ورزش هایی که برای شما مفید هستند:
شنا کردن اولین گزینه پزشکان است.شنا به جز شنای کرال پشت،برای زانوها
بسیار مفید است. علاوه بر شنا میتوان در قسمت کم عمق استخر قرار گرفته و
به مدت ۱۵ دقیقه در مسیر عرض استخر راه رفت.این کار موجب میشود بدون وارد
آمدن فشار بر مفصل زانوی مبتلا به آرتروز، عضلات اطراف زانو تقویت شود تا
وزن اندامهای فوقانی به زانو وارد نیاید.البته امکان این ورزش همیشه مهیا
نیست.دومین گزینه پیادهروی است.پیادهروی فشار زیادی بر زانوها وارد
نمیکند. پیادهروی سریع،اگر قبلا آسیبی در زانوهایتان نداشتهاید،مشکلی
ندارد.اما به زانوهای معیوب آسیب میرساند.دوچرخهسواری نیز بر روی زانوها
فشار زیادی وارد نمیکند.بهطور کلی هرگونه فعالیتی که فشار کمی بر زانوها
وارد کند و یا فعالیتهایی که در آنها شما مجبور نیستید بهسرعت تغییر جهت
بدهید،برای زانوها مشکلساز نیستند.
ورزش هایی که برای شما مضر هستند:
هر ورزشی که مستلزم خمکردن شدید زانوها باشد میتواند به زانو صدمه
بزند.اگر خم کردن بههمراه بلندکردن وزنه باشند،فشار مضاعفی به زانوها وارد
میکند و میتواند به زانو آسیب برساند.با این تعریف فعالیتهای ورزشی که
در آنها خم میشوید یا میپرید،مثل بسکتبال و فوتبال برای زانوها
مضرند.ورزشهایی که در آن حرکتهای خمشدن زانوها و فرودآمدن روی پاها به
دفعات زیاد انجام میشود نیز برای زانوها مضر هستند،تنیس،بدمینتون و فوتبال
از این دسته ورزشها محسوب میشوند.طنابزدن جزء موارد استثنایی است که به
رغم پریدن آسیبی به زانو وارد نمیکند.ورزشهایی که در آنها فرد
میپرد،فرود میآید یا در حال دویدن بهطور ناگهانی تغییر مسیر میدهد،فشار
خیلی زیادی روی زانوها وارد میکند که ممکن است منجر به آسیب به
رباطهای زانو و بهخصوص رباط صلیبی قدامی شوند.حتی مقادیر کم این
فعالیتهای ورزشی نیز میتوانند باعث آسیب به غضروف یا منیسکهای زانو که
از غضروف آن محافظت میکنند، بشود.توجه داشته باشید ورزشکاران حرفهای با
گذراندن دوران بدن سازی و تقویت عضلات پا احتمال آسیب دیدگی را کاهش
میدهند ضمن اینکه قبل از شروع ورزش نیز بدن خود را بطور اصولی و مناسب
گرم میکنند، برای همین است که میزان آسیب در آنها کمتر است، ورزشکاران
آماتوریست که مثلا فوتبال بازی میکنند.
ورزش اختصاصی
با چند ورزش میتوان عضلات زانو را به طور اختصاصی تقویت کرد.یکی از این
ورزشها،این است که روی زمین بنشینند و پای خود را دراز کنند و به حالتی
قرار گیرند که به مفصلشان فشاری وارد نیاید سپس به حالت در جا عضله جلوی
ران خود را منقبض کنند و تا ۱۰ شماره به همین حالت نگه دارند.میتوان برای
مثال،صبح سه بار،ظهر سه بار و شب هم سه بار این کار را انجام دهید. البته
در روزهای ابتدایی بهتر است زیاد به اندامهایشان فشار وارد نیاورید و به
تدریج و به صورت هفتهای یک بار،شدت یا مدت تمرین را به مقدار ۱۰ تا ۲۰
درصد افزایش دهید.این نوع ورزش برای عضله چهار سر ران یا جلوی ران است.برای
پشت ران هم میتوان عضله پشت ران را منقبض کرد و به طور مشابه با تعداد و
مدت گفته شده عمل کرد.
