نگاهی اجمالی به سیستمهای درمانی طب جایگزین

مقدمه:                                                                     

   تمامی سیستمهای پزشکی اعم از روشهای تئوریک و روشهای عملی به موازات طب رایج و متداول، تکامل یافته‌اند. بسیاری از آنها روشهای طب سنتی هستند که توسط فرهنگهای مجزا در سرتاسر دنیا مورد آزمایش و بهره‌برداری قرار گرفته‌اند.

شایعترین روشهای طب که در شرق مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از:

1-       TCM یا طب سنتی چین

2-       طب آیورودا (طب سنتی هند)

و روشهای متداول در غرب همیوپاتی و ناترو پاتی هستند.

سایر سیستمها توسط سرخپوستان آمریکا، آفریقا، شرق میانه، تبت و فرهنگهای مستقر در آمریکای مرکزی و جنوبی، توسعه یافته است.

طب سنتی چین: (TCM)

          TCM یک سیستم کامل درمانی است که به حدود سالهای 200 قبل از میلاد برمی‌گردد. کشورهای کره، ژاپن و ویتنام هر کدام انواع مختص به خود را دارند ولی تمامی این صورتهای مختلف براساس TCM پایه‌ریزی گردیده است. از دید TCM بدن یک تعادل ظریف بین دو نیروی متضاد، اما جدانشدنی می‌باشد.

نیروی Yin و Yang:

Yin نشان دهنده سرما، آرامش و اصل غیرفعال یا منفعل در بدن است.

Yang نشانة گرما و کنش تحریک شده یا فعال در بدن است.

اصلی‌ترین اعتقاد در TCM این است که سلامتی بدن توسط تعادل بین این دو وضعیت تأمین می‌شود و بیماری بعلت عدم تعادل بین Yin و Yang ایجاد می‌گردد.

این عدم تعادل منجر به توقف جریان انرژی حیاتی (Qi) و توقف جریان خون در مسیرهائی به نام مریدین (نصف‌النهار) می‌شود.

          درمانگران TCM از گیاهان دارویی، طب سوزنی و ماساژ جهت کمک به بهبود جریان Qi  و جریان خون استفاده می‌کنند و بدین طریق  باعث هماهنگی و بهبود در وضعیت بیمار می شوند .

          درمان در TCM بطور مشخص متناسب با الگوهای ظریف و پیچیدة عدم هماهنگی Yin و Yang در هر بیمار و نیز براساس تشخیصهای تفکیک شده و مختص هر بیمار، انجام می‌شود.

          ابزار تشخیص در TCM با ابزار تشخیص در طب رایج متفاوت است. سه شیوه درمانی در TCM وجود دارد.

1-       طب سوزنی و Moxibustion (کاربرد گرمای حاصل از سوزاندن گیاه Moxa در نقاط خاص طب سوزنی).

2-       Chinese Materia Medica (مرجع و کتاب تولیدات طبیعی مورد استفاده در TCM).

3-       ماساژ و دستکاری اندامها.

گرچه TCM معتقد است که داروهای گیاهی و طب سوزنی هر کدام به تنهائی می‌توانند در درمان بیماری استفاده شوند اما اغلب، آنها با هم و گاهی نیز در ترکیب با دیگر روشها (ماساژ، Moxibustion، تغییر رژیم غذایی و ورزش)‌ استفاده می‌شوند.

شواهد علمی در مورد روشهای فوق در زیر مورد بحث قرار گرفته است.

طب سوزنی (Acupuncture):

          گزارش کنفرانس Consensus Development (توسعه عقاید همگانی) که در انستیتو ملی سلامت آمریکا (NIH) نگه‌داری می‌گردد ، حاکی از این است که طب سوزنی بصورت گسترده‌ای در جهان توسط متخصصین این رشته و پزشکان و دندانپزشکان، جهت از بین بردن درد و درمان سایر بیماریها، مورد استفاده قرار می‌گیرد. طب سوزنی جهت کنترل تهوع، استفراغ و کنترل درد دندان نیز موثر است و حدس زده می‌شود در کنترل سایر دردها نیز موثر باشد. از طرفی در درمان فلج‌ها، اختلالات حسی و حرکتی، افسردگی، بی‌خوابی و اختلالات تنفسی از جمله آسم نیز موثر بوده است.

          مطالعات تحت بالینی نیز ثابت کرده است که طب سوزنی در موارد فوق بسیار اثربخش است اما این مطالعات قادر نیستند مکانیسم اثر طب سوزنی را براساس شیوه طب رایج توضیح دهند.

          حدس زده می‌شود که طب سوزنی اثر خود را توسط هدایت سیگنال الکترو مغناطیسی در مقیاسی بالاتر از حد طبیعی، اعمال می‌کند و از این طریق ، موجب ایجاد واکنش شیمیائی نظیر آزاد شدن اندورفین‌ها و فعال‌شدن سلولهای سیستم ایمنی گردیده و کاهش درد را موجب می‌شود.

