عوامل مؤثر بعداز جراحی تا تجویز اندام مصنوعی

یکی از اولین مشکلات بعداز قطع عضو ایجاد تورم است. تورم باعث افزایش درد شده و ترمیم زخم را به تعویق می‌اندازد. برای تجویز اندام مصنوعی باید تا زمان رفع تورم صبر کرد. درمان تورم مشکل نیست. ایجاد فشار مناسب به قسمت باقیمانده از عضو، بالا بردن عضو و شروع سریعتر فعالیت باعث کاهش تورم

می‌شوند. فشردن قسمت انتهائی اندام قطع شده توسط بانداژ  یا سایر وسایل خاص انجام می‌گیرد. بانداژ باید به دقت انجام شود زیرا در صورت بستن باند کشی بصورت نامناسب تورم و درد بیشتر می شود. روش مناسب بانداژ در شکل نشان داده شده است. باند کشی باید هر چهار تا شش ساعت (یا در صورت شل شدن) باز شده و مجدداً بسته شود.

 ایجاد فشارمناسب باعث تحرک مایع در بافت متورم، کاهش فشار و در نتیجه کاهش درد و بهبود سریعتر زخم می‌گردد.

 بالا بردن بخش باقی مانده اندام نیز باعث کاهش تورم می‌گردد. اندام باید بالاتر از سطح قلب قرار داده شود. آویزان کردن عضو از لبه تحت یا صندلی اثر معکوس دارد و باعث افزایش تورم میشود.

توجه کنید که بالشت زیر زانو قرار می گیرد.

انقباضات عضلانی باعث حرکت مایع اضافی می شود. بنابراین شروع سریعتر فعالیت باعث کاهش تورم شده و به بهبود زخم کمک می نماید.

قبل از انجام قالب گیری و استفاده از اندام مصنوعی باید محل بخیه‌ها و نواحی برش جراحی بهبود یابند. در صورتی که بهبود کامل نباشد، فشار ناشی از پوشیدن اندام مصنوعی یا فشار در حین راه رفتن باعث آسیب محل بخیه‌ها و زخم می‌شود. در این مورد باید به توصیه‌های پزشک عمل کرد. کاهش تورم و تمیز نگهداشتن زخم به بهبود سریعتر محل زخم جراحی کمک می کند. اما بالا بودن سن، وضعیت بد تغذیه، وجود بیماری زمینه‌ای مثل دیابت یا اختلال عروقی می‌تواند بهبود زخم را به تاخیر بیندازد.  معمولاً بخیه‌ها در عرض دو تا سه هفته کشیده می‌شوند.

باید عوامل دیگری نیز در ارزیابی پس از عمل جراحی جهت تجویز اندام مصنوعی در نظر گرفته شوند. افزایش سن باعث شکننده شدن پوست شده و زمان بیشتری برای بهبود زخم لازم است. باید وجود عفونت قبلی یا استفاده از پیوند پوست در نظر قرار گیرد. پس از قطع عضو، یکی ازجنبه‌های بسیار مهم،  ضعف ناشی از بی‌حرکتی طولانی مدت است. اگر فردی برای مدتی فعالیت نداشته باشد تمام بدن او بخصوص دستگاه قلبی و عروقی هنگام شروع مجدد فعالیت دچار مشکل می‌شود. حتی برخی از بیماران قبل از قطع عضو مدتی فعالیت بدنی نداشته‌اند. همچنین استراحت طولانی مدت دربستر بعد از عمل جراحی باعث این حالت می‌گردد. لذا باید هر چه زودتر و بطور تدریجی با نظر پزشک، فعالیت بدنی بیمار افزایش یابد و درصورت امکان حتی قبل از عمل جراحی ورزشهای خاصی جهت بهتر ساختن عملکرد قلبی عروقی و افزایش قدرت عضلانی شروع شود. این فعالیتها پس از قطع عضو ضروری است ولی باید بتدریج و تحت نظر پزشک انجام گیرد. راه رفتن با واکر و یا با عصای زیر بغل اگر چه برای بیمار مفید است، اما کافی نیست. نیاز به انرژی در طی راه رفتن با اندام مصنوعی بسیار بیشتر از راه رفتن عادی است و لذا فرد نیاز به آموزش و آمادگی دارد. ورزش باید در بیمارستان شروع شده و در منزل ادامه پیدا کند.

