آرتروز زانو یا گنارتروزآرتروز زانو بیماری رایجی است که نزدیک 40% افراد بالای 65 سال به آن دچار می شوند. گنارتروز درد و ناراحتی های بسیار شدیدی ایجاد می کند. و ممکن است باعث شود که فرد مبتلا در انجام کارهای روزمره اش نیز ناتوان شود.
عموماً مصرف داروهای ضد التهابی برای بهبود شرایط زندگی به مبتلایان به آرتروز توصیه می شود:
اگر کاهش وزن هم لازم باشد، به مبتلایان توصیه می شود که فعالیت های فیزیکی منظم، در حد توانشان و متناسب با زندگی روزمره شان انجام دهند.
جلسات فیزیوتراپی هم می توانند در مقابل آرتروز زانو مؤثر باشند. از سوی دیگر، اخیراً اثرات عضله سازی بر روی این عارضه تأیید شده است. تمرینات عضله سازی، چه با دستگاه و چه بدون دستگاه، خصوصاً تمرینات انقباضی باعث تقویت عضلات چهار سر ران می شود. این تمرین ها تحرک، تعادل و عملکرد جسمی را بهبود می بخشد."تایی چی" نیز یکی از روش های است که به اندازۀ روش های عضله سازی سابق مؤثر و مفید است؛ برای اثر بخشی این روش شواهدی نیز وجود دارد.
"تایی چی" در برابر آرتروز زانونزدیک به چهل نفر از افرادی که حدود 10 سال یا کمتر، از آرتروز زانو رنج می برده اند، پذیرفتند که در یک دوره یک ماهه، دو بار در هفته و هر بار به مدت یک ساعت، "تایی چی" انجام دهند.
فیزیوتراپی یکی از شاخه های توانبخشی می باشد که شامل شاخه های زیر است :
الکتروتراپی
حرکت درمانی و مکانوتراپی
آب درمانی یا هیدروتراپی
الکتروتراپی
دستگاه های مورد استفاده در الکتروتراپی با هدف کاهش درد ، کاهش اسپاسم ، کاهش چسبندگی ، بازآموزی و تقویت عضلات بیماران به صورت زیر تقسیم بندی میشود :
1- استفاده از اشعه مادون قرمز (IR : Infer a Red)
اشعه مادون قرمز جریانی با طول موج 1000 تا 40000 آنگسترم میباشد که وقتی با بدن برخورد می کند به گرما تبدیل شده و باعث افزایش جریان خون در نقطه درمان میشود و در نتیجه باعث بهبود تغذیه و دور شدن مواد زایدی که به علت سیکل درد ایجاد شدهاند می شود.
موارد کاربرد :
1- کاهـــش درد
2- کاهش اسپـاسم
3- کاهـش سفتـی
4- افزایش دامنه حرکتی
5- صدمات و ضایعات ورزشی
6- آماده سازی بیمار برای انجام حرکات
ورزشی و تکنیکهای درمانی
2- استفاده از کیسه داغ (HP : Hot Pack)
کیسه مخصوصی است که دارای گرمای مرطوب بوده و ضمن گرم نمودن ناحیه مورد درمان با خاصیت افزایش گردش خون در ناحیه درمان کاربردهای زیر را دارد.
موارد کاربرد :
1- کاهش اسپاسـم
2- کاهــش درد
3- کاهشچسبندگی
4- کاهش سفتی بافت نرم
5- فزایش دامنه حرکتی
6- کاهش گرفتگی عضله
7- آمادهسازی بیمار برای انجام حرکات ورزشی و تکنیکهای درمانی
3- استفاده از امواج مافوق صوت (US : Ultra Sound)
اشعه مافوق صوت با فرکانس بیش از 20000 هرتز و شدت 0.5 تا 3 ولت بر سانتیمتر با عمق نفوذ حدود 5 سانتیمتر که با ایجاد گرمای عمقی در بدن باعث افزایش گردش خون و نفوذ پذیری غشاء سلولی و نیز تخلیه منطقه درمان از مواد دردزا میشود.