          علاوه بر این ، مطالعات نشان می‌دهد  که طب سوزنی از طریق تغییر در آزاد شدن نوروترانسمیترها و هورمونهای عصبی ،  وضعیت شیمیایی مغز را تغییر می‌دهد و همچنین بر روی بخشی از سیستم اعصاب مرکزی مرتبط با حس و اعمال غیر ارادی مثل واکنش ایمنی و فشارخون و تنظیم جریان خون و دمای بدن نیز تأثیر تنظیمی دارد.

Chinese Materia Medica:

          CMM یک کتاب مرجع و استاندارد در مورد داروهای گیاهی مورد استفاده در طب چینی است. گیاهان اغلب حاوی مقادیری از مواد فعال زیستی هستند. بسیاری از عوامل از جمله:

موقعیت جغرافیائی، فصل برداشت، مراحل بعد از برداشت و مرحله ذخیره و انبارسازی، می تواند در تغلیظ مواد بیواکتیو تأثیر زیادی بگذارد. در بسیاری از موارد واضح نیست که کدامیک از این عوامل پایه و اساس خواص طبی گیاه را تعیین می‌کند.

          در TCM اغلب از ترکیب چند گیاه استفاده می‌شود که این ترکیب را "فرمولا" می‌نامند. این امر مسئله استانداردکردن تولیدات گیاهی را کمی مشکل‌ کرده است.

          ترکیبات گیاهی در "فرمولا" و مقدار دقیق هر گیاه در یک فرمول کلاسیک ترکیبی براساس مشخصات هر بیمار و بیماری تعیین می‌گردد. در دهه‌های گذشته تلاشهای زیادی برای مطالعه اثرات گیاهان در درمانهای تکی و یا ترکیبی انجام شده است . در اینجا به 2 نمونه از این مطالعات اشاره شده است:

1-    Artemisia annua  : پزشکان قدیمی چینی براین اعتقاد بودند که این گیاه تب را کاهش می‌دهد. در دهه 1970 دانشمندان آرتمیسینین را از گیاه A. annua بدست آوردند. آرتمیسینین ماده اولیه تولیدات نیمه مصنوعی این ماده است و جهت درمان مالاریا و تب بطور گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.

2-    (Chines Thunder God Vine) Tripterygium Wilfordii Hook F این گیاه در TCM جهت درمان بیماریهای اتوایمیون و التهابی استفاده می‌شود . اولین آزمایش به روش تصادفی با استفاده از این گیاه و پلاسبو، یک پاسخ وابسته به دوز را در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید نشان داد و نیز یک سری آزمایشات گسترده جهت بررسی عوارض کلیوی، قلبی خونی و تولیدات سمی این گیاه، انجام شد.

طب آیورودیک:

          آیورودا به معنی «علم زندگی» یک روش طب طبیعی است که در هند توسعه یافته است. متون آیورودیک ادعا دارند خردمندانی که مدیتیشن و یوگا را در هند پایه‌ریزی کردند، بنیانگذار این طب هستند.

           آیورودا یک شیوه جامع طب است که برای بدن و فکر و روح ارزش یکسانی قائل است و تلاش می‌کند تا هماهنگی ذاتی و سرشتی هر فرد را باز گرداند .بعضی از درمانهای اولیه آیورودیک شامل رژیم غذائی، ورزش، مدیتیشن، گیاهان طبی، ماساژ، در معرض آفتاب قرار گرفتن و تنفس کنترل شده است. در هند درمانهای آیورودیک برای درمان بیماریهای مختلف مانند دیابت بیماریهای قلبی- عروقی و بیماریهای عصبی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بررسی دقیق متون پزشکی هند نشان می‌دهد که کیفیت آزمایشات منتشر شده در مقایسه با استانداردهای متدولوژیک و معیارهای آزمایشات تصادفی و از نظر اندازه نمونه و بکارگیری آزمونهای شاهد- کنترل، پائین بوده است.

طب طبیعی:

          طب طبیعی (ناتروپاتی) یک شیوه درمانی است که منشاء آن از اروپا بوده است و به بیماری بعنوان تغییرات در فعل و انفعالات بدن نگاه می‌کند و بر بازگشت سلامتی به، اندازة درمان بیماری، تأکید دارد. لغت Naturopathy به معنای بیماری طبیعت و نهاد  انسان می‌باشد. امروزه این طب در اروپا، استرالیا، نیوزیلند ، کانادا و امریکا مورد استفاده قرار می‌گیرد.

6 اصل ، اساس فعالیتهای این نوع طب را در آمریکا تشکیل می‌دهد:

1-         تاکید بر قدرت بازسازی و ترمیم طبیعی بدن.

2-        شناسائی و درمان علت بیماری.

3-        مفهوم "اول آسیب نزن" (first do no harm) 

4-        پزشک بعنوان یک معلم.

5-        درمان کامل یک شخص.

6-        پیشگیری.