موارد دیگری نیز در تجویز اندام مصنوعی در نظر گرفته می‌شود که یکی از آنها توانایی استفاده از اندام مصنوعی توسط بیمار است که خود بستگی به سن و نوع بیماری زمینه‌ای دارد. وضعیت سلامتی فرد نقش مهمی در تصمیم گیری دارد. توانائی پوشیدن و در آوردن اندام مصنوعی نیازمند مقدار خاصی قدرت بدنی، حفظ تعادل و توانائی دستها است. در صورت وجود ضعف عمومی یا ناتوانی در حفظ تعادل و یا اشکال در عملکرد دستها، می‌توان کمک سایر افراد خانواده را در نظر گرفت.

درافرادی که بعلت دیابت یا اختلال عروقی دچار قطع عضو شده‌اند، وضعیت پای مقابل باید بدقت توسط پزشک تحت نظر قرار گیرد. راه رفتن با واکر، عصای زیر بغل و اندام مصنوعی می‌تواند سلامت پای مقابل راتهدید کند و در صورتی که پای مقابل دچار زخم شود، باید در مورد استفاده از ویلچر یا ادامه استفاده از پای مصنوعی با پزشک متخصص طب فیزیکی مشورت شود.

منبع : وبلاگ دکتر غلامرضا رئیسی

مانیپولاسیون (جا اندازی مهره ها Manipulation)

یکی از روشهائی که در برخی از بیماران به درمان درد ستون فقرات کمک می کند، روشهای جا اندازی یا مانیپولاسیون است. این کار توسط متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی انجام می شود. البته افرادی که دوره استئوپاتی یا کایروپراتیک را گذرانده باشند نیز این کار را انجام می دهند اما سبک کاری هر کدام با یکدیگر متفاوت است. متخصصین طب فیزیکی دوره پس از گزراندن دوره پزشکی دوره مانیپولاسیون را می بینند بنابراین در این زمینه آگاهی کاملی به موارد کاربرد و بخصوص موارد ممنوع مانیپولاسیون و تنطیم ستون فقرات دارند.

گاهی در اثر جابجائی مختصر مهره ها که بیشتر در مفاصل فاست دیده می شود درد کمر ایجاد می شود با جااندازی این دررفتگی مشکل بیمار بر طرف می گردد.

باید توجه داشت که این روش بخصوص در مشکلات گردن اگر توسط افراد آموزش ندیده انجام شود می تواند خطرناک باشد و حتی باعث ضایعه در نخاع شود. از طرف دیگر همه بیماران کمر درد یا درد گردن برای مانیپولاسیون مناسب نیستند و پزشک بر اساس نوع بیماری درمان را انتخاب می نمایند.

کایروپراکتیک ها نیز جا اندازی مهره را انجام می دهند. دوره دکتری کایروپراکتیک دوره کوتاه ۵ ساله است علی رغم مفید بودن مانیپولاسیون در برخی از بیماران با توجه به خطرات کایروپراکتیک بخصوص در مهره های گردن، این روش بتدریج با روشهای کم خطر تر در حال جایگزینی است.

منبع : وبلاگ دکتر غلامرضا رئیسی

الکترو مگنتیک تراپی (Magnet Therapy):

دستگاه مگنت درمانی بسیار پیشرفته با امواج مغناطیسی (آهنربایی) قابلیت درمان بسیاری از دردها وآسیبهای بافت عضلانی و اسکلتی بدن را با قدرت 400 Gous بصورت پالسی (Pulse Electromagnetic Field therapy) یا (PEMFT)در بر دارد و درضمن بهترین روش درمان پوکی استخوان به حساب می آید. سایر اثرات مگنتوتراپی عبارتست از:

1. وازودیلاتاسیون یا اتساع عروقی
2. اثرات ضد ادم یا تورم اندامها
3. اثر ضد التهاب
4. اثر شل کنندگی عضلات
5. ترمیم بافتهای آسیب دیده (استخوان و بافت نرم)
6. اثر ضد درد

صافی کف پا به چه علت ایجاد می شود. کف پای صاف چیست

آیا کف پای شما صاف است. ساده ترین راه برای فهمیدن این مطلب اینست که پای خود را خیس کرده و سپس روی یک سطح صاف و خشک بایستید بطوریکه اثر کف پای شما روی آن سطح باقی بماند. تفاوت آنها در شکل زیر نشان داده شده است.

در کسانی که صافی کف پا دارند قوس طولی کف پا یا کم شده و یا کاملا از بین رفته است و در موارد شدید قسمت داخلی کف پا در حالت ایستادن، با زمین تماس پیدا میکند. همچنین در این بیماران پاشنه پا به سمت خارج منحرف میشود.