منبع : سایت پزشکان ایران
درمان این بیماری به دو صورت غیر جراحی و جراحی انجام می شود.
![]() |
در بچه ها در بسیاری اوقات میتوان درمان غیر جراحی انجام داد. درمان غیر جراحی بیشتر در مواردی انجام می شود که قطعه آسیب دیده در محل خود باقی مانده و جابجا نشده است.
درمان بدین صورت است که تمام ورزش های بیمار قطع میشوند. هر حرکتی در زانو که موجب درد شود نباید انجام شود. ممکن است لازم شود تا زانو بمدت 2-1 ماه با استفاده از گچ یا بریس بیحرکت شود. ممکن است لازم شود تا بیمار برای مدتی از عصای زیر بغل استفاده کرده و پای مبتلا را به زمین فشار ندهد. بعد از مدتی، بیمار نرمش های کششی تقویتی اندام تحتانی را زیر نظر فیزیوتراپ انجام میدهد. درمان حدود یک تا یک و نیم سال طول میکشد. در مدت درمان پزشک معالج با انجام تصویربرداری های مکرر از زانو وضعیت استخوان آسیب دیده رو بهبودی آنرا تحت نظر میگیرد.
اگر قطعه استخوانی که دچار نکروز شده از محل خود جابجا شده باشد باید درمان جراحی انجام شود. عمل جراحی میتواند به روش باز یا با استفاده از آرتروسکوپ انجام گردد. در حین جراحی پزشک جراح سعی میکند قطعه جابجا شده را مجددا در سر جای اول قرار داده و با پیچ به محل اولیه خود فیکس و بیحرکت کند.
![]() |
![]() |
گاهی اوقات قطعه جابجا شده و یا محلی که استخوان از آن جدا شده چنان در دراز مدت تغییر شکل میدهند که جاگذاری مجدد قطعه در سر جای اولیه خود غیر ممکن میشود. در این موارد پزشک معالج ممکن است از یکی از روش های زیر استفاده کند
![]() |
|
![]() |
|
کشت سلول های غضروفی زانوی بیمار و انتقال مجدد آن به محل آسیب دیده | انتقال قسمتی از غضروف زانوی خود بیمار به محل آسیب دیده |
پیش آگهی بیماری
پیش آگهی این بیماری تا حد زیادی بسته به سن بیمار، اندازه و محل
قطعه ضایعه دیده و جابجا بودن یا نبودن قطعه دارد.
در بیماران با سن کم و آنهاییکه قطعه آسیب دیده کوچک است و از جای خود جابجا نشده است
نتایج درمان معمولا خوب است. اگر قطعه کمی جابجا شده و فیکس شود نتایج درمان مناسب
است. اگر قطعه کاملا جابجا شده و با جراحی فیکس شده باشد نتایج درمان زیاد رضایت بخش
نیست و در مواردی که قطعه جابجا شده در سطحی از زانو بوده که زیر فشار وزن است و با
عمل جراحی از زانو خارج میشود درمان نتایج مناسبی بدنبال نخواهد داشت.
منبع : ایران ارتوپدی
استئوکندریت دیسکان یکی از بیماری های زانو است که میتواند موجب
درد و لنگش مفصل شود. این بیماری معمولا کندیل های
استخوان ران
را گرفتار میکند.
کندیل های ران دو برجستگی گرد در پایینترین قسمت استخوان ران هسند که از
غضروف پوشیده
شده و با استخوان
درشت نی، مفصل زانو را میسازند. در بیماری استئوکندریت دیسکان قسمتی از استخوان
زیر غضروفی یکی از کندیل های استخوان ران به علت نرسیدن خون کافی به آن میمیرد. این
ضایعه استخوانی بیشتر در کندیل داخلی استخوان ران (آنکه به زانوی مقابل نزدیکتر است)
ایجاد میشود (در 85 درصد موارد).