          هسته اصلی این اصول شامل تعادل رژیم غذائی، مصرف مکمل‌های غذائی، طب گیاهی، طب چینی و طب سوزنی، هیدروتراپی (آب درمانی)، ماساژ و توصیه‌هائی جهت شیوه زندگی صحیح است. برنامه درمان ، تلفیقی از چند مورد فوق براساس تشخیص درمانگر است.

          تا زمان نوشتن این مقاله هیچ مطالعه‌ای بر روی ناتروپاتی بعنوان یک شیوه جامع طبی منتشر نشده است. اما مطالعات معدود گیاه شناختی در زمینه استفاده از این نوع درمان انتشار یافته. برای مثال: در مطالعه ای بر روی 524 کودک، گیاه "اکیناسه‌آ" اثرات درمانی موثری بر درمان سرماخوردگی نداشته است. در مقابل ، در یک آزمایش دوسوکور یک محلول گیاهی "اکیناسه‌آ پوروپولیس" و ویتامین C برای درد گوش در 171 کودک استفاده شد و مشخص گردید که عصاره اکیناسه‌آ برای رفع درد گوش در اوتیت مدیا (التهاب گوش میانی) بسیار مفید بوده است.

          یک عصاره ناتروپاتیک مثل محلول Otikon Otic ( شامل Allium Sativum- Verbascum Thapsus- Calendula Flores- Hypericum Perfonatum )در روغن زیتون که بعنوان یک قطره گوش ضددرد شناخته شده است ، در درمان درد ناشی از اوتیت گوش میانی مصرف بسیاری دارد.

          مطالعه دیگری به مقایسه اثربخشی بالینی و مناسب بودن ارزش مادی قرص‌های ناتروپاتیک ذغال‌اخته و عصاره آن با دارونما بعنوان داروی پیشگیری کننده از عفونتهای دستگاه ادراری توجه دارد. در مقایسه با دارونما  ، هم قرص و هم عصاره ذغال‌اخته موجب کاهش قابل ملاحظه‌ای در میزان ابتلا به عفونت دستگاه ادراری (UTI) می‌شود و قرصهای ناتروپاتیک ذغال‌اخته یکی از به صرفه‌ترین درمانهای پیشگیرانه برای UTI  است.

هومیوپاتی:

          یک سیستم جامع تئوریک و عملی پزشکی است. یک پزشک آلمانی S.C.Hahnemann عنوان کرد که "یک بیماری را می‌توان براساس شباهت علائم آن با علائم ایجاد شده توسط یک دارو درمان کرد". وی این پدیده را «اصل مشابهت» نامید و دوزهای تکراری از درمانهای شایع به داوطلبان سالم داد و علائمی را که در اثر مصرف داروها ایجاد شده بود ثبت کرد.

          این روش به نام یک «سنجش» یا در همیوپاتی مدرن «یک آزمایش پاتوژنیک انسانی» نامیده می‌شود. دکتر هانمان بااستفاده از نتایج این تجارب ، درمان بیماریها را براساس همانند کردن علائم بیماری با علائم تولید شده توسط داروها، انجام داد.

          دکتر هانمان معتقد بود جهت درمان کامل بیمار ، توجه به وضعیت روحی و مغزی بیمار و همچنین توجه به خصوصیات فردی هر شخص بسیار حائز اهمیت است.

-     مطالعات در مورد هومیوپاتی ، در 3 زمینه انجام شده است:

1- مقایسه درمانهای هومیوپاتی با دارونما.

2- مطالعه اثرات اختصاصی هومیوپاتی در وضعیتهای خاص بالینی.

3- مطالعه اثرات بیولوژیک و توانائی‌های داروها بخصوص در رقت‌های فوق‌العاده بالا.

-  پنج مورد بررسی سیستماتیک و آنالیز آزمایشات بالینی، تأثیر درمانهای هومیوپاتیک را در مقایسه با دارونما بررسی کردند. این مطالعات نشان داد که کیفیت آزمایشات بالینی در همیوپاتی پایین است. نتایج آزمایشات بالینی ضد و نقیض هستند و مرور و بررسی این نتایج همیوپاتی را بعنوان یک درمان قطعی و ثابت شده جهت بیماریهای مختلف نشان نمی دهند.

خلاصه:

          در حالیکه تمام سیستمهای طبی در رویکردشان به پیشگیری و درمان بیماری، تفاوت دارند، اما فاکتورهای مشترکی نیز وجود دارد. تمامی این روشها بر این باور ند که بدن هر فرد قدرت ترمیم  و التیام خود را دارد. ترمیم شدن بدن اغلب نیازمند دخالت تمام جنبه‌های فردی از جمله فکر، بدن و روح می‌باشد. درمان اغلب منحصر به فرد و مخصوص هر بیمار است و براساس تظاهرات بالینی صورت می‌گیرد. تا به امروز تحقیقات NCCAM بر روی درمانهای انحصاری متمرکز شده است و نه بر روی شیوه‌های طبی که بطور رایج مورد استفاده قرار می‌گیرند.