موارد کاربرد :
1- از بین بردن چسبندگـی
2- کاهش التهاب
3- کاهش اسپاسم عضلانی
4- کاهش درد و ...
5- آزادسازی بافت از مواد دردزا
6- افزایشدامنهحرکتی
4- استفاده از امواج دیاترمی (SWD : Short Wave Diathermy , MWD : Micro Wave Diathermy)
از انواع امواج کوتاه رادیویی است که طول موج SWD مورد استفاده در فیزیوتراپی 11متر و فرکانس آن 12.27 مگاسیکل میباشد.
طول موج MWD مورد استفاده در فیزیوتراپی 12 متر و فرکانس آن 2450 مگاسیکل می باشد که باعث ایجاد گرمای عمیقی در ناحیه درمان می شود.
موارد کاربرد :
1- کاهش اسپاسم
2- کاهش درد
3- افزایش دامنه حرکتی
5- استفاده از جریان گالوانیک (Galvanic)
در عضلاتی که به علت قطع عصب و یا ضایعه عصبی قادر به انقباض نیستند ، زمان تحریک بالایی لازم است تا جریان به همه فیبر های عضله برسد و باعث انقباض آن عضله شود و جریان گالوانیک با شدت 0.5 تا 2.5 میلی آمپر ، ولتاژ کمتر از 100 ولت ، زمان تحریک 100 و 300 و 1000 و 3000 میلی ثانیه را انتخاب کرده و باعث انقباض عضله می شوند.
موارد کاربرد :
1- ضایعات نخاعی
2- قطع عصب
3- نروپاتیهای شدید
6- استفاده از جریان فارادیک (FAR : Faradic)
جریانی با زمان تحریک کوتاه است یعنی با زمان تحریک 0.1 و 0.3 و 1 و 3 میلیثانیه و در مواردی که عصب سالم بوده ولی عضله توانایی لازم برای انقباض را ندارد به کار می رود.
موارد کاربرد :
1- سکته مغزی
2- بیماران ناتوان
3- بعد از تاندون ترانسفر
4- سالمندان ناتوان C.V.A
5- نروپاتیهای خفیف و میوپاتیها
7- استفاده از جریان های پرفرکانس (IF : Inter Frential)
در این جریان از تداخل دو جریان پرفرکانس ، یک جریان مدوله شده کم فرکانس ایجاد می شود که امواج 2000 هرتز آن جهت تقویت عضلات عمقی و امواج 4000 هرتز جهت کاهش درد و اسپاسم استفاده میشود.
موارد کاربرد :
1- کــاهــش درد
2- کاهش التهاب
3- تقویت عضلات
4- کــاهــش ادم
5- بازآموزی عضلات
6- درمان بیاختیاری ادرار
8- (TENS : Trance cutaneouse Electrical Never Stimulation)
Trance cutaneouse Electrical Never Stimulation یعنی با
استفاده از جریان الکتریکی از طریق پوست باعث تحریک عصب ناحیه درمان شویم و جریانی با فرکانس 50 تا 150 هرتز می باشد که شدت آن بین 12 الی 30 میلی آمپر می باشد که با اشکال مختلف و به صورت ضربه ای و نرمال طراحی شده است و از طریق بسته شدن دریچه درد و ترشح آندروفین باعث تشکیل درد می شود.
موارد کاربرد :
1- کاهش دردهای عصبی
2- کاهــش اسپاسم
3- کاهش دردهای متعاقب اعمال جراحی
4- کاهش دردهای متعاقب صدمات و ضایعات ورزشی
5- کاهش دردهای مزمن و مداوم مثل کمر درد ، سردرد و ...
9- (HV : High Voltage)
اشعه ای با طول موج 100 تا 400 نانومتر بوده که با بلوکه کردن سیستم سمپاتیک باعث افزایش گردش خون در ناحیه می شود.
