باید مورد توجه قرار بگیرد این است که اطلاعات علمی و آگاهی‌ خود را دراستفاده از وسایل بدنسازی بالا ببریم. بعنوان مثال بدانیم که چگونه وزنه بزنیم تا عضلات‌مان تقویت شود.»

ایشان ادامه می‌دهد: «وجود وسایل بدنسازی و استفاده از آن امکانات تلقی می‌شود اما نباید تنها راه ورزش کردن را استفاده از همین وسایل دانست. افراد باید بتوانند از وزن و عضلات بدن خود زمانی که لازم است بدون استفاده از دستگا‌ه‌ها استفاده کنند و بتوانند با وسایل ساده و در دسترسی مثل میله‌ها و کش‌های ورزشی برای فعالیت‌های بدنی بهره ببرند.»

فعالیت‌هایی مثل دویدن خواه یا ناخواه به زانو فشار وارد می‌کنند و بیشتر افراد گمان می‌کنند استفاده از دستگاه‌ی مثل "تردمیل" میزان این فشارها را کاهش می‌دهد. دکتر فرشاد غزالیان استاد دانشکده تربیت بدنی دانشگاه آزاد اسلامی می‌گوید: «معمولا تردمیل‌های مورد استفاده در منازل از نوع تجاری هستند و از لحاظ طراحی، شوک‌هایی را به مفاصل مچ، زانو و لگن وارد می‌کنند. به همین دلیل دویدن روی چمن می‌تواند برای افراد مفیدتر باشد، اما اگر کسی خواست روی ترد میل بدود، باید حتما از نوع استاندارد آن استفاده کند تا شوک وارده به مفاصل را خنثی کند.»

دکتر نیکو خصلت هم با اشاره به این که تفاوت انرژی مصرفی روی تردمیل نسبت به آسفالت ناچیز و حدود 5 تا 6 درصد است، به ایسنا می‌گوید: «برای این که بتوان این مقدار را افزایش داد باید از تردمیل‌های استفاه کرد که جنس نوار صفحه گردان آن نرم و مناسب باشد.»

عرق کردن معیار خوبی برای تعیین شدت تمرین نیست

معمولا افراد هنگام وزنه زدن و کار با دستگاه‌های بدنسازی، ورزش را تا زمانی که عرق نکرده‌اند، ادامه می‌دهند؛ چرا که تعریق را نشانه‌ای برای واکنش بدن به ورزش و تمرینات بدنسازی می‌دانند. دکتر نیکو خصلت درباره‌ی این مساله می‌گوید:‌ «سیستم بدن هر فرد با فرد دیگر فرق می‌کند و در نتیجه پاسخ آن به گرما هم متفاوت خواهد بود. بدن هنگام وزنه زدن، سوخت و ساز بی‌هوازی دارد و چون استراحت بین این تمرینات بیشتر از ورزش‌های هوازی است بدن کمتر عرق تولید می‌کند.»

علاوه بر این بسیاری از کسانی که در باشگاه‌های بدنسازی فعالیت می‌کنند بر این عقیده هستند که هنگام انجام حرکات ورزشی باید در بدن حس درد وجود داشته باشد،‌ در حالی که این متخصص بدنسازی معتقد است: «در تمرینات وزنه، ورزشکاران نباید به دنبال درد باشند و باید از فشار زیاد به اندام‌های خود جلوگیری کنند، در غیر این صورت آسیب‌های جدی و خطرناکی آن‌ها را تهدید می‌کند. وقتی فرد از تمرین فارغ می‌شود، باید به حدی انرژی داشته باشد که به انجام کارهای روزانه خود بپردازد. سیستم درک سختی تمرین روش مناسبی برای تعیین شدت تمرین است.

