تقریباً همه ی افراد ، کم و بیش در نقاطی از کمر خود احساس
درد دارند. اغلب ما هنگام انجام فعالیت هایی نظیر نصب دستگاه تهویه، جابجا
کردن جعبه های بزرگ و بلند کردن کودکان، کمردرد خود را جدی نمی گیریم. ما
به این مسئله توجه نداریم که کمردردها در نتیجه صدماتی است که با رفتارهای
روزانه ما تشدید می شود. اکثر ما هنگام ایستادن، نشستن و خم شدن ، وضعیت
های نامناسبی در بدن خود ایجاد می کنیم. ما هنگام بلند کردن اشیاء به جای
خم کردن زانو، کمر خود را خم می کنیم. انجام کارهایی که برای سلامتی ما مضر
است و پدر و مادر ما را از آن منع می کردند، بعد از سالها موجب می شود
کمردرد ما شروع شود. وارد آمدن فشار زیاد به عضلات کمر و به اصطلاح رگ به
رگ شدن رباط های کمری که نگه دارنده مهره ها هستند باعث کمردرد می شود.
عضلات کمر برای مقابله با این فشار دچار گرفتگی و انقباض می شوند تا
بتوانند کمر را از صدمه بیشتر محافظت کنند و این حالت ، خود باعث تشدید درد
کمر است. در واقع این سیکل درد، سفتی و انقباض عضلانی درمان نمی شود مگر
این که شما فعالیت خود را کم کنید ، به کمر خود استراحت دهید و به تدریج
ازعضلات خود استفاده نمایید.
در گذشته ، پزشکان استراحت طولانی مدت
در بستر را توصیه می کردند اما اکنون به این نتیجه رسیده اند که استراحت
بیش از حد باعث طولانی شدن درمان کمردرد است. این مسئله در مورد رگ به رگ
شدن عضلات هم صدق می کند. به همین دلیل امروزه شما کمتر مشاهده می کنید که
از گردن بندهای مخصوص درد گردن استفاده شود.
در حال حاضر کمردردهای
شدید، حداکثر با چند روز استراحت و پس از آن با شروع فعالیت های سبک و کشش
آرام عضلات درمان می شوند، این طریقه درمان باعث افزایش قدرت خم شدن بدن و
توان حرکت خواهد شد.
سایر علل کمردرد در بروز آرتروز و فتق دیسک کمر
(غضروف بین مهره ها) مشاهده می شود. فتق دیسک در بین عوامل کمردرد شیوع
کمتری دارد ولی بهتر شناخته شده است. دیسک بین مهره ها ، فضای نرمی را بین
مهره ها ایجاد می کند، گاه این دیسک متورم شده و به اعصاب ناحیه فشار وارد
می آورد. اغلب اعصابی که از ران و بازو می گذرند تحت فشار قرار گرفته و گاه
بی حسی، ضعف و مشکلاتی در کنترل ادرار ایجاد می کنند.
فتق دیسک
مانند سایر علل کمردرد، خود به خود بر طرف می شود و اغلب نیازی به عمل
جراحی نیست. در حقیقت سی درصد مردم مبتلا به فتق دیسک هستند و هرگز برایشان
مشکل جدی ایجاد نمی شود.
درمان
برای برطرف کردن کمردرد، به پشت
بخوابید، یک بالش زیر زانوهایتان قرار دهید. (در حالی که زانوهایتان را جمع
کرده اید). این طریقه خوابیدن فشار را از کمر شما بر می دارد. درمان اصلی
همه کمردردها کم کردن فعالیت است. البته این کاهش فعالیت همان طور که قبلاً
گفته شد فقط برای چند روز پیشنهاد می شود و پس از آن با نرمش های مخصوص
پایین کمر و «عضله چهار سر ران» می توان کمردرد را درمان کرد.