قوس کف پا چگونه ایجاد میشود

قوس کف پای زیاد     قوس کف پای طبیعی       کف پای صاف

تقریبا تمام بچه ها در هنگام تولد صافی کف پا دارند که به آن صافی کف پای فیزیولوژیک Physiologic flat foot میگویند. این حالت عمدتا به علت شل بودن تاندون ها و لیگامان های کف پا و به علت ضعیف بودن عضلات کف پا و همچنین به علت چربی است که در زیر پوست کف پای بچه  وجود دارد.

بتدریج و در سال های بعدی عمر، با سفت شدن بافت های نرم کف پا و قویتر شدن عضلات و از بین رفتن چربی کف پا، قوس کف پا ظاهر میشود. معمولا قوس کف پا در سنین 7-5 سالگی بوجود میاید. در حدود 25-15 درصد افراد این قوس هرگز ایجاد نمیشود و کف پای آنها همیشه صاف باقی میماند ولی صافی کف پا در اکثریت این افراد هیچ گونه ناراحتی را برای آنها ایجاد نمیکند.

 کف پای صاف چه انواعی دارد

صافی کف پا مشکلی است که در آن قوس کف پا که معمولاً در سمت داخلی کف پا دیده میشود از بین رفته است. صافی کف پا در بسیاری افراد از نوع صافی قابل انعطاف یا Flexible flat foot است. این افراد وقتی سرپا می ایستند کف پایشان صاف است ولی وقتی روی پنجه پا می ایستند یا وقتی که پایشان را از زمین بلند میکنند قوس کف پا تشکیل میشود. در واقع بسیاری، این وضعیت را اصلاً بیماری ندانسته و ذکر میکنند همانطور که شکل صورت انسان ها با یکدیگر متفاوت است ممکن است شکل کف پایشان هم با هم متفاوت باشد.

 در بسیاری از بچه های نوپا وقتی که بچه تازه راه رفتن را آموخته است پدر و مادر متوجه صافی کف پای وی شده و وحشت زده به پزشک مراجعه میکنند. توجه داشته باشیم که صافی کف پا در این سن و سال کاملاً طبیعی است. در اکثر اوقات با افزایش سن بچه، بافت های کف پا بتدریج سفت تر شده و قوس کف پا معمولا تا سنین مدرسه رفتن بچه تشکیل میشود. اگر صافی کف پا تا بعد از این سنین هم ادامه پیدا کرده و موجب درد کف پا شد باید به پزشک مراجعه کرد.

صافی کف پای قابل انعطاف در بسیاری مواقع زمینه خانوادگی دارد یعنی برادر و خواهران یا فرزندان یا یکی از والدین فرد هم ممکن است این حالت را داشته باشد. صافی کف پا گاهی اوقات در حین بارداری یا در سنین بالا تشکیل میشود.

 گاهی اوقات صافی کف پا قابل انعطاف نیست به این معنا که وقتی پای بیمار روی زمین نیست هم قوس کف پا دیده نمیشود و یا موقعی که شست پای بیمار به بالا میرود هم قوس کف پا ایجاد نمیشود. به این نوع از بیماری صافی کف پای غیر قابل انعطاف یا ریجید Rigid flat foot میگویند. این نوع صافی کف پا نیاز به توجه بیشتر و درمان دارد. گاهی اوقات صافی کف پا همراه با سفت شدن تاندون آشیل است که در این مواقع هم پزشک معالج دقت بیشتری به وضعیت صافی کف پا میکند.

صافی کف پا از نوع قابل انعطاف بسیار شایعتر از نوع غیر قابل انعطاف یا ریجید است.

 علت صافی کف پا

 هر پای شما از 26 استخوان که در 33 مفصل به یکدیگر متصل شده اند و بیش از 100 عضله و تاندون و لیگامان تشکیل شده است. این ساختمان ها به گونه ای به یکدیگر متصل شده اند که کف پا دارای چند قوس باشد. در حین راه رفتن این قوس ها کمک میکنند تا نیروی وزن به درستی در کف و مچ پا توزیع شود. این قوس ها همچنین به کف پا قابلیت انعطافی میدهد تا بتواند در هر سطح ناهمواری و به هر شکلی خود را شکل دهد. گاهی تاندون ها و لیگامان های پا نمیتوانند از استخوان های پا حمایت کافی را به عمل آورند و در این وضعیت قوس کف پا تحت فشار وزن صاف میشود.

	قوس طبیعی کف پا	کف پای صاف

صافی کف پا در انواع قابل انعطاف معمولا به علت شل بودن لیگامان های کف پا و بالا بودن قابلیت انعطاف در مفاصل کف پا است.