آنچه که درباره "دراز و نشست" و "یوگا" نمی‌دانیم

یکی دیگر از باورهای غلطی که بین مردم و ورزشکاران رایج است تاثیر حرکت دراز و نشست بر آب شدن چربی‌های اطراف شکم است. دکتر غزالیان با اشاره به این که دراز و نشست یک تمرین برای استقامت عضلانی است می‌گوید: «برای آب کردن چربی‌های شکم باید تمرینات و فعالیت‌هایی را در برنامه‌های ورزشی گنجاند که همراه با سوخت و ساز هوازی باشد و دراز و نشست تاثیر چندانی بر آب شدن بافت‌ چربی شکم ندارد و می‌توان از آن برای تقویت عضلات کمک گرفت.» دکتر نیکو خصلت هم به کسانی که با هدف آب کردن چربی‌ها ورزش می‌کنند توصیه می‌کند: «عواملی که بر آب شدن چربی‌های شکم موثرند ورزش‌های هوازی و تغذیه هستند. اگر انرژی مصرفی فرد در روز برابر با انرژی دریافتی یا بیشتر از آن باشد، می‌توان با انجام ورزش‌های هوازی از میزان چربی‌ها کاست.»

دردهای ناحیه کمر هم از مهم‌ترین و شایع‌ترین معضلات سلامت انسان است. دکتر غزالیان می‌گوید: «80 درصد افراد در طول زندگی دچار کمر درد می‌شوند که این دردها علل مختلفی دارند؛ از درگیری‌های عصب‌ها تا ضربه‌ها و فشار‌های ناگهانی.» در بسیاری از باشگاه‌های و مراکز ورزشی یوگا را راه درمان مناسب و تاثیرگذاری برای درمان کمردرد تجویز می‌کنند.

این فیزیولوژیست می‌گوید: «باید علت کمردرد مشخص باشد تا بر اساس آن یوگا بتواند تاثیری در درمان آن داشته باشد.»

دکتر نیکو خصلت هم با بیان این که علت بسیاری از دردهای ناحیه کمر مشخص نیست اظهار می‌کند: «بعضی از کمردردها ملاحظات کششی و حرکتی خاصی دارند. در ورزش یوگا تمرکز فرد تنها روی کمر و درد آن ناحیه نیست و مربوط به همه عضلات بدن می‌شود. بنابراین مشورت با پزشک و گرفتن یک برنامه تمرینی مناسب از وی برای درمان کمردرد حائز اهمیت است. گاهی برای درمان این دردها نیاز به عمل جراحی است که انجام برخی از حرکت‌ها می‌تواند تاثیر منفی و غیر قابل جبرانی بر آن داشته باشد.»

برنامه تمرینی مناسب بهترین راه ورزش و فعالیت

ورزش و حضور در فعالیت‌های گروهی و مراکزی مثل باشگاه‌های بدنسازی بدون داشتن یک برنامه تمرینی منظم و مستمر فایده و تاثیر مثبتی روی افراد نخواهد داشت. غزالیان به کسانی که اهل ورزش هستند و آن را راهکاری برای حفظ سلامتی خود می‌دانند و یا به دنبال تحقق اهدافی مثل کاهش وزن و درمان دردهای خود هستند توصیه می‌کند: «این افراد حتما از یک برنامه ورزشی منظم استفاده کنند. در طراحی تمرین و برنامه ریزی آن باید متغیرهایی مثل شدت، حجم و فرکانس تمرین را در نظر گرفت. تنها توجه به این نکات است که باعث می‌شود برنامه تمرینی اثرات خود را روی سلامت فرد اثرگذار باشد. این برنامه تمرینی باید از لحاظ بیومکانیک تجزیه و تحلیل شده باشد و اگرفرد دچار آسیب دیدگی است، در تمرینات لحاظ شود تا با در نظر گرفتن فاکتورهای کمیت و کیفیت تمرین به هدف نهایی ورزش که حفظ سلامتی است رسید.»

منبع :rheumoc.com

حالت مناسب بدن در زمان بارداری

حالت مناسب عبارت است از حالتی که وقتی بدن شما در آن وضعیت قرار می گیرد (نشسته ، خوابیده ،ایستاده) کمترین فشار بر روی اعضای بدن شما مثل کمر یا زانو یا مفاصل شما وارد شود.گرچه در این دوران با افزایش سایز شکم نقطه ثقل بدن عوض شده و تعادل مادر به هم می خورد و باعث فشار بر روی اعضای ذکر شده می شود،در صورتی که توصیه های گفته شده در این مقاله را رعایت کنید این عدم تعادل کمترین فشار را بر روی اعضای شما وارد می کند.
نحوه صحیح ایستادن در دوران بارداری
- صاف بایستید سر تان را به سمت جلو و عقب و اطراف کج نکنید و چانه خود را بالا بگیرید
- لاله گوش در خط وسط شانه ها قرار گیرد