منبع : سایت ملی طب مکمل ایران

اکالیپتوس

ساکنین اولیه استرالیا- بومیهای استرالیایی- از برگهای اکالیپتوس برای درمان جراحات و پایین آوردن تب استفاده می کردند. آنها همچنین می دانستند اگر در منطقه بیابانی استرالیا به نام "آتبک" (Outpack) با بی آبی مواجه شوند، می توانند ریشه های اکالیپتوس را، که آکنده از آب است، از زمین برای رفع تشنگی بیرون بیاورند. برگهای اکالیپتوس و روغنی که آنها تولید می کنند سبب کشتن باکتریها و رفع ناراحتیهای تنفسی افراد مبتلا به خناق، آسم و برونشیت میشود. اگر سابقه مصرف ویکس دارید، آنگاه احتمالاً خنکی و احساس سوزش ناشی از مرهم روی پوست و پاک شدن سینوس ها در اثر رایحة نعناعی و معطر را به یاد خواهید آورد. در واقع این اثرات روغن اصیل اکالیپتوس است. اکالیپتوس به انواع عطر، صابون و برخی از مواد غذایی و نوشیدنیها اضافه میشود. از این گیاه همچنین به عنوان عامل دفع حشرات نیز استفاده و به روغن شمع و افشانه های حشره کش نیز اضافه میشود. اگر به هیره ها (حشرات) گرد و غبار آلرژی دارید، می توانید اضافه کردن چند قطره روغن اصلی اکالیپتوس به مایع شستشوی لباسهایتان را مورد توجه قرار دهید. تحقیقات اخیر مؤید این است که این گیاه دارویی تعداد هیره ها (حشرات)ی گرد و خاک را تا حد زیادی کاهش می دهد و راه تنفس شما را بازتر می کند.

اگر در خانة خود شاهد سوسک هستید، اضافه کردن چندین قطره روغن اصیل اکالیپتوس بر لباسهای مندرس و گذاشتن آنها را در کمد لباسهایتان امتحان کنید (دقت کنید لباسهای مزبور را از مواد غذایی یا ظروف دور نگهدارید). به خاطر داشته باشید که روغن اکالیپتوس فوق العاده برای انسان سمی است و در مصرف آن باید دقت کنید.

اگر فرزند دارید، اطمینان پیدا کنید که روغنهای اصیل این گیاه دور از دسترس او نگهداشته شود.

معرفی گیاه

کالیپتوس بومی استرالیا است، و در این قاره غذای اصلی موجود در وعده غذایی خرسهای کوآلا محسوب میشود. امروزه این گیاه در سرتاسر جهان از جمله ایالات متحده کشت میشود. اکالیپتوس گونه های بسیاری دارد. برخی از گونه های آن به اندازه گلهای تزئینی و برخی دیگر به اندازه درختان بزرگ است. اکالیپتوس لثه آبی یا درخت تب استرالیا، شناخته شده ترین گونه اکالیپتوس است که مصرف پزشکی دارد. ارتفاع این گیاه به 230 پا می رسد.برگهای 4 تا 12 اینچی این گیاه سبز تند و براق است.

وقتی پوستة خاکستری آبی این گیاه کنده میشود، زیر آن پوسته کرمی رنگ وجود دارد.

ترکیبات گیاه

چای و عصاره این گیاه از مادة برگ خیس خورده در محلول الکل که دارای مواد فعال است، تهیه میشود. پاره ای از این عناصر و ترکیبات فعال "تانین" و "فلاونوید" نامیده میشوند. روغن اصیل برگ تهیه شده از تقطیر بخار عمدتاً از عنصر فعالی به نام "سینوئول" تشکیل شده است. روغن این گیاه همچنین حاوی سایر عناصر شیمیایی گیاهی است.

اشکال موجود

این گیاه به صورت روغن مایع اساسی، روغن اساسی به شکل پماد تنتور برگ (محلول تهیه شده از گیاه و الکل یا گیاه، الکل و آب)، برگ خام و چای قابل دسترسی است. قطره های ضد سرفه تجاری، انواع شربتها، مایعات تبخیر کننده، روغنهای مالیدنی، انواع خمیردندان و مواد شستشوی دهان حاوی روغن اکالیپتوس یا ترکیب اصلی آن یعنی سینئول است.

نحوه مصرف

این گیاه برای درمان التهاب سینه، ریه ها، بینی و گلو بکار می رود و می تواند برخی از گونه های باکتری و همچنین برخی از انواع قارچها را از بین ببرد. وقتی ازاین گیاه دارویی برای مصرف موضعی استفاده می کنید، می تواند درد رماتیسمی را تسکین بخشد. قبل از مصرف میزان ریز یا هر میزان مصرف، با پزشک معالج خود مشورت و از دستورات ایشان پیروی کنید.

·                     جوشانده برگ اکالیپتوس (برای احتقاق): 1/2 تا 1 میلی لیتر روزانه.