در
اولین روزها برای کاهش التهاب می توان از یخ در موضع درد استفاده کرد و بعد
از چند روز می توانید از گرمای موضعی کمک بگیرید تا انقباض مقاوم عضلات را
برطرف کنید. همچنین داروهای ضد التهاب مثل ایبوبروفن، کتو بروفن و
ناپروکسن در بر طرف کردن درد و التهاب مؤثر هستند. اگر یک دارو اثر نکرد،
نوع دیگری از دارو را مصرف کنید؛ زیرا افراد مختلف نسبت به داروها عکس
العمل متفاوتی دارند. به خاطر داشته باشید که داروهای ضد التهاب را حتماً
همراه غذا میل کنید تا باعث ایجاد زخم معده شما نشوند.
داروهای جدید
و گران قیمت « ویوکس» و « سلیرکس» بهتر از داروهای قدیمی عمل نمی کنند ولی
تحریکات معده در آنها کمتر است و به طور کلی برای درمان دردهای طولانی مدت
و در افرادی با سابقه زخم معده مصرف می شوند.
استامینوفن نمی تواند
کمک به رفع التهاب کند. ولی می تواند درد را بر طرف سازد. هم چنین بر روی
معده نیز اثری ندارد. استامینوفن بی خطرترین دارو در درمان های طولانی مدت
است ولی نباید بیش از 2 تا 3 هزار میلی گرم در روز مصرف شود؛ زیرا مصرف
زیاد دارو ، کبد را تحت تأثیر قرار می دهد.
داروهای شل کننده عضلات توصیه نمی شوند؛ زیرا بر کاهش درد کمر تأثیری ندارند.
آیا نیازی به گرفتن عکس هست؟
اکثر
مردم سؤال می کنند آیا عکس برداری معمولی یا «ام. آر.آی» لزومی دارد؟ باید
گفت همه کمردردها نیاز به عکس برداری ندارند. در مواردی که مشکوک به صدمات
استخوانی مثل صدمه به مهره ها در اثر ضربه، پوکی استخوان یا سرطان هستید
عکس برداری می تواند مفید باشد. ولی عکس ها بافت های نرم عضله و رباط ها و
دیسک ها را نشان می دهند.
زمانی که تصمیم به جراحی داریم و یا در
تشخیص علت دردهای بهبود ناپذیر ، انجام «ام.آر.آی» توصیه می شود. انجام
ام.آر.آی برای فتق های دیسک ضروری نیست؛ زیرا درمان را تغییر خواهد داد.
درمان در زمانی که کمردرد بهبود نمی یابد
جابجا
کردن ستون فقرات ، طب سوزنی ، یوگا ، ماساژ درمانی و تزریق استروئید
اپیدورال (کمری) بستگی به نوع درد کمر دارد. ماساژ درمانی در مواردی که علت
کمردرد ناشناخته است مؤثر می باشد. بعضی از پزشکان با برگرداندن مهره ها و
جابجا کردن آن موافق نیستند؛ زیرا معتقدند استخوان های کمر توسط عضلات
حمایت می شوند و اگر درمانی صورت می گیرد باید روی عضلات انجام شود.
اگر
کمردردی دارید که بعد از هفته ها درمان نشده است به پزشک خود مراجعه کنید.
اگر ضعف یا سستی در بازو یا ران خود احساس می کنید آن را جدی بگیرید.
یوگا تمرین کنید
بعضی
از پزشکان معتقدند یوگا بهترین درمان دردهای مزمن کمر است؛ زیرا حالت
مناسب را در بدن ایجاد می کند و با تنفس مناسب، کشش و فشار روی عضله را کم
می کند. خیلی از بیمارانی که از درمانهای دیگر نتیجه نگرفته اند می گویند
یوگا در درمان آنها مؤثر بوده است.بعد از بهبود کمردرد، تمرینات نرمشی را
ادامه دهید، وزن خود را کم کنید و به اصلاح حالت و کشش عضلات اهمیت دهید.
نرمش عضلات مربوط به شکم را انجام دهید تا از کمردردهای آینده پیشگیری شود.