موارد کاربرد :
1- افراد دیابتی
2- زخمهای فشاری
3- بیماران سرمازده
10- استفاده از اشعه لیزر (Light Amplification by Stimulated Emit ion of Radiation)
تقویت نور بوسیله گسیل تشعشع تحریک شده که به اختصار ، لیزر خوانده می شود. در فیزیو تراپی از لیزر کم توان جهت ترمیم و کاهش درد و ... استفاده می شود.
موارد کاربرد :
1- کاهش التهاب
2- کاهش درد
3- کاهش چسبندگی
4- تاندونیت و بورسیت
11- (UV : Ultra Violet)
اشعه با طول موج 1800 تا 3900 آنگستروم و با عمق نفوذ کمتر از 0.1 میلی متر است و با تأثیرات شیمیایی که در بافت های بدن ایجاد می کند جهت درمان برخی از اختلالات و بیماریهای پوستی و جلدی به کار می رود و بنابراین جریان خون و در نتیجه ساخت و ساز در ناحیه را افزایش داده و به ساخته شدن ویتامین D نیز کمک می شود.
موارد کاربرد :
1- ترمیم زخم بسته
2- استئو مالاسی
3- زخم عفونی
12- استفاده از ماساژور یا Vibrator
ماساژ عبارت است از یک سری حرکات منظم و ریتمیک که توسط یک فیزیوتراپیست ماهر و یا با استفاده از یک دستگاه ویبریتور انجام می شود و بر روی سیستم عصبی عضلانی و گردش خون تأثیر می گذارد.
موارد کاربرد :
1- ایجاد آرامش در بدن
2- کاهشچسبندگی
3- کمک به بازگشت خون
4- کاهش درد
5- تخلیه ترشحات ریه
6- کاهش اسپاسم
حرکت درمانی و مکانوتراپی
در ورزش درمانی با توجه به اینکه مشکل بیمار محدودیت حرکتی ، کوتاهی یا ضعف و ناتوانی عضله است تکنیکهای درمانی مانند Mobilization ، Hold Relax ، P.N.F و ورزشهای ایزومتریک و ورزشهای مقاومتی برنامه ریزی شده و با استفاده از وسایل موجود در فیزیوتراپی از قبیل فنر ، قرقره ، وزنه ، صندلی چهار سر ، پارالل ، دوچرخه ثابت ، چرخ شانه ، نردبان شانه ، کشش مکانیکی گردن و ... هدف درمانی پیگیری می شود که ورزش درمانی در دستور فیزیوتراپی تحت عنوان EXS مطرح می شود.
آب درمانی یا هیدروتراپی
استفاده از آب و خواص آن جهت اهداف درمانی را هیدروتراپی می نامند . در فیزیوتراپی از خواص درمانی آب در جهت کاهش اسپاسم و کاهش سفتی مفاصل و ... استفاده می شود.
موارد کاربرد :
1- افراد CP
2- رفع خستگی
3- کاهش استرسهای روحی و روانی
4- بیماریهای روماتیسمی مانند آرتریت روماتوئید و ...