·                     روغن برای مصرف موضعی (برای مقاصل متورم یا احتقاق سینه): 30 میلی لیتر روغن اکالیپتوس      را به 500 میلی لیتر آب ولرم اضافه کنید.

·                     اکالیپتول: روزانه 0/05 تا 0/2 میلی لیتر (1 تا 2 قطره برای هر لیوان آب جوش).

·                     روغن اکالیپتوس (برای استعمال موضعی): نصب تا یک میلی لیتر (15 تا 30 قطره) روغن مزبور را به نصف لیوان روغن مایع (کنجد، زیتون و غیره) اضافه کنید.

به منظور استفاده استنشاقی از این گیاه داروئی، 5 تا 10 قطره از روغن آنرا به 2 لیوان آب جوش اضافه کنید و سپس حوله را بالای سر خود بکشید و بخار آنرا استنشاق کنید.

نکات احتیاطی

در دوران بارداری یا شیردهی از مصرف اکالیپتوس پرهیز کنید. روغن این گیاه اگر استعمال موضعی داشته باشد، سمی نیست. اما نباید از این گیاه برای مصارف داخلی استفاده کرد.

انجمن فرآوردهای گیاهان دارویی آمریکا برگ اکالیپتوس را از نظر بی خطری در ردیف و درجه دو ارزیابی کرده است. درجه 2 به معنای این است که در کاربرد این گیاه محدودیتهایی متصور است. در ارتباط با عصاره های برگ اکالیپتوس باید گفت که افرادی که مبتلا به التهاب معده ای- روده ای یا التهاب مجرای صفراوی هستند، باید از مصرف عصاره برگ اکالیپتوس اجتناب کنند. در صورت ابتلا به ناراحتی کبد نیز از مصرف آن پرهیز کنند. در صورتی که مشمول هر کدام از این حالات هستید، با پزشک خود مشورت کنید. از مصرف بی رویه عصارة مزبور نیز اجتناب ورزید. "تانین" موجود در عصاره این گیاه می تواند، در صورتی که بی رویه مصرف شود، به انواع شکم درد یا آسیب کبدی و کلیوی منجر شود. هرگونه روغن این گیاه را به صورت یا بینی کودکان زیر دو سال نمالید.

تداخل های احتمالی

روغن و عصاره اکالیپتوس می تواند اثرات داروهایی را که برای درمان کمبود قند خون بکار می رود، خنثی کند. اگر به بیماری افت قندخون مبتلا هستید، مطمئن شوید که پزشک شما قبل از آغاز درمان با این گیاه در جریان امر واقع شده است.

منبع : سایت ملی طب مکمل ایران

پنجه شیطان

پنجه شیطان عنوان شناخته شده انواع کرفس هارپاگوفتیم و زهری هارپاگوفتیم است که وابسته به تیرة کنجد است. این گیاه بومی جنوب آفریقا و ماداگاسکار است، امروزه  در ساوانها و دامنه های دور دست صحرای کالاهاری در آفریقای جنوبی و نامیبیا یافت میشود. هر دو گیاه مزبور برای ساخت ریشه پنجه شیطان با ریشه هارپاگوفتیم در آمیخته میشوند. محققان علوم پزشکی دریافته اند که ریشه پنجه شیطان می تواند التهاب و درد را کاهش دهد.

مردم منطقه خویزان صحرای کالاهاری در طول سالیان دراز از ریشه این گیاه برای اهداف درمانی از قبیل معالجه و درمان درد و مشکلات دوران بارداری و همچنین در تهیه پمادهای موضعی برای درمان مشکلات پوستی استفاده کرده اند. امروزه، این گیاه به عنوان داروی هاضمه و اشتهاآور نیز مصرف میشود. این گیاه دارای خاصیت کاهش دردهای خفیف نیز است.

معرفی گیاه

پنجه شیطان فاقد بوی مشمئز کننده اما حاوی موادی است که مزة آنرا تلخ کرده است. این یک گیاه پربرگ بادوام با ریشه ها و جوانه های شاخ دار است. این گیاه دارای ریشه ها یا پوششهای ثانوی نیز است که از ریشه های اصلی یا جانبی آن رشد می کنند.

ترکیبات گیاه

فرآورده های دارویی گیاه پنجه شیطان از برشها یا دکمه های خشک سائیده شده، تهیه می شوند. از ریشة خشک این گیاه که قابل دسترسی نیز است می توانید انواع چای (دم کرده ها) را تهیه کنید. دکمه های آن حاوی ترکیبات فعالی به نام "مونوترپنیس" است، که در این میان ماده "هارپاگوسید" فعالترین ماده است.

اشکال موجود

پنجه شیطان به شکل دکمه های ریشه ای به زمین چسبیده یا به صورت کلی قابل دسترسی است. می توانید انواع چای این گیاه (دم کرده) را از ریشة خشک آن تهیه کنید.

