آیا کف پای شما صاف است. ساده ترین راه برای فهمیدن این مطلب اینست که پای خود را خیس کرده و سپس روی یک سطح صاف و خشک بایستید بطوریکه اثر کف پای شما روی آن سطح باقی بماند. تفاوت آنها در شکل زیر نشان داده شده است.
در کسانی که صافی کف پا دارند قوس طولی کف پا یا کم شده و یا کاملا از بین رفته است و در موارد شدید قسمت داخلی کف پا در حالت ایستادن، با زمین تماس پیدا میکند. همچنین در این بیماران پاشنه پا به سمت خارج منحرف میشود.
قوس کف پا چگونه ایجاد میشود
قوس کف پای زیاد قوس کف پای طبیعی کف پای صاف |
تقریبا تمام بچه ها در هنگام تولد صافی کف پا دارند که به آن صافی کف پای فیزیولوژیک Physiologic flat foot میگویند. این حالت عمدتا به علت شل بودن تاندون ها و لیگامان های کف پا و به علت ضعیف بودن عضلات کف پا و همچنین به علت چربی است که در زیر پوست کف پای بچه وجود دارد.
بتدریج و در سال های بعدی عمر، با سفت شدن بافت های نرم کف پا و قویتر شدن عضلات و از بین رفتن چربی کف پا، قوس کف پا ظاهر میشود. معمولا قوس کف پا در سنین 7-5 سالگی بوجود میاید. در حدود 25-15 درصد افراد این قوس هرگز ایجاد نمیشود و کف پای آنها همیشه صاف باقی میماند ولی صافی کف پا در اکثریت این افراد هیچ گونه ناراحتی را برای آنها ایجاد نمیکند.
کف پای صاف چه انواعی دارد
در بسیاری از بچه های نوپا وقتی که بچه تازه راه رفتن را آموخته است پدر و مادر متوجه صافی کف پای وی شده و وحشت زده به پزشک مراجعه میکنند. توجه داشته باشیم که صافی کف پا در این سن و سال کاملاً طبیعی است. در اکثر اوقات با افزایش سن بچه، بافت های کف پا بتدریج سفت تر شده و قوس کف پا معمولا تا سنین مدرسه رفتن بچه تشکیل میشود. اگر صافی کف پا تا بعد از این سنین هم ادامه پیدا کرده و موجب درد کف پا شد باید به پزشک مراجعه کرد.
صافی کف پای قابل انعطاف در بسیاری مواقع زمینه خانوادگی دارد یعنی برادر و خواهران یا فرزندان یا یکی از والدین فرد هم ممکن است این حالت را داشته باشد. صافی کف پا گاهی اوقات در حین بارداری یا در سنین بالا تشکیل میشود.
گاهی اوقات صافی کف پا قابل انعطاف نیست به این معنا که وقتی پای بیمار روی زمین نیست هم قوس کف پا دیده نمیشود و یا موقعی که شست پای بیمار به بالا میرود هم قوس کف پا ایجاد نمیشود. به این نوع از بیماری صافی کف پای غیر قابل انعطاف یا ریجید Rigid flat foot میگویند. این نوع صافی کف پا نیاز به توجه بیشتر و درمان دارد. گاهی اوقات صافی کف پا همراه با سفت شدن تاندون آشیل است که در این مواقع هم پزشک معالج دقت بیشتری به وضعیت صافی کف پا میکند.
صافی کف پا از نوع قابل انعطاف بسیار شایعتر از نوع غیر قابل انعطاف یا ریجید است.
علت صافی کف پا
هر پای شما از 26 استخوان که در 33 مفصل به یکدیگر متصل شده اند و بیش از 100 عضله و تاندون و لیگامان تشکیل شده است. این ساختمان ها به گونه ای به یکدیگر متصل شده اند که کف پا دارای چند قوس باشد. در حین راه رفتن این قوس ها کمک میکنند تا نیروی وزن به درستی در کف و مچ پا توزیع شود. این قوس ها همچنین به کف پا قابلیت انعطافی میدهد تا بتواند در هر سطح ناهمواری و به هر شکلی خود را شکل دهد. گاهی تاندون ها و لیگامان های پا نمیتوانند از استخوان های پا حمایت کافی را به عمل آورند و در این وضعیت قوس کف پا تحت فشار وزن صاف میشود.
قوس طبیعی کف پا | کف پای صاف |
صافی کف پا در انواع قابل انعطاف معمولا به علت شل بودن لیگامان های کف پا و بالا بودن قابلیت انعطاف در مفاصل کف پا است.
دیگر علل صافی کف پای قابل انعطاف عبارتند از
1. عضله درشت نی قدامی تقویت شود.
2. عضلات درون گرداننده تقویت شوند.
3. عضلات برون گرداننده تحت کشش قرار گیرند (نازک نی بلند،کوتاه و طرفی) 4. تاندون آشیل و عضله ی دو قلو پشت ساق تحت کشش قرار گیرد.
تمرین 1 هدف:توسعه ی انعطاف عضلات برون گرداننده روش اجرا: پای خود را در وضعیت چرخش به داخل قرار دهید.
در این حالت پا را به سمت بالا خم کنید و مجدداً به حالت استراحت برگردید.این تمرین را تکرار کنید.با انجام این حرکت علاوه بر عضلات برون گرداننده تاندون آشیل نیز تحت کشش قرار گیرد. حرکات اصلاحی:
1- خم کردن انگشت پا به خارج، انگشتان را روی لبه پله قرار می دهیم و انگشتان را به خارج خم می کنیم.
2- پا را روی زمین قرار داده، پارچه نازکی زیر انگشتان می گذاریم. دراین حال سعی می کنیم پارچه را با پا جمع کنیم.