****
منبع : http://www.isaarsci.ir
بیمارى دژنراتیو مفصلى یا استئوآرتریت (OA) اختلالى است که با زوال پیشرونده و کاهش غضروف مفصلى همراه با پرولیفراسیون استخوان و بافت نرم جدید در مفصل مبتلا و اطراف آن مشخص مىگردد.![]() | ||
- OA اولیه (ایدیوپاتیک): علت زمینهاى ندارد. | ||
- OA ثانویه: عامل زمینهسازى مثل تروما، استرس مکرر (شغلی، ورزش)، اختلال مادرزادی، اختلال متابولیک یا بیمارىهاى دیگر استخوانى / مفصلى وجود دارد. | ||
- OA اروزیو: اصطلاحى است که اغلب براى بیماران مبتلا به استئوآرتریت DIP/PIP دست همراه با شواهد سینوویت و اروزیونهاى مرکزى سطح مفصلى در رادیوگرافى بهکار مىرود. | ||
| ||
تغییرات اولیه در غضروف شروع مىشود و بهصورت تغییراتى در آرایش و اندازه فیبرهاى کلاژن است. پروتئازها موجب کاهش ماتریکس غضروف مىشوند. در ابتدا بهصورت جبرانى سنتز پروتئوگلیکان افزایش مىیابد ولى در نهایت کاهش مىیابد و موجب فقدان کل ضخامت غضروفى مىگردد. | ||
| ||
OA شایعترین شکل بیمارى مفصلى است، تقریباً هر مفصلى را مىتواند درگیر کند ولى معمولاً در مفاصل تحملکننده وزن و پرکار مثل زانو، لگن، مهرهها و دستها اتفاق مىافتد. در دست بهطور تیپیک DIP، PIP یا اولین CMC (قاعده شست) مبتلا مىشود. درگیرى MCP نادر است. | ||
| ||
- درد یک یا چند مفصل در موقع استفاده از آنها (درد در حالت استراحت و درد شبانه شیوع کمترى دارد) | ||
- خشکى پس از استراحت یا خشکى صبحگاهى مىتواند رخ دهد ولى معمولاً کوتاهمدت (کمتر از ۳۰ دقیقه) است. | ||
- کاهش حرکت مفصلى یا محدودیت عملکردی | ||
- عدم ثبات مفصل | ||
- دفرمیتى مفصل | ||
- کرپیتاسیون مفصل ( 'صداى ترق و تروق' ) | ||
| ||
- منوآرتریت یا الیگو / پلىآرتریت غیر قرینه مزمن | ||
- تورم سفت یا استخوانى حاشیه مفصل مثل گرههاى هبردن (DIP) (Heberden's Nodes دست) یا گروههاى بوکارد (PIP) (Bouchard's Nodes دست) | ||
- امکان سینوویت خفیف همراه با افیوژن سرد وجود دارد ولى شایع نیست. | ||
- کرپیتانس - صداى جیرجیر یا ترق و تروق قابل سمع در حرکت فعال یا غیر فعال مفصل | ||
- دفرمیتى - بهعنوان مثال OA زانو مىتواند با درگیرى کمپارتمانهاى مدیال، لاترال یا پاتلوفمورال باعث دفرمیتىهاى واروس یا والگوس گردد. | ||
- محدودیت حرکات مفصل - مثلاً محدودیت روتاسیون داخلى مفصل لگن | ||
- مىتوان اختلالات نورولوژیک عینى را درگیرى مهرهها مشاهده کرد (مىتواند دیسکهاى بینمهرهای، مفاصل آپوفیزیال و لیگامانهاى کنار مهرههاى را درگیر کند). | ||
| ||
- معمولاً آزمایشات معمول طبیعى هستند. | ||
- معمولاً ESR طبیعى است ولى ممکن است در بیمارانى که سینوویت دارند بالا باشد. | ||
- فاکتور روماتوئید و بررسىهاى ANA منفى هستند. | ||
- مایع مفصلى کاهىرنگ است و ویسکوزیته خوبى دارد. WBC مایع مفصلى ۲۰۰/L است و درد آرتریتهاى ناشى از کریستال یا عفونت باارزش است. | ||
- ممکن است در ابتدا رادیوگرافى طبیعى باشد ولى با پیشرفت بیمارى باریک شدن فضاى مفصلی، اسکلروز استخوان زیرغضروفی، کیستهاى زیر غضروفى و استئوفیت مشاهده گردد. اروزیونها با موارد مشابه در آرتریت روماتوئید یا پسوریاتیک فرق مىکنند و بهصورت زیر غضروفى در طول قسمت مرکزى سطح مفصلى اتفاق مىافتند. | ||