نحوه مصرف

پزشکان معالج از ریشة این گیاه برای درمان کم اشتهایی، روماتیسم، آتریت، تب، درد ماهیچه ای، التهاب تاندون ها، مشکلات معده ای- روده ای، بیماریهای کبدی و صفرا استفاده می کنند. این گیاه نیز درمان مؤثری برای ناراحتیهای ماهیچه ای عضلات میباشد، به عنوان مسکن، آرامبخش و ادرارآور نیز کاربرد دارد.

تحقیقات به عمل آمده روی حیوانات نشان داده است که گیاه پنجه شیطان التهاب ناشی از آرتریت را کاهش می دهد. با این وجود، سایر تحقیقات هیچگونه خواص ضدالتهابی از این گیاه نشان نداده است. به نظر می رسد که این گیاه اثرات متفاوتی در مقایسه با اغلب داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) از خود بر جای می گذارد. عنصر فعال این گیاه به نام هارپاگوسید (یا ترکیب مرتبط به نام هارپاگید) در داخل بدن به ماده دیگری تبدیل میشود. ماده جدید، به نام هارپاگونین، نیز می تواند ترکیب فعالی باشد که سبب کاهش التهاب ناشی از آرتریت شود.

می توانید از ریشه خشک گیاه پنجه شیطان، یا از تنور آن (محلولی که از گیاه، الکل یا گیاه، الکل و آب تهیه میشود) استفاده کنید. اگر از آن برای درمان جدی بیماریهایی نظیر روماتیسم استفاده می کنید، همیشه به یاد داشته باشید با پزشک خود مشورت کنید.

میزان مصرفی توصیه شده برای موارد عمومی این گیاه عبارت است از:

·                     دکمه خشکیده: روزانه سه بار به میزان 0/1 تا 0/25 گرم از این داروی گیاهی را که به شکل کپسول یا جوشانده موجود است (مایع تهیه شده در اثر جوشاندن گیاه مورد نظر درآب)، مصرف کنید.

·                     عصارة مایع آ“ (1:1 تا 25 درصد الکل): روزانه سه بار به میزان 0/1 تا 0/25 میلی گرم.

·                     تنتور (1:5 تا 25 درصد الکل): روزانه سه بار به میزان 0/5 تا 1/0 میلی گرم.

نکات احتیاطی

نجه شیطان گیاهی غیرسمی و بی خطر است، که اساساً هیچگونه عوارض جانبی در صورت رعایت میزان مصرفی توصیه شده ندارد. با این وجود، هیچکس به یقین نمی داند که آیا پنجه شیطان در صورت مصرف دراز مدت سمی خواهد بود یا نه. اگر زخم معده و دوازدهه یا سنگهای صفراوی دارید، نباید از این گیاه استفاده کنید، مگر اینکه پزشک دستور دهد. پنجه شیطان ماهیت قلبی دارد بدین معنا که اثرات پزشکی جدی روی قلب برجای می گذارد و از اینرو نباید از آن استفاده کنید، جز اینکه پزشک معالج دستور داده باشد. به نظر برخی، این گیاه می تواند سبب سقط جنین شود اما اسناد و مدارک علمی مؤید این ادعا وجود ندارد. اگر باردار هستید، باید موضوع را قبل از مصرف دارو یا هر نوع تقویت کننده گیاهی به اطلاع پزشک خود برسانید.

تداخل های احتمالی

شناخته شده نیست.

منبع : سایت ملی طب مکمل ایران

زعفران

نام علمی Crocus sativus
 
کلیات گیاه شناسی:
زعفران گیاهی است پایا با ارتفاع تقریبا 30 سانتیمتر که دارای برگهای دراز و سبز مانند تره است . ساقه زیر زمینی آن از دو پیاز تشکیل میشود . این پیازها سخت و مدور و گوشتدار و پوشیده از غشاء های نازک قهوه ای رنگ می باشد . گلهای زعفران ارغوانی ، منظم و شامل لوله ای دراز است که به سه گلبرگ و کاسبرگ منتهی می شود .
زعفران خیلی مرغوب قسمت کلاله گل یعنی قسمت انتهایی خامه است و میله خامه ، زعفران درجه دو و نامرغوب را تشکیل می دهد .
برداشت زعفران بدین ترتیب است که قسمت کلاله هر گل را بر میدارند و بین کاغذ قرار می دهند تا خشک شود و سپس بسته بندی می کنند . استاندارد زعفران که در فرانسه صورت گرفته است اعلام کرد که باید 50 عدد از الیاف زعفران بیشتر از0/277 گرم وزن داشته باشد و درصد رطوبت آن 13 درصد باشد . همچنین هر میلیگرم آن باید بتواند 700 سانتیمتر مکعب آب را بطور محسوس رنگی کند .
ترکیبات شیمیایی:
زعفران دارای مواد چرب ، املاح معدنی ، موسیلاژ و اسانس های فراوان می باشد .رنگ زعفران مربوط به ماده ای بنام کروسین است که در آن وجود دارد پیاز زعفران سمی است و مصرف یبش از حد آن برای حیوانات کشنده است .
خواص داروئی:
زعفران از نظر طبقدیم ایران گرم و خشک است . مهمترین خاصیت زعفران که از قدیم الایام از آن استفاده می شده است درمان افسردگی می باشد . این خاصیت مهم حتی در شعر شاعران نیز انعکاس یافته است . شاهد آن شعر خاقانی است که می گوید :
 

گر کسی را زعفران شاید فزاید گو فزای    ***   چون تو با غم خو گرفتی زعفران کس مخور
 

زعفران دارای بویی قوی و طعمی تلخ می باشد :

1) خوردن چای زعفران باعث هضم غذا می شود .