3- قرار دادن پا روی توپی مانند توپ تنیس و جمع کردن انگشتان به سمت زمین.
منبع :وبلاگ دکتر حسین زاده
اگر زمانی که فرد ایستاده است، پا دارای قوس طبیعی نباشد، آن فرد دارای صافی کف پا می باشد. به طور کلی، وقتی شما دارای پای صاف خواهید بود که قوس داخل پا صاف باشد و کف پا کاملا با سطح زمین در تماس باشد.
علل صافی کف پا
تاندون ها، مفاصل پا را به هم متصل می کنند. حال اگر تاندون ها سست گردند، موجب صافی کف پا می گردد.
البته صافی کف پا در نوزادان و کودکی که تازه به راه افتاده، طبیعی است. هنگامی که بچه بزرگ تر می شود (2 تا 3 ساله)، تاندون ها سفت تر می شوند و به شکل قوس در می آیند.
در دوران نوجوانی، بیشتر افراد دارای قوس طبیعی در کف پا می باشند. اما برخی هم دچار صافی کف پا می گردند.
صدمات بدنی، بیماری ها و افزایش سن ممکن است به تاندون ها صدمه وارد کرده و موجب صافی کف پا گردد. این نوع پای صاف، ممکن است فقط در یک پا ایجاد شود.
ندرتا، صافی کف پا در کودکان درد دارد. در این حالت، دو یا تعداد بیشتری از استخوان های پا رشد کرده و به هم متصل می شوند. این وضعیت را ” پیوستگی قوزک پا” می نامند.
گاهی، صافی کف پا به علت مشکلات موجود در زانو و قوزک به وجود می آید. این مشکلات بر قوزک پا فشار وارد می کنند و قوزک را به سمت داخل برمی گردانند و موجب عدم تراز پاها می شوند.
علائم صافی کف پا
بیشتر افراد دارای صافی کف پا، مشکلی ندارند، اما برخی هم دارای مشکلاتی می باشند.
- در کودکان، درد پا، قوزک و یا پاشنه پا، از علائم صافی کف پا می باشد.
- افرد بالغ، هنگامی که مدت طولانی می ایستند و یا بعد از ورزش، دچار در د و خستگی پا می شوند.
- عدم توانایی ایستادن بر روی نوک پا
- تورم درون قوزک پا
عواملی که باعث افزایش صافی کف پا می شود
- چاقی
- دیابت
- فشار خون بالا
- ضربه یا جراحت در پا و یا قوزک پا
- آرتریت روماتوئید
- افزایش سن
- ورزش بیش از حد
تشخیص صافی کف پا
افرادی که کف پای صاف دارند، هنگامی که می ایستند، پشت پایشان با زمین در تماس می باشد.
در معاینه بدنی، پزشک از فرد می خواهد که روی انگشتان پا بایستد. اگر قوس تشکیل شد، این صافی کف پا به نام “انعطاف پذیر” خوانده می شود و هیچ درمانی برای این مورد نیاز نیست. اما اگر قوس تشکیل نشود، این صافی کف پا به نام “کف پای سفت” خوانده می شود نیاز به درمان دارد.
پزشک از بیمار راجع به درد کف پا سوال می کند.
آزمایش هایی نیز برای تشخیص وجود دارد، از قبیل:
- سی تی اسکن، برای مشاهده استخوان های پا
- MRI (ام آر آی) برای مشاهده تاندون های پا
- اشعه ایکس برای یافتن علت
درمان صافی کف پا
اگر کودکتان، درد و یا مشکلی در راه رفتن ندارد، هیچ درمانی لازم نیست.
کودک ممکن است پابرهنه راه برود، بدود و یا بپرد، بدون آن که کف پای صافش بدتر شود.
در کودکان بزرگ تر و بالغین، کف پای صاف انعطاف پذیری که درد و یا مشکلی در راه رفتن ندارد، نیازی به درمان ندارد.
اگر شما دارای کف پای صاف انعطاف پذیر هستید و درد دارید، نکات زیر را مد نظر قرار دهید:
کفش های مخصوص و کفش هایی که قوس پا را حفظ می کنند، بپوشید.
اگر کف پا سفت شده و دردناک می باشد، نیاز به درمان دارد. درمان هم بستگی به علت کف پای صاف دارد.
برای پیوستگی قوزک پا، درمان شامل استراحت می باشد.
اگر با استراحت، درد کاهش نیابد، عمل جراحی مورد نیاز است. جراحی، آخرین مرحله درمانی برای این افراد می باشد. افرادی که جراحی می کنند، غالبا درد پایشان بهبود می یابد.
در موارد شدید، عمل جراحی ممکن است به صورت ترمیم تاندون و یا پیوستگی برخی مفاصل پا در موقعیت مناسب انجام شود.
کف پای صاف در بالغین با استفاده از داروهای ضد درد، اورتوتیک ها (وسایل و تجهیزات حفاظت کننده استخوان) و در بعضی مواقع با عمل جراحی درمان می شود (ارتوتیک ها در شکل مقابل نمایش داده شده اند)
ورزش های کششی نیز از آنجایی که تاندون ها را می کشند، ممکن است مفید باشند.
عوارض جراحی در صافی کف پا
ممکن است بعد از جراحی، مشکلات زیر را داشته باشید:
عدم پیوستگی استخوان ها
بد شکلی و تغییر شکل پا که برطرف نمی شود
عفونت
کاهش حرکات قوزک پا
دردی که متوقف نمی شود
التهاب تاندون آشیل
التهاب عضلات کف پا
درمان خانگی
استراحت کنید و از فعالیت بدنی بپرهیزید تا درد پایتان کمتر شود.
داروهای ضد درد را مصرف کنید.
اگر اضافه وزن دارید، وزن خود را کاهش دهید.
منبع :وبلاگ دکتر حسین زاده