استئوکندریت دیسکان بیماری نادری است و در دو سوم موارد
مفصل زانو را
گرفتار میکند. این بیماری گاهی اوقات در مفصل مچ پا در سطح بالایی
استخوان تالوس
و گاهی اوقات در آرنج در سطح مفصلی
کاپیتلوم هم
دیده میشود. بیماری در 30-20 درصد موارد دو طرفه است.
![]() |
این بیماری میتواند در بچه های 10-8 ساله ایکه ورزش های سخت و رقابتی انجام میدهند و یا در افراد میانسال دیده شود. استئوکندریت دیسکان در جنس مرد شایعتر است. بیماری به علت اختلال در خونرسانی قسمتی از استخوان که درست زیر غضروف مفصلی واقع شده ایجاد میشود ولی علت این اختلال خونرسانی به درستی مشخص نیسست.
ممکن است عواملی مانند ژنتیک، ضربات مکرر به زانو، شلی لیگامانی، انحراف محور زانو بصورت ژنو وارم یا ژنو والگوم، آسیب های منیسک و تغییرات بیومکانیک در زانو بتوانند زمینه را برای ایجاد این بیماری مساعد کنند.
بدنبال مردن استخوان، غضروف روی آن هم از بین میرود و سطح کندیل استخوان ران در ناحیه گرفتار شده ناهموار میشود. این پدیده موجب میشود در حین خم و راست شدن زانو وقتی سطح آسیب دیده از روی سطح غضروفی پلاتوی تیبیا عبور میکند صدا ایجاد شده و یک حالت خشکی و گرفتگی در زانو بوجود آید.
بعد از مدتی ممکن است استخوان مرده اتصالش را با بقیه کندیل ران
از دست داده و بصورت یک قطعه آزاد به درون مفصل زانو بیفتد. این قطعه آزاد Loose body
ممکن است در درون مفصل گیر کرده و موجب قفل شدن زانو Locking شود. مراحل بیماری کلا
به چهار مرحله یا گرید Grade تقسیم میشود.
استئوکندریت دیسکان شایعترین علت قطعات آزاد و لوز در زانوی جوانان است.
علائم این بیماری در بسیاری اوقات کم و گنگ و مبهم است و به همین خاطر معمولا دیر تشخیص داده شده و یا اصلا تشخیص داده نمیشود. در بسیاری موارد تنها مشکل بیمار کاهش مختصری در دامنه حرکات زانو است. مهمترین علامت این بیماری درد گنگ و مبهمی در زانو است. درد زانوی بیمار میتواند موجب لنگیدن و گاهی اوقت تنها علامت بیماری همین لنگش است. این درد در حین حرکت زانو و با راه رفتن و ورزش بیشتر میشود. بعد از مدتی مفصل دچار محدودیت حرکت شده و متورم میشود. در مراحل پیشرفته بیماری ممکن است به علت ایجاد استخوان آزاد در درون مفصل، زانو قفل شود.
پزشک معالج بعد از صحبت با بیمار راجع به علائم بیماری و پس از
معاینه زانو از روش های تصویربرداری برای تشخیص قطعی استفاده میکند.
در معاینه بیمار معمولا مشخص میشود که مایع مفصلی زانو بیشتر شده است. همچنین مشاهده
میشود که بیمار در موقع راه رفتن بیشتر تمایل دارد تا پای خود را به خارج بچرخاند.
پزشک با خم کردن زانو بطور کامل میتواند محل آسیب دیده را با انگشت فشار دهد که با
اینکار درد زانو بیشتر میشود.
بیماری استئوکندریت دیسکان در
رادیوگرافی ساده
زانو بصورت یک محدوده سفید رنگ در استخوان زیر غضروفی دیده میشود. از
اسکن رادیوایزوتوپ
هم در تشخیص این بیماری استفاده میشود ولی تشخیص قطعی این بیماری با استفاده از
ام آر آی است.