2) اثر مسکن درد دارد .

3) قاعده آور است .

4) باعث تحریک اعصاب می شود .

5) زعفران خون ساز است و گردش خون را آسان می سازد .

6) مصرف زعفران خونریزی های بعد از زایمان را از بین می برد .

7) قوای جنسی را تقویت می کند .

8) کبد را تصفیه وقوی می سازد .

9) سرفه را رفع و اثر مفید روی درمان برونشیت دارد .

10) کلیه و مثانه را پاک می کند .

11) آرام بخش و خواب آور است .

12) زعفران ضد تشنج است .

13) گاز معده را برطرف می کند .

14) ادرار آور است .

15) و اگر بالاخره می خواهید همیشه شاد و خندان باشید زعفران بخورید .

16) فرمول قدیمی زعفران برای تنظیم عادت ماهیانه خانم ها و بازکردن قاعدگی سال هاست که بکار می رود و اثر بسیار مفیدی دارد .
   16-1 > (تارتارات آهن و پتاسیم 0/5 گرم  - گرد زعفران 0/5 گرم - پودر دارچین 2 گرم - از این مخلوط چهار بار در روز استفاده کنید .)
طرز استفاده: از زعفران می توان به شکل های مختلف استفاده کرد
دم کرده زعفران یا چای زعفران :

2گرم زعفران را در یک لیتر آب جوش ریخته و بمدت نیم ساعت روی آتش بسیارملایم بگذارید تا دم بکشد .
تنطور زعفران:
یک گرم زعفران را سائیده و با 10 گرم الکل سفید 80 درجه مخلوط کزده و در شیشه ریخته و در آنرا ببندید . این شیشه رادر جای تاریکی گذاشته و هر روزه آنرا تکان دهید پس از دو هفته آنرا صاف کرده و از آن استفاده کنید .
گرد زعفران :
زعفران را در فر با حرارت 25 درجه سانتیگرد خشک کرده و سپس آسیاب کنید و از الک خیلی ریز کنید تا گرد نرمی بدست آید .
مضرات :
چون زعفران بر روی سیستم تولید مثل اثر دارد بنابراین زنان حامله باید از خوردن آن احتراز کنند زیرا ممکن است باعث سقط جنین شود . خوردن زیاد زعفران برای کلیه ها مضر است . اشتها را کم می کند و ایجاد سردرد می کند و باعث اختلال حواس می شود .
زعفران را باید در شیشه های دربسته و دور از نور نگهدری کرد زیرا عطر و رنگ خود را در اثر نور از دست می دهد

منبع : سایت ملی طب مکمل ایران

نعناع

نعناع در درمان بسیاری از امراض معده موثر است و روند هضم خوب را سرعت می بخشد. بنا به خواص آرامبخشی و کرخ کردن اعضاء، این گیاه برای انواع سردردها و ناراحتیهای پوست مفید است. این گیاه بسیاری از بیماریهای مربوط به سرماخوردگیها و عوارض آنفلونزا را درمان می کند.

معرفی گیاه:
گیاه نعناع دارای ساقه های چهارگوش است و تا دو پا رشد می کند. این گیاه بین جولای و اوت (تیر - مرداد) شکوفه باز می کند و گلهای ریز ارغوانی به صورت مارپیچی و تیز از آن می رویند. برگهای ساده، دندانه دار و معطر این گیاه در جهت مخالف گلها می رویند. نعناع بومی اروپا و آسیاست و برخی از انواع آن بومی آفریقای جنوبی، آمریکای جنوبی و استرالیا هستند.

ترکیبات گیاه:
تهیه فرآورده های نعناع از برگها و سر گلدار گیاه آغاز میشود. این قسمتهای گیاه حاوی روغن فرار است که می توانید عنصر فعال اولیه نعناع به نام منتول را در آن بیابید.
اشکال موجود:
از برگهای تازه نعناع می توان نعنای خشک تهیه کرد و این نوع فرآورده به صورت چای در سطح گسترده ای قابل دسترسی است.
تنتور: عطر نعناع نوعی محلول الکلی است که حاوی 10% روغن نعناع و 1% عصاره برگ آن است. برای تهیه تنتور در منزل، روغن نعناع را به نسبت یک به دو با الکل دانه خالص مخلوط کنید.
کپسولهای دارای پوشش روده ای که به منظور عبور کپسول از معده به روده ها به طرز خاصی تهیه شده است. (2% میلی لیتر روغن نعناع در هر کپسول).
انواع کرم و پماد (باید حاوی 1 تا 16 درصد منتول).
 