 دیگر علل صافی کف پای قابل انعطاف عبارتند از

• شلی لیگامانی در کل بدن

• چرخش کل اندام تحتانی به خارج

• انحراف زانو به خارج یا والگوس زانو

• وزن زیاد

• بستری بودن و استراحت به مدت طولانی و ضعیف شدن عضلات کف پا

• ضعف عضلات در بیماری هایی مانند فلج اطفال (پولیومیلیت)، میلومننگوسل، فلج مغزی و یا دیستروفی عضلانی

درمان صافی کف پا

.

فاصله بین بخش داخلی کف پا با زمین، قوس کف پا نام دارد.  کاهش ارتفاع این قوس را صافی کف پا می گویندکه به دنبال آن کف پا در تماس با زمین قرار می گیرد. صافی کف پا شایع ترین دفورمیته  پا  است.  در نوزادان و کودکان نوپا  این قوس هنوز کامل نشده است و در طی دوران کودکی و بلوغ تکامل می یابد.  ساختارهای آناتومیک پا طوری تنظیم شده اند که به قدر کافی سفت و محکم باشند تا بتوانند وزن بدن را در یک زمان معین تحمل کنند و در عین حال انعطاف پذیر باشند تا با فرورفتگی و برجستگیهای زمین انطباق یابند و عمل جذب ضربه را انجام دهند.   علائم و عوارض: الف)فقدان قوس طولی کف پا در وضعیت ایستاده ب)پا درد، زانو درد، التهاب تاندون آشیل و نیام کف پایی پ)انحراف بیش ازحد پاشنه ازخط مرکزی ت)ممکن است مشکلاتی مثل هالوکس والگوس، چکشی شدن بند اول انگشتان، پینه، میخچه، درد ساق، درد مچ و دردهای شدید پاشنه را ایجاد کنند. ث)تحقیقات نشان می دهد که %95 افرادی که نیاز به تعویض کامل مفصل زانو پیدا می کنند و %90 بیمارانی که تحت عمل جراحی تعویض کامل مفصل ران قرار می گیرند دچار صافی کف پا بوده اند. ج)راستای غلط و نادرست استخوانهای ضعیف و شکننده ی کف پا که به دنبال صافی کف پا ایجاد می شود، ممکن است منجر به دردهای آرتروزی، بی ثباتی لیگامانی و التهاب تاندونی شود.   انواع صافی کف پا: الف-نوع مادرزادی ب -نوع اکتسابی     نوع مادرزادی کودک با صافی پا به دنیا می آید یا هنگام تولد برای آن مستعد است. این نوع صافی کف پا بدون علامت و انعطاف پذیر است.  منظور از انعطاف پذیر بودن آن است که قوس کف پا تا قبل از اعمال وزن روی پا وجود دارد.   نوع اکتسابی این نوع با مرور زمان، و نه در هنگام تولد، ایجاد می شود و به عوامل مختلفی چون نوع کفش کودک، وضعیت نشستن و خوابیدن او، جبران ناهنجاریهای موجود در ساق و بالاتر، و گاهی پارگی لیگامان ها و تاندون های پا بستگی دارد.  ممکن است صافی کف پا فرایندی برای جبران سفت بودن تاندون آشیل باشد. به دنبال سفتی تاندون آشیل پا حالت پلانتار فلکشن پیدا می کند. حتی میزان کم پلانتار فلکشن هم موجب می شود، پای آن سمت بلند تر از طرف سالم به نظر برسد. بنابراین بدن سعی می کند این مشکل را با مسطح کردن قوس کف پا جبران کند تا بلندتر به نظر رسیدن پای مبتلا را پوشش دهد.  شایعترین دلیل صافی اکتسابی کف پا اختلال عملکرد تاندون تیبیال خلفی به عنوان تاندون اصلی محافظ قوس پا است. با اعمال مکرر نیرو روی این تاندون، مشکل تشدید می شود. به موازات رشد جسمی لیگامانها و عضلات ضعیف شده، تمام وظایف مربوط به محافظت از قوس پا را به این تاندون واگذار می کنند.  این تاندون نمی تواند برای مدت طولانی تمام وزن را تحمل کند و به تدریج از پای در می  آید و به مسطح شدن قوس منجر می شود. در چنین مواردی صافی کف پا همراه با دردی است که به پشت مچ منتشر می شود و فرضیه ی اختلال عمل تاندون تیبیال خلفی را تایید می کند. تشخیص:  هر فردی با انجام چند تست ساده می تواند به وضعیت قوس پای خود پی ببرد.  