![]() ![]() |
![]() |
در تصویر سمت راست
سیاه شدن قسمتی از استخوان در سطح مفصلی دیده میشود که از علائم رادیولوژیک استئوکندریت دیسکان است. تصویر سمت چپ نمونه ای از بیماری در مراحل پیشرفته است که در آن قطعه استخوانی از سطح مفصلی کنده شده است |
در تصاویر بالا
دیده میشود که قسمتی از سطح مفصلی کندیل داخلی استخوان ران از کندیل جدا شده ولی جابجا نشده است. علت این عدم جابجایی اتصال غضروف روی قطعه با غضروف سالم مجاور است |
در تصویر ام آر آی بالا تغییر رنگ قسمتی از استخوان دیده
میشود که به علت استئوکندریت دیسکان است
منبع : ایران ارتوپدی
سندروم ایلیوتیبیال Iliotibial band syndrome بیماری است که بیشتر در ورزشکاران دوچرخه سوار، دونده و کسانی که مسافت های زیادی را راه می روند ایجاد میشود. این بیماری موجب درد در قسمت خارجی زانو درست بالای مفصل می گردد.
سندروم ایلیوتیبیال باند معمولا با احساس درد در سمت خارجی زانو درست بالاتر از مفصل زانو شروع میشود. درد بعد از فعالیت های بدنی مثل راه رفتن، دویدن و دوچرخه سواری شدیدتر شده و ممکن است به بالا در ران و یا به پایین در ساق تیر بکشد. دویدن طولانی بر روی زمین ناهموار و یا دویدن با کفش نامناسب بخصوص کفشی که در اثر استفاده زیاد دچار سایش در قسمت خارجی کفی شده میتواند شدت درد را افزایش دهد. گاهی اوقات بیمار در سمت خارج زانو و با خم و راست شدن آن احساس صدا و تقه میکند.
![]() شکاف در قسمت پایینی ایلیوتیبیال باند در حین عمل جراحی |
مهمترین اقدامات درمانی عبارتند از
در صورتیکه بعد از چند ماه استفاده از روش های ذکر شده پاسخ درمانی مناسبی گرفته نشود پزشک ارتوپد ممکن است تصمیم به استفاده از جراحی بگیرد. در عمل جراحی که برای این بیماری انجام میشود بورس بین ایلیوتیبیال باند و کندیل خارجی استخوان ران برداشته شده و با انجام شکاف هایی در ایلیوتیبیال باند طول آن بلندتر میگردد.
دو نرمش کششی اصلی برای ایلیوتیبیال باند عبارتند از
کشش در حالت ایستاده : در این نرمش کششی فرد سر پا ایستاده و دو اندام تحتانی را بصورت ضربدری بر روی زمین قرار میدهد. به این معنی که کف پای راست را در سمت چپ کف پای چپ قرار میدهد. سپس تنه را به سمت مقابل لگن گرفتار خم میکند و یا با فشار دست بر روی طرف سالم لگن، آن را به سمت لگن گرفتار هل میدهد.
این وضعیت را چند ثانیه حفظ کرده و سپس مجددا به حالت اول بازمیگردد. حرکت چند مرتبه تکرار میشود. این حرکت را میتوان به روش های متفاوتی انجام داد.
![]() |
|
|
|
کشش در حالت نشسته : در این نرمش کششی فرد بر روی زمین نشسته و در حالیکه لگن طرف مبتلای خود را بر روی یک استوانه یا رول نرم قرار میدهد کف پای طرف سالم را در جلوی ساق طرف مبتلا گذاشته و هر دو کف دست را بر روی زمین قرار میدهد. سپس با کمک فشار دو دست و کف پای سالم که بر روی زمین قرار گرفته اند سعی میکند با راست و چپ بردن تنه خود، استوانه یا رول را در طول ران یعنی بین لگن و زانو بغلطاند.
منبع : ایران ارتوپدی