اگر
در قسمت بالای کمر خود احساس ناراحتی می کنید، تمرینات خم شدن به سمت
پایین و تمرینات نرمشی شانه ها را انجام دهید (شانه ها را به طرف یکدیگر
کشیده و چند ثانیه نگه دارید سپس بر عکس عمل کنید).
بهترین تمرین
برای اصلاح حالت کمر این است که با فاصله 30 سانتیمتر از دیوار و در مقابل
آن تکیه دهید شکم خود را به داخل بکشید، سینه را بیرون دهید بعد از چسباندن
کمر به دیوار، سر، شانه ها و پشت و لگن همه در یک ردیف قرار می گیرند و به
این طریق گودی کمر از بین می رود. این حالت شبیه حالت ایستادن سربازان
است. صدها سال قبل این طور گفته می شد که سربازان می توانند ساعت ها بدون
احساس کمردرد روی پا بایستند مشروط به اینکه حالت ایستادن آنها درست باشد.
آیا شما طور دیگری فکر می کنید؟ البته همه پدر و مادرها به نحوه صحیح
ایستادن و نشستن فرزندان تأکید دارند ولی آنها نمی توانند تمام اوقات همراه
فرزندان خود باشند و آنها را کنترل کنند! درست ایستادن و درست نشستن باید
برای ما به صورت عادت درآید.
• کمر خود را گرم نگهداری کنید. یک شال دور کمر خود بپیچید
• 2-1 روز در منزل استراحت کرده و 2-1 هفته چیز سنگینی بلند نکنید.
• صاف و کشیده بایستید. سر خود را به بالا و به آسمان بچسبانید.
• شانه های خود را شل نگه دارید.
• عضلات شکم خود را منقبض کنید تا شکم شما کمی به داخل برود.
• کمر خود را مستقیم نگه دارید. زانوانتان را خم کنید و چمباتمه بزنید. جسم را گرفته و به تنه خود نزدیک کنید. سرپا بایستید.
![]() |
به
پشت بخوابید و دست هایتان را روی شکم خود قرار دهید. زانو ها را خم کرده و
کف پا ها را روی زمین قرار دهید. عضلات شکم خود را منقبض کنید بطوریکه کمر
شما به کف زمین فشرده شود. این وضعیت را پنج ثانیه حفظ کرده و سپس عضلات
را شل کنید.
![]() |
به
پشت بخوابید. زانو ها را خم کرده و کف پا ها را روی زمین قرار دهید. چانه
خود را به سینه بچسبانید و بالا تنه خود را به جلو خم کنید بطوریکه شانه
های شما از زمین بلند شوند. این وضعیت را پنج ثانیه حفظ کرده و سپس به
آرامی به وضعیت اول برگردید.
![]() |
به پشت بخوابید. زانو ها را خم کرده و کف پا ها را روی زمین قرار دهید. با هر دو دست یک ران خود را در کمی بالاتر از زانو بگیرید و زانوی خود را به سمت سینه خود بکشید. این وضعیت را پنج ثانیه حفظ کرده و سپس به آرامی به وضعیت اول برگردید. این کار را برای پای مقابل هم تکرار کنید.
![]() |
به
پشت بخوابید. زانو ها را خم کرده و کف پا ها را روی زمین قرار دهید. با هر
دو دست دو ران خود را در کمی بالاتر از زانو ها بگیرید و زانو های خود را
به سمت سینه خود بکشید. این وضعیت را پنج ثانیه حفظ کرده و سپس به آرامی به
وضعیت اول برگردید.
![]() |
به پشت بخوابید. زانو ها را خم کرده و کف پا ها را روی زمین قرار دهید. در حالیکه شانه های خود را بطور ثابت و بدون حرکت روی زمین نگه داشته اید به آرامی زانو های خود را تا آنجا که میتوانید به سمت چپ خم کنید. سپس به آرامی زانو های خود را تا آنجا که میتوانید به راست خم کنید.