الف – تست تصویر کف پا از استخر که بیرون می آئید، به رد پای خود روی کفپوش نگاه کنید. یک خط باریک بخش جلوی پا را به پاشنه اتصال می دهد. اگر کف پا صاف باشد عرض این خط در ناحیه ی وسط پا با جلوی پا برابر است. اگر قوس پا نرمال باشد، عرض خط در وسط یا تقریبا نصف بخش جلویی است. اگر ارتفاع قوس زیاد باشد، فقط یک خط باریک بخش جلویی پا را به پاشنه اتصال می دهد. تصویر هر دو پای فرد باید برابر و یکسان باشد. ب – بررسی کفش ها:  کفش ها را روی یک میز مسطح قرار دهید و از پشت و در سطح چشمتان به آنها نگاه کنید. کفشها باید به طور یکنواخت و یکسان ساییده شود. صافی کف پا موجب می شود که کفش در سمت داخل به خصوص در ناحیه ی پاشنه بیشتر سایش پیدا کند. همچنین رویه ی کفش در قسمت داخل به سمت کف کفش انحراف پیداکند. اگر درد منحصر به یک پا است، برای تشخیص صاف بودن کف پا می توانید از دو تست در منزل استفاده کنید: ج- تست نوک انگشتان:  در حالی که صاف ایستاده اید نوک انگشتان دستها را روی دیوار مقابل قرار دهید و روی نوک انگشتان یک پای خود بایستید.اگر نتوانید این کار را انجام دهید احتمالا کف همان پا صاف می باشد. د- تست تعداد انگشتان:  طوری بایستید که پشت شما به آینه باشد. به طور نرمال از پشت فقط باید انگشت چهارم و گاهی سوم دیده شود. اگر همراه با صافی پا درد هم وجود داشته باشد یا با ایستادن روی انگشتان هم قوسی دیده نشود، عکس  رادیوگرافی جهت تشخیص علت ضروری است. درمان غیر جراحی:  سوال مهم این است که آیا صافی کف پا را باید درمان نمود یا خیر؟ صاف به نظر رسیدن پای کودک  توجه بسیاری ازوالدین را جلب می کند. در بیشتر موارد پا کاملا نرمال است. به طور طبیعی یک بالشتک چربی در کف پای نوزادان وجود دارد که باعث می شود پا صاف به نظر برسد. به همین دلیل بعضی ازمتخصصان معتقدند که کف پای صاف تاسن بلوغ طبیعی است. اگر صافی کف پا مشکل ساز باشد معمولا تا 6 تا 12 سالگی دردناک نمی شود که البته این سن برای درمان غیر جراحی خیلی دیر است. درمان غیر جراحی نوع مادرزادی: اگر نوع انعطاف پذیر به موقع تشخیص داده شود با شیوه های غیر جراحی به راحتی درمان می شود، اگر چه این نوع صافی کف پا بدون علامت است. درمان کودک با انواع کفی، کفش یا بریس آغاز می شود. دلیل شروع درمان این است که استخوانهای کودکان نرم و درحال رشد هستند و احتمال انحراف استخوانها وجود دارد. همچنین لیگامانهای نگهدارنده ی استخوانها انعطاف پذیر هستند. اگر هیچ وسیله یی پا را در وضعیت صحیح نگه ندارد، ممکن است استخوانها به صورت غیرطبیعی رشد کنند و منجر به مشکلاتی در آینده شوند. درمان غیر جراحی نوع اکتسابی:  نوع اکتسابی صافی کف پا ماهیتی کاملا متفاوت دارد و بهترین راه درمان آن پیشگیری از آن است. کفش کودک باید فیت و ساخت مناسبی داشته باشد. درمان بر اساس مشکلی که در حال حاضر وجود دارد انجام می گیرد. اگر  علت سفتی، تاندون آشیل باشد، برای بیمار ترکیبی از تمرینات کششی و فیزیوتراپی تجویز می شود. اگر اختلال عمل تاندون تیبیال خلفی، دلیل صافی کف پا باشد درمان شامل استراحت، بی حرکتی و داروهای ضد التهابی می باشد. اگر صافی کف پا شدید باشد، ممکن است درمانگر از گچ گیری پا استفاده کند تا وقتی که تاندون خود را ترمیم نماید. چون اختلال عملکرد تاندون تیبیال پیشرونده است و به مرور زمان بدتر می شود، توجه زود هنگام به آن ضروری است، چه در غیر این صورت در مراحل پیشرفته درمان با شکست مواجه می شود