- شانه ها را عقب بدهید و سینه خود را به سمت جلو
- زانوهایتان را راست کنید
- بالای سرتان در راستای سقف باشد
- نوک پاهای خود را در یک جهت بصورت مستقیم قرار دهید و وزن خود را بصورت متعادل بر روی هر ۲ پا تقسیم کنید.از کفش مناسب که کمترین فشار را بر روی کمر وارد می کند استفاده کنید(کفش مناسب کفشی است که تمامی قوس های طبیعی پا را پوشش دهد و پاشنه آن نه خیلی کوتاه باشد و نه خیلی بلند)
- در یک وضعیت به مدت طولانی نایستید
- اگر نیاز است در موقعیتی در مدت طولانی بایستید حتما یک جعبه کوچک یا میز عسلی کوچک زیر پای خود قرار دهید و پای خود را هر چند دقیقه یکبار عوض کنید
- اگر در آشپزخانه کار می کنید مثلا شستن ظرف درب کابینت را باز کرده و یک پای خود را از زانوخم کرده و داخل کابینت قرار دهید و هر ۱۵ دقیقه یکبار پای خود را تعویض کنید
نحوه صحیح نشستن در دوران حاملگی
- به نحوی بر روی صندلی بنشینید که شانه های شما به سمت عقب تمایل داشته باشد و کمر خود را صاف کنید جوری که باسن شما پشتی صندلی را لمس کند
‫-‬ یک عدد بالشتک کوچک یا حوله رول شده بین منحنی کمر خود یا پشتی صندلی قرار دهید
‫-‬ اگر پای شما به زمین نمیرسد یک جهبه کوچک زیر کف پای خود قرار دهید تا زانوان شما هم سطح باسن شما قرار گیرد
‫-‬ در یک وضعیت بیش از ۳۰ دقیقه ننشینید
-در صورتی که روی صندلی نشسته اید و تصمیم دارید پشت سر خود را نگاه کنید به جای اینکه از کمر بچرخید کل بدنتان را بچرخانید
-  در صورتی که کمر درد دارید سعی کنید تا جایی که امکان دارد از نشستن بپرهیزید
الگوی صحیح بلند کردن بار در دوران حاملگی
-موقع بلند کردن بار حتما کمک بگیرید  اگر مجبورید خودتان باری را بلند کنید توجه کنید که بار بیش از ۱۰ کیلوگرم نباشد
- قبل از بلند کردن بار جای پای خود را محکم کنید
- در صورتی که بار بر روی زمین قرار دارد و برای بلند کردن آن نیاز به خم شدن دارید توجه کنید که هرگز از کمر خم نشوید برای این کار زانوی خود را کاملا خم کنید(بنشینید) در حالی که کمر شما صاف است (مانند تصویر) بار را بگیرید،تا جایی که امکان دارد بار را به بدن خود بچسبانید.شکم خود را صاف کنید و با کمک عضلات پای خود بار را به آرامی و یکنواخت بلند کنید

-سعی کنید تمام فشار به پای شما وارد شود
- به هیچ وجه اجسام سنگین را با فشار به کمر بلند نکنید
الگوی صحیح خوابیدن در دوران حاملگی
در حالت عمومی زنان حامله نباید به پشت یا طاق باز و روی شکم بخوابند.خوابیدن به پشن مخصوصا پس از ماه سوم حاملگی باعث افزایش ضربان قلب و فعالیت بیشتر قلب می شود.در این وضعیت وزن بدن کاملا بر روی یکی از شریان های اصلی بدن می افتد که وظیفه بازگشت خون از پاها و ساق ها و لگن به قلب را دارد،بعلاوه اینکه این نحوه خوابیدن می تواند باعث ایجاد کمر درد شود
‫-‬ خوابیدن بر روی شکم در دوران حاملگی صحیح به نظر نمی رسد اولا اینکه این حالت اصلا مناسب نیست و ثانیا این حالت منجر می شود به جنین فشار وارد شود و باعث کاهش جریان خون می شود
‫- ‬نگران تغییر وضعیت بدن در نیمه های شب نباشید این اتفاق تغریبا اجتناب ناپذیر است و تحت کنترل شما نمی باشد و اگر در حالتی قرار گیرید که مناسب نباشد به خاطر عدم راحتی بیدار می شوید
‫-‬ تعدادی از پزشکان توصیه می کنند که زنان حامله به سمت چپ بدنشان نخوابند چون در این حالت کمترین خون رسانی به جنین و رحم و اعضای داخلی بدن مثل کلیه ها انجام می شود.
- صرف نظر از نوع خوابیدن باید حتما زیر سر خود بالش قرار دهید (اما نه زیر شانه خود) و ارتفاع بالش باید به اندازه ای باشد که کمترین فشار به گردن و شانه شما وارد شود