کمردرد
حاد به کمردردی میگویند که از شروع آن کمتر از سه ماه گذشته است. علت عمده
این کمردرد ها وارد آمدن فشار زیاد به قسمت های پایینی ستون فقرات
است. کارهایی مانند بلند کردن یا هل دادن اجسام سنگین، حرکات نا متعادل و
چرخشی ستون مهره یا انجام ورزش های جدید بدون داشتن آمادگی میتوانند موجب
کمردرد حاد شود.
البته علل دیگری مانند شکستگی های مهره، عفونت یا تومور های مهره هم میتوانند موجب کمردرد حاد شوند ولی شیوع آنها کمتر بوده و درمان آنها در قسمت های دیگر بررسی شده است.
اکثر کمردردهای حاد در عرض چند هفته خوب میشوند.
اگر درد شما تازه شروع شده است بهترین راه درمان مصرف دارو است. استفاده از استامینوفن، بروفن یا ناپروکسن یا دیگر داروهای ضد التهابی
مفیدند. از داروهای شل کننده عضلانی هم در درمان کمردرد های حاد استفاده
میشود. این داروها را روزانه در وعده های منظم مصرف کنید. به کار روزانه
خود ادامه بدهید.
![]() |
اگر
درد زیاد است 2-1 روز استراحت کنید ولی نه بیشتر. استراحت بیش از دو روز
ممکن است به علت ایجاد مشکلات روحی و به علت کاهش قدرت انقباضی عضلات کمر،
درد را بیشتر کند. همچنین با استراحت طولانی مدت خطر لخته شدن خون در ساق پا
افزایش میابد پس فرد دچار کمردرد باید هرچه زودتر فعالیت معمول روزانه را
شروع کند. برای 2-1 روز در وضعیتی که راحت هستید استراحت کنید. به پشت
بخوابید و یک بالشت زیر زانو های خود بگذارید تا کمی خم شوند یا به پهلو
بخوابید و یک بالشت بین پاهایتان بگذارید. برای مدت طولانی در یک وضعیت
نخوابید. هر 3-2 ساعت حدود 20-10 دقیقه قدم بزنید و دوباره دراز بکشید.
هر
3-2 ساعت یکبار کمر خود را به مدت 20-15 دقیقه گرم کنید. با کیسه آب گرم
یا حوله برقی. دوش آب گرم هم مفید است. برای بعضی افراد سرد کردن بهتر از
گرم کردن موجب کاهش درد میشود. میتوانید به همین تعداد و مقدار ذکر شده محل
درد را سرد کنید و امتحان کنید که آیا سرد کردن موضع برای شما مفید است یا
خیر. معمولا وقتی بعد از یک فعالیت بدنی شدید کمردرد ایجاد میشود در چند
روز اول سرد کردن محل درد مفید است و بعد از گذشت چند روز ممکن است گرما
مفیدتر باشد.
بستن کمر با هر چیزی که بتواند کمر را گرم نگه دارد مفید است. میتوانید برای چند روز از یک کمربند طبی استفاده کنید و یا حتی یک شال به دور کمر خود ببندید.
اگر کمردرد بیش از 3 روز طول بکشد یا درد کمر یا ساق شما بدتر شود یا بعد از خوب شدن دوباره شدید شود باید به پزشک مراجعه کنید.
کمر درد مزمن به کمردردی میگویند که از شروع آن بیش از سه ماه گذشته است.
مهمترین روش درمان کمردرد های مزمن عبارتست از
بیماری دیسک کمر شاید شما هم تا به حال دچار احساس دردهای شدید یا خفیفی از ناحیه کمر شده باشید وبسیار نگران باشید که مبتلا به دیسک کمر شده باشید . دردهای موقتی کمر با دیسک کمر تفاوت دارد هر درد کمری را نمیتوان دیسک کمر نامید پس بهتر است که با دیسک کمر بهتر آشنا بشویم:
دیسک کمر چیست؟
- هر انسان معمولاً 26 مهره در ستون فقرات
خود دارد. مهره ها بوسیله صفحات انعطاف پذیری به نام دیسک بین مهره ای از
یکدیگر جدا می شوند. در واقع هر فرد در حالت طبیعی دارای چهار دیسک کمر می
باشد و لذا وجود دیسک کمر بیماری محسوب نمی شود.