| ||
- آموزش بیماران، کاهش وزن، استفاده مناسب از عصا و وسایل کمکى دیگر، ورزشهاى ایزومتریک براى تقویت عضلات اطراف مفصل درگیر. | ||
- کرم کاپسایسین (Capsaicin) موضعى مىتواند در رفع درد دست یا زانو کمک کند. | ||
- استامینوفن، سالیسیلاتها و NSAIDs. در موارد خطر توکسیستى گوارشی، NSAIDs اختصاصى COX-2 را در نظر بگیرید. | ||
ترامادول (Tramadol) - در مواردى که NSAIDsها به میزان کافى علائم را کنترل نمىکنند در نظر گرفته مىشود. این دارو نوعى آگونیست اپیوئید صناعى است و اعتیاد به آن نگرانکننده است. | ||
- گلوکوکورتکیوئیدهاى داخل مفصلى - باعث رفع علائم مىشود ولى باید بهندرت انجام شود زیرا اگر به دفعات انجام گیرد مىتواند کاهش غضروفى را تشدید کند. | ||
- هیالورنین داخل مفصلى - در بیمارانى توصیه مىشود که به درمان غیر داروئى و ضدٌ دردها پاسخ ندادهاند. وقتى NSAIDsها ممنوعیت مصرف دارند یا مؤثر نباشند این روش را در نظر مىگیرند. | ||
- شستشوى مفصلی- روش تهاجمی. نقش آن در درمان هنوز نامعلوم است. | ||
- گلوکزآمین و کندروئیتین - مؤثر بودن آنها اثبات نشده است. | ||
- گلوکوکورتیکوئیدهاى سیستمیک جائى در درمان OA ندارد. | ||
- جراحى را در مواردى مىتوان در نظر گرفت که بیمار درد مقاوم به درمان و کاهش عملکرد دارد و به درمانهاى دیگر پاسخ نمىدهد. | ||
| ||
معمولاً براساس الگوى درگیرى مفصل، خصوصیات رادیوگرافیک، تستهاى آزمایشگاهى طبیعى و یافتههاى مایع سینوویال اثبات مىگردد. | ||
| ||
تشخیص افتراقى استئونکروز، مفصل شارکوت، آرتریت روماتوئید، آرتریت پسوریاتیک، آرتریتهاى ناشى از کریستال. منبع:مجله الکترونیکی ویستا |
![]() |
![]() |
![]() |
- آتل گذاری (Splint)
- گچ گیری (Casting)
- کشش مداوم (Continous traction)
- فیکاسیون خارجی (External flxation)
- فیکاسیون داخلی (Internal fixation)
باند گچ گیری معمولی پارچه کرباس است که با نشاسته یا دکستروز چسبنده شده و در سولفات کلسیم آغشته می شود که با اضافه شدن آب حرارت ایجاد می کند و سفت می شود. باند گچ گیری معمولی به نام های Gypso band و Cast band و Plaster of paris (pop) و باندهای گچ گیری سنتتیک به نام های Scatch cast، Fiberglass cast و نوار پنبه ای به نام های Webril band، Well bans و Soft cotton band شناخته می شوند که با عرض های 5، 10، 15 و 20 سانتی متر در بازار موجود هستند.
پهنای 5، 5/7، 10 سانتی متر برای اندام فوقانی و 10، 15، 20، برای اندام تحتانی بر حسب ضخامت عضو مصرف می شوند. می توان به جای نوار پنبه ای از روکش کرباس همانند جوراب Stockinette برای جلوگیری از تماس و چسبیدن گچ با پوست استفاده کرد.
مراقبت و پیگیری بعد از گچ گیری
بعد از شکستگی خصوصاً در انواع ناپایدار رادیوگرافی کنترل انجام می شود.
برای مدت 24 تا 48 ساعت عضو گچ گیری شده کمی بالاتر از سطح قلب قرار گرفته و اعضاء خارج از گچ حرکت مناسب داشته باشند.