نحوه مصرف:
نعناع در درمان تهوع، اسهال، سوءهاضمه، روماتیسم مفصلی و نفخ مؤثر است. این گیاه عضلات معده را تسکین می دهد و روند جریان صفرا را که بدن برای هضم چربی بدن نیاز دارد، بهبود می بخشد. در نتیجه غذا از طریق معده به سرعت عبور می کند که این امر به رفع بسیاری از ناراحتیهای هاضمه کمک می کند. نعناع همچنین عضلات را آرام می کند که این کار به بدن کمک می کند تا از گازهای هاضمه دردآور رهایی یابد. برای تهیه چای نعناع (جوشانیده نعناع) برای هر لیوان آب داغ حدود یک تا دو قاشق غذاخوری نعناع اضافه کنید. به منظور تسهیل هضم یا رفع ناراحتی معده،‌ روزانه 3 تا 4 لیوان چای نعناع میل کنید. برای درمان استفراغ 3 تا 6 گرم برگ نعناع یا 5 تا 15 قطره تنتور آنرا مصرف کنید.
آنچه در پی می آید فهرست ناتمامی از سایر ناراحتیهایی است که با مصرف نعناع بهبود یافتنی هستند:
گرفتگیهای قاعدگی: چون نعناع در آزاد و آرام کردن عضلات خیلی مؤثر است. لذا در درمان گرفتگیها نیز کارساز است.
سندرم روده تحریک پذیر: تحقیقات نشان داده است که انواع کپسولهای پوشش دار نعناع از توانایی تسکین عضلات روده برخوردار هستند. مصرف اینگونه کپسولها سبب رهایی و بهبود درد این نوع سندرم روحی می گردد. برای اینکار روزانه سه بار یک تا دو عدد کپسول پوشش دار بین غذا مصرف کنید.
سنگهای صفراک روغن نعناع به بدن کمک می کند تا سنگهای صفرا را بشکند و در اصل گزینه آسانی را فراروی عمل جراحی قرار می دهد. برای این منظور روزانه سه بار یک تا دو عدد کپسول پوشش دار بین غذا مصرف کنید.
ویروسها: روغن نعناع دارای خواص رشد ویروسی قوی است که می تواند با ویروسهای عامل آنفلونزا، گوشک، عفونتهای مخمری، سینوزیت، گلودرد، التهاب ناشی از سرماخوردگیها و التهابهای آلت تناسلی ناشی از تب خال مبارزه و آنها را از پای درآورد.
خارش و ناراحتیهای پوست: نعناع روی ناراحتیها و بیماریهای پوست ناشی از کهیر، پیچک سمی یا بلوط سمی اثرات تسکین بخش و خنک کننده دارد. برای اینکار از کرم یا پماد نعناع، البته نه بیش از روزانه سه یا چهار بار، استفاده کنید.
سردردها و میگرنهای اضطرابی: تحقیقات نشان داده است که توانایی روغن نعناع در آزاد ساختن عضلات و تسکین درد، این گیاه را به صورت عامل ویژه و مؤثری در قبال عذاب سردرد تبدیل کرده است. چندین مطالعه تحقیقی اثبات کرده است که مالیدن تنتور روغن نعناع روی پیشانی می تواند به اندازه مصرف دو قرص استامینوفن کارساز باشد. نقطه مورد نظر را با لایه نازکی بپوشانید به طوری که تنتور مصرفی فرصت و امکان تبخیر داشته باشد.
انواع سرماخوردگیها و آنفلونزا: نعناع و عامل فعال اصلی آن به نام منتول در زمره احتقان زادهای موثر تلقی می شوند. از آنجا که منتول سبب شل شدن خلط می گردد، این ماده داروی خلط آور نیز هست. این ماده در تسکین و آرام شدن انواع گلودرد و سرفه خشک موثر است.
نکات احتیاطی:
چای نعناع معمولا بی خطر است اما مادران باردار و شیرده باید چای نعناع کم بخورند. افرادی که دارای سابقه سقط جنین هستند در دوران بارداری از مصرف نعناع باید اجتناب ورزید.
معدود عوارض منفی ناشی از کپسولهای پوشش دار روده ای روغن نعناع عبارت است از : بثورات پوست، سوزش، سردرد، ضربان پایین قلب و لرزش عضله.
منتول یا روغن نعناع که روی پوست مالیده شده باشد می تواند سبب بروز التهاب یا بثورات پوستی گردد. روغن نعناع باید رقیق شود و میزان مصرف آن باید کم باشد چون میزان مصرفی بالا سبب آسیب دیدگی کلیه میشود. منتول خالص سمی است و نباید مصرف داخلی شود. روغن نعناع و منتول را نباید به صورت نوزادان و کودکان مالید. دقت کنید که روغن و تنتور تهیه شده از نعناع را اشتباه نگیرید

منبع : سایت ملی طب مکمل ایران