اگر بنا به دلایلی دیسک از قسمت عقبی خود دچار بیرون زدگی دیسک یا فتق شود، این قسمت بیرون زده روی نخاع یا رشته های نخاع فشار وارد می کند و سبب بروز درد در ناحیه کمر با انتشار به پاها می شود.
مردم به اصطلاح به این بیماری دیسک کمر می گویند که البته اصطلاح درست آن فتق دیسک کمری می باشد. این بیماری، بیماری سیاتیک نیز خوانده می شود.
ورزش درمانی برای کاهش دیسک کمر :
یکی از راههای بهبود دیسک کمر و پیشگیری از عود مجدد آن، انجام بازتوانی و حرکات ورزشی صحیح است. برنامه تمرینی شامل ترکیبی از حرکات کششی، تقویتی و هوازی است.
برای درک بهتر باید بدانیم که 3 دسته عضلات از ستون مهره ها حمایت می کنند که عبارتند از :
بسته به نوع آسیب، تشخیص و مقدار درد شما، نسخه ورزشی شما متفاوت خواهد بود؛ پس قبل از انجام هر نوع ورزشی با افراد متخصص در این زمینه مشورت کنید.
تمریناتی که برای دیسک کمر توصیه می شوند، در سه گروه کلی تقسیم می شوند :
منبع:بیتوته
کمردردهای مکانیکی
شامل آن دسته از بیماری هایی هستند که در اثر و با بواسطه یک عامل مکانیکی مانند ضربه, حرکات فیزیکی نامناسب, کم بودن قوام عضلات و یا فشار بیش از حد به ناحیه ستون فقرات کمری و در اثر بد قرار گرفتن وضع بدن در حالت نشسته و ایستاده ایجاد می گردند.
این دسته از بیماری ها ۹۰% از علل کمردرد را تشکیل می دهند و نکته جالب اینکه به راحتی قابل پیشگیری هستند که عوامل بروز آن ها در زیر آمده است.
۱ ) قرار گرفتن در وضعیت های نامناسب:
ـ وضعیت نامناسب ایستادن:
قرارگرفتن در وضعیت نامناسب هنگام ایستادن, سبب افزایش یا کاهش قوس های ستون فقرات و یا انحراف جانبی آنها می شودکه در هر صورت باعث بروز کمردردهای شدید می گردد.
ـ وضعیت ایستا:
وضعیت ایستا و بدون تحرک بخصوص وقتی که نامتقارن و کج باشد, برای ستون فقرات بسیار مضر است. این حالت در کار با ماشین آلات, که نیاز به قرار گرفتن در یک وضعیت ثابت و نامتقارن به مدت طولانی دارد بسیار اتفاق می افتد و اگر اصلاح نگردد می تواند باعث درد قابل توجهی در ناحیه کمر شود.
افرادی
که با کامپیوتر کار می کنند به طور مداوم در یک وضعیت ایستا قرار دارند
به طوری که سر خم شده, دست ها بر روی صفحه کلید قرار گرفته و تنها انگشتان
حرکت می کنند. این حالت با فشار بر نواحی شانه ای و انقباض ممتد عضلات
گرد و کتف همراه است و اغلب این افراد از درد در ناحیه شانههای خود شکایت دارند.
در صورتی که صفحه کلید در سمت چپ و صفحه کامپیوتر در سمت راست کاربر قرار
گیرد به طوری که وی مجبور باشد در طی روز مدام سرش را حرکت دهد و یا
اینکه صفحه کلید بالاتر و یا پایین تر از ارتفاع استاندارد خود قرار گیرد,
فشار مکانیکی وارد بر ستون فقرات بیشتر شده و سبب آسیب بیشتری می گردد.