به بیمار توضیح داده می شود که در صورت بروز هر یک از علایم زیر بلافاصله مراجعه نماید.
- بروز یا تشدید درد (اولین علامت ایسکمی در بسیاری از موارد)
- تغییر رنگ دیستال عضو
- احساس کرختی یا گزگز یا احساس سردی بیش از حد عضو
بر حسب مورد، بیمار 1 تا 2 هفته بعد مجدداً ویزیت و در صورت لزوم رادیوگرافی مجدد به عمل می آید.
به طور کلی، طول مدت گچ گیری در مورد اندام فوقانی 4 تا 6 هفته و در اندام تحتانی 6 تا 8 هفته می باشد (بر حسب نوع و محل شکستگی این زمان فرق می کند).
عوارض گچ گیری Compartment syndrome
جدی ترین عارضه گچ گیری سندرم کمپارتمان است که به علت اختلاف جریان خون عضلات و اعصاب در اثر ادم یا خون ریزی داخل بافتی و در نتیجه افزایش فشار داخل کمپارتمان های ساعد یا ساق ایجاد شود. علایم و نشانه های زیر مواردی هستند که شک به سندرم کمپارتمان را در ذهن معاینه کننده ایجاد می کنند (شکل 19- 7)
1) تورم انگشتان 2) درد شدید یا پیشرونده 3) کاهش حس 4) از دست دادن قدرت اکستانسیون انگشتان یا بروز درد در اثر کشش پاسیو عضلات موجود در آن کمپارتمان (اکستانسیون انگشتان)
5) سفت شدن کمپارتمان و 6) سرد یا تیره شدن پوست.
نکته: در سندرم کمپارتمان معمولاً فشار سنجی آن قدر بالا نمی رود که موجب از بین رفتن نبض و رنگ پریدگی عضو شود (مگر در مراحل بسیار پیشرفته).
اگر فقط تورم اندام مشکل اصلی بیمار است می توان سراسر گچ (و ترجیحاً ویبریل) را از ابتدا تا انتها در یک طرف شکاف داده و دهانه آن را کمی باز کرد و اگر با این اقدام تورم برطرف نگردید و یا یافته های دیگری دال بر اختلال خون رسانی وجود داشت باند و گچ به طور کامل باز و برداشته می شود.
زخم فشاری Pressure sore
در موارد فشار موضعی بر روی گچ، نکروز پوستی ناحیه تحت فشار ایجاد می شود. پوست نواحی برجسته استخوانی و لبه های انتهایی گچ به خصوص مستعد زخم فشاری هستند. در این موارد دریچه ای در محل بروز درد باز کرده و با برگرداندن باند پنبه ای در دو انتها در موقع گچ گیری از زخم فشاری لبه های زخم پیشگیری می نماییم.
ترومبوز وریدهای عمقی DVT
در افراد مسن و در موارد پرخطر خصوصاً در گچ گیری ها اندام تحتانی همیشه باید به فکر بروز DVT و عوارض آن بود.
سفتی مفاصل Joint stiffness
عدم حرکت مفاصل برای هفته ها و گاهی ماه ها در اندام گچ گیری شده ممکن است موجب محدودیت حرکت مفاصل شود به طوری که با فیزیوتراپی نیز نتوان آن را اصلاح نمود. پس در اولین فرصت ممکن باید گچ با آتل جایگزین شود تا حرکت مفاصل آغاز گردد.
کبودی Ecchymosis
در بسیاری از موارد در اثر هموراژی زیرپوستی در محل شکستگی یا در نواحی دیستال و پروگزیمال به آن اکیموز مشاهده می شود که در ظرف چند روز برطرف خواهد شد.
خارش Itching
خارش یکی از عوارض نسبتاً شایع گچ گیری است. به بیمار یادآوری کنیم که از وارد کردن اجسام به زیر گچ برای تسکین خارش خودداری نماید.
منبع:
وبلاگ تخصصی هوشبری و اتاق عمل((هوشبری))