منبع :rheumoc.com

حباب‌های مفاصل را نترکانید!

به راستی می‌دانید با این عمل یعنی زمانی که اقدام به صدا در آوردن یا به عبارتی ترکاندن یا شکستن مفاصل انگشتان، گردن، کمر و... می‌کنید، چه بلای سر آنها می‌آید؟

ما این سوال را  از ژوزف فینبرگ، متخصص فیزیاتری physiatry و رئیس بیمارستان نیویورک که بر روی روش‌های درمانی غیر جراحی برخی از اختلالات عصبی عضلانی و اسکلتی کار می‌کند، پرسیده‌ایم. پاسخ او را با هم می‌خوانیم.

آقای دکتر، چه اتفاقی می‌افتد وقتی ما یکی از مفاصل بدن را به صدا در می‌آوریم؟

عموم مردم بر این باور هستند که انحرافاتی در یک مفصل به وجود می‌آید که به اصطلاح  به نام قولنج می‌گویند. آنها می‌خواهند با یک حرکت ناگهانی و یا دستکاری آن را رفع کنند. به عبارتی با این حرکت، تنش در رباط، عضله یا مفصل را کاهش بدهند. ولی از لحاظ علمی چنین چیزی سندیت ندارد.

حتی عکس‌برداری با اشعه ایکس قبل و بعد این عمل چیزی را نشان نمی‌دهد. یعنی زمانی که شما احساس راحتی بعد از این حرکت در مفاصل خود می کنید. یک احساس کذب است چون هیچ سند و ارزیابی بالینی دال بر حقیقی بودن آن وجود ندارد.

این سوال که صدای ترکاندن بی مقدمه و وحشتناک مفاصل ناشی از چه چیز است، باید گفت؛ مفصل به طور طبیعی دارای فشار منفی است. حرکت دادن بخشی از بدن آن هم به سرعت یا ناگهانی، باعث می‌شود که فشار هوای که به صورت حباب در مفصل حرکت می‌کند، ترکیده و صدا از آن تولید شود.

برای اثبات این فرایند، اولین باردر سال ۱۹۷۱ میلادی دو دانشمند آلمانی دست به تحقیق و آزمایشی جالبی در این زمینه زدند، آنها به مفصل سوم بین انگشت و کف دست نیرویی کششی وارد آوردند و با مشاهده شکل‌گیری حباب‌هایی از گاز در این آزمایش ثابت کردند که فشار بر مفاصل یاد شده سبب آزاد شدن گاز Co2 می‌شود.

 وارد آمدن نیروی کششی بین سطوح مفصل سبب افزایش حجم آن و کاهش فشار مایعی می‌شود که درون مفصل است. این کاهش به خروج گاز درون مفصل و ایجاد حباب می‌انجامد.  فشار وارده بخصوص با شکستن به اصطلاح قولنج سبب حرکت مایع درون مفصل به قسمت‌هایی می‌شود که زیر فشار کمتر باشد.

صدای حاصل از شکستن قولنج به سبب ترکیدن همین حباب‌های گاز در جریان حرکت مایع درون مفصل است. اما باید بدانید که ایجاد حرکت سریع و ناگهانی در مفاصل باعث تولید مشکلات متعددی در بدن خواهد شد.

به طور کلی، صدا‌های مفاصل را می‌توان به دودسته تقسیم کرد؛ دسته اول صداهای حاصل از حرکات مفصلی و دسته دوم صداهای حاصل از قولنج کردن مفاصل که بر اثر یک فشار شدید در انتهای دامنه حرکتی ایجاد می شوند.