وضعیت نامناسب نشستن, خم شدن های طولانی از ناحیه کمر, چمباتمه زدن به مدت طولانی, خم و راست شدن مکرر نیز از دلایل دیگر است.
۲ ) کاهش تحرک
کاهش دامنه طبیعی حرکات ستون فقرات و عدم استفاده فعالانه از این عضو منجر به سفتی و کاهش خاصیت ارتجاعی آن شده و از طرفی باعث آتروفی (لاغر شدن) عضلات نگهدارنده ستون فقرات می گردد. عضلات ضعیف و لاغر, قدرت حمایت از ستون فقرات کمری در شرایط مورد نیاز مثل بلند کردن جسم سنگین از روی زمین را ندارند در نتیجه سبب بروز کمردرد می شوند.
۳ ) بهبود ناکافی
به طور مثال عدم بهبود کامل بعد از یک حمله کمردرد ناشی از اسپاسم عضلانی که منجر به کاهش گودی کمر شده است, می تواند باعث کاهش تحرک ستون فقرات شود. در این مورد با بهترین درمان انجام تمرینات ورزشی به طور فعالانه و تحت نظر یک فیزیوتراپیست جهت اصلاح گودی کمر و بازگشت به وضعیت طبیعی است.
۴ ) استرس ناشی از کار
ـ نیرو و ارتعاش:
نیرو و ارتعاش تولید شده توسط ابزار مختلف, از طریق دست ها و یا اندام دیگر به بدن منتقل می شود و باعث فشارهای غیر معمول به خصوص در اطراف گردن شانه ها می گردد. برای مثال کار با دریل های بادی, چکش زدن مداوم, پوشیدن دستکش های سنگین و یا رانندگی طولانی مخصوصا با وسایل نقلیه سنگین از قبیل تراکتورها, یک نیروی ارتعاشی قوی را به بدن منتقل می کند که با افزایش فشار عمودی به دیسک های بین مهره ایی سبب آسیب به آنها و بروز کمردرد می گردد.
ـ توالی و تداوم کار:
کار سنگین و مداوم در یک وضعیت ثابت برای ستون فقرات بسیار مضر است. به خصوص در مشاغل صنعتی که نیروی زیادی برای انجام کار صرف می گردد, بهتر است زمانی هر چند کوتاه به استراحت جهت تجدید قوا اختصاص داده شود, تا از آسیب های ناشی از کار سنگین بر ستون فقرات کاسته شود.
۵ ) چاقی
وزن زیاد مشکل شایعی است که گریبان گیر برخی افراد جامعه می باشد. صرف نظر از شکل ظاهری که یک مقوله شخصی است, عوارض ناشی از چاقی مانند: فشار حاصله بر روی قلب, تمایل به افزایش فشار خون, آسیب به ستون فقرات (بخصوص ناحیه کمر) و ... قابل توجه است. مهم است بدانید آسیب حاصل از چاقی بر ستون فقرات کمری بلافاصله قابل تشخیص نیست بخصوص اینکه درد ناشی از آن بیشتر در ناحیه لگن و زانوها احساس می شود.
شایع ترین شکل آسیب به صورت افزایش گودی کمر در اثر حجم زیاد شکم و آویزان بودن آن است. این حالت به مرور سبب پیدایش کمردردهای شدید و مزمن می گردد, که البته در حاملگی نیز شایع است ولی باید توجه داشت که مدتی پس از ختم حاملگی, ستون فقرات به شکل طبیعی خود بازمی گردد ولی در مورد چاقی مزمن این طور نیست.
تمامی مفاصل بخصوص مفاصل ران و زانوها درگیر شده و توانایی تحرک در کل دامنه حرکتیشان را از دست می دهند. افراد چاق بیشتر از بقیه به آرتروز مهره های کمری مبتلا می شوند در نتیجه در افراد چاق, کاهش وزن, اولین و مهم ترین اقدام در درمان کمردرد می باشد.
منبع:دکتر پیریایی