اگر این صداها با درد و التهاب همراه نباشند، نگرانی زیادی وجود ندارد. اما در شرایطی که این صداها، همراه با درد و التهاب باشند، باید به پزشک مراجعه کنید.

با این وجود، برای رفع خستگی و احساس راحتی در مفاصل،  بهترین کار مقاوم سازی آنها، تغذیه مناسب غضروف و انجام ورزش متناسب با مفصل است.  تقویت عضلات، تحرک و پویای افراد و نیز ورزش صحیح، مهم ترین عوامل در پیشگیری از بروز صدمات و ضعف مفاصل و... است.

صداهایی که گاهی از مفاصل بدن خود می شنویم، احساس خشکی صبحگاهی یا  گاهی دردناک شدن مفاصل، نشانه این است که از بدن خود به خوبی نگهداری نکرده اید و ادامه این روند منجر به تخریب و عدم کارایی آنها خواهد شد.

عموم مردم  با بی توجهی و ناآشنایی با بدن، مشکلات بسیاری برای مفاصل و یا به طور کلی برای بدن خود بوجود می‌آورند.

یکی از شایع‌ترین مشکلات "قولنج مفاصل" است. ممکن است شما با شکستن یا ترکاندن قولنج کمر، گردن و بخصوص انگشت‌ها برای رفع خستگی، احساس راحتی کنید، ولی این عمل باعث ایجاد ساییدگی زودرس در مفاصل‌ها خواهد شد.

اینکه بعضی از افراد برای رفع قولنج اجازه می‌دهند شخصی بر روی ستون فقرات آنها راه برود یا به عبارتی لگدمالی کند، خطرناک است. چرا که با این کار فشارهای غیرمعمول و بسیار سنگینی را به ستون فقرات وارد می کند.

حتی امکان دارد در بعضی شرایط، این کار منجر به شکستن مهره‌ها و ایجاد صدمات جبران ناپذیر از جمله بی اختیاری ادرار و یا فلج اندام‌ها شود.

 تلاش کنید این عادت را از خود دور کرده و ورزش کردن را جایگزین آن کنید شما با انجام حرکات و کشش‌های صحیح ورزشی از تشکیل مکرر این حباب‌ها جلوگیری کرده و از شر آنها یعنی قولنج شدن خلاص خواهید شد.

تاکید می‌کنم؛  چرخش ناگهانی درمفاصل بخصوص در مفاصل گردن و کمر بسیار خطرناک بوده و آسیب‌های ستون فقرات و عضلات گردن را بیشتر می‌کند.

شکستن قولنج به سبب ایجاد حس راحتی و رفع موقت خستگی به صورت مکرر به یک عادت بد و مضر تبدیل خواهد شد. عادتی که موجب اختلال و آسیب‌های مفصلی شده و روز به روز آسیب را تشدید می‌کند.

شاید ندانید که منشأ بسیاری از سردردهای نامشخص و حتی تاری دیدگان در همین عادت غلط و خطرناک است. عادت وارد کردن فشارهای نامعمول به ستون فقرات، گردن و...  چرا که عروق تغذیه کننده مغز از گردن عبور می‌کنند و هر گونه فشار و یا اسپاسم شدید، مشکلات مختلفی در ناحیه مغز و اعصاب بوجود می‌آورد. 

زندگی سالم و با نشاط، بر پایه تحرک و پویایی درست و منظم استوار است. از تنبلی دوری کنید. تحرک کافی، تغذیه سالم و ورزش، شما را در برابر هر مشکل و بیماری قوی و مصون می‌کند. خود را از شرایط استرس‌زا و تحت فشار دور کنید.
برای داشتن قلبی سالم باید تا حد معقول بدوید و برای درمان و پیشگیری از قولنج مفاصل نیز به انجام ورزش‌های کششی و انعطاف پذیری مناسب بدن بپردازید و همیشه مفاصل خود را در وضعیت خوب نگهداری کنید.
اصلاح روش زندگی  یک کار مطلوب و پسندیده است به شرطی که براساس اصول و قواعد صحیح باشد. به جای شکستن قولنج مفاصل خود، برای مفصلی که دچار مشکل شده است، روزانه چند حرکت کششی انجام دهید،  ظرف مدت چند هفته خواهید دید که عادات شما در این زمینه کاملا برطرف شده‌اند./

منبع :